DRAMATISCHE VERSCHUIVING NAAR RECHTS IN NEDERLAND

 

Dilan Yesilgöz

Als we uitzoomen op de periode 1946 tot 2023 dan is Nederland rechtser geworden. In 1946 behaalde rechts, die toen alleen uit de VVD bestond, slechts 6% van de stemmen bij de Tweede Kamer verkiezingen. De CPN behaalde toen 11% en de 3 christelijke partijen samen 52% van de stemmen.

Bij de laatste verkiezingen in 2023 behaalde rechts, VVD en PVV samen 37% van de stemmen. Dat is maar liefst een verzesvoudiging van 1946. De verklaring is het verlies aan kiezers bij de christelijke partijen met als centrum het CDA en het verlies van de linkse partijen met als centrum de PvdA. 

Zoals eerder opgemerkt zal een fusie PvdA met GL weinig veranderen aan de positie van links. De tot 25 juni bijgewerkte peilingen wijzen voor de combinatie GL/PvdA op een aandeel van 17% van de kiezers, de trend sinds de verkiezingen van 2017. 

Rechts is verdeeld geraakt tussen in hoofdzaak twee partijen, de VVD en de PVV. De laatste partij heeft een sterke leider maar een zwakke structuur. Het is een partij die in feite maar uit een persoon bestaat. Zo lang die voluit kan functioneren zal die partij een hoofdrol op rechts blijven spelen.

Zelfs na de val van het kabinet Schoof, waarvoor alle andere politieke partijen - regeringspartijen én oppositie - de schuld gaven aan Wilders, weet de PVV zijn aandeel van rond 20% van de kiezers te handhaven. 

De moedige poging van VVD partijleider Dilan Yesilgöz om de PVV door middel van regeringsdeelname democratisch in te dammen, is niet geslaagd. Misschien dat de aanstaande verkiezingscampagne daar verandering in kan brengen maar dat wordt moeilijk.

Een andere mogelijkheid om de PVV wind uit de zeilen te nemen, zou de verschuiving van het CDA naar rechts van het midden kunnen zijn. Zo een verschuiving is een moeilijk verhaal omdat het voormalige katholieke zuiden stelselmatig is afgehaakt. Het CDA is daardoor in de loop der jaren een overwegend protestantse partij geworden die nogal eens aarzelt tussen beginselvastheid en macht.

De verkiezingscampagne zal wellicht het meest draaien om de vraag wie van de partijleiders zich het meest kan profileren als toekomstig premier van Nederland; Wilders, Yesilgöz, Timmermans of Bontenbal.

Voor wat het is. Een RTL enquete zet alvast Bontenbal op de eerste plaats als gewenst premier, Yesilgöz op de tweede en Timmermans op de derde plaats.

WILDERS WEG, ASIELCRISIS BLIJFT

 

Dat de pseudo-regering “Wilders” is gevallen, zal voor de meeste mensen in het land een opluchting zijn. Elke dag weer politieke ophef over het een of het ander, is vermoeiend en uiteindelijk slopend. Het wordt zoveel dat je ophoudt er naar te luisteren, te kijken of te lezen. Je gelooft het onderhand wel.

Ik las in de krant dat zelfs collega fractieleiders van de coalitie de neiging kregen om de zoveelste aanmaning of waarschuwing van Wilders niet meer al te serieus te nemen. Je kunt niet 24 uur per dag aanstaan, ook niet als fractieleider van de regeringscoalitie.

Alleen Wilders is als provocateur onvermoeibaar. Voor hem is het nooit genoeg, kan het ook nooit genoeg zijn, opgesloten als hij is in de wereld van beveiliging als gevolg van dreiging uit radicale Islamistische hoek. Dreiging en beveiliging zijn de reden van zijn bestaan geworden. 

Om daar een einde aan te maken moet hij de radicale Islam verslaan. Aangezien dat onmogelijk is, moet hij zich moe vechten in de Nederlandse politiek om zijn land veiliger te maken. Die veiligheid wordt bedreigd door de radicale Islam en die is het land binnen gekomen als asielzoeker. Als je die asielzoekers weet te stoppen, stop je de vijand. Daarom staat asielbeleid nummer een op zijn politieke prioriteiten lijst.

Nu is opluchting over het vertrek van Wilders en de val van het kabinet Schoof een ding, een ander ding is dat het vertrek van Wilders niets bijdraagt aan de oplossing van het migratieprobleem terwijl veel kiezers juist daarom op de PVV hadden gestemd.

In het Brabants Dagblad las ik wat commentaren van PVV kiezers op het vertrek van Wilders. Of ze het er nu een eens zijn of niet met zijn vertrek, ze blijven bezorgd over de instroom van asielzoekers, een bezorgdheid die zich uit in verzet tegen de oprichting van centra voor asielzoekers in diverse gemeenten.  Dus daar is Nederland nog niet klaar mee.

Te vrezen valt dat die zorg ook weer de kop zal opsteken bij de komende verkiezingen in het najaar. De grote vraag is dan hoe zal de kiezer daarop reageren? Toch weer op Wilders stemmen of een andere weg zoeken? 

Columnist Tony van der Meulen in het Brabants Dagblad weet het al, “Veel PVV-kiezers zijn hardleers, ze willen blijven geloven dat hun idool alleen maar wordt tegengewerkt, zij willen er niet aan dat hij een sterk debater is maar een bestuurlijke minkukel”.

Mooi gezegd maar wat heb je eraan? De verkiezingen zullen naar verwachting  het antwoord geven. Dat antwoord zal er op neer komen dat het een zaak blijft van pappen en nat houden. Ondertussen is duidelijk geworden dat niemand meer met Wilders wil regeren. Hij heeft zichzelf buitenspel gezet. Wel jammer voor de democratie maar het is wel een opluchting.

POLITICI VAN HET JAAR

 

De grafiek van het Ipsos onderzoeksbureau geeft een mooi inzicht in de plek die Nederlandse politici innemen in de publieke opinie. Wilders en Bontenbal steken boven alle andere politici uit. Wilders wordt zelfs iets meer als beste politicus genoemd dan Bontenbal. Aan de andere kant wordt hij meer dan Bontenbal aangeduid als de minst goede politicus. Ipsos oordeelt derhalve dat de twee een gedeelde eerste plaats hebben als beste politicus van het jaar. 

Dit is meer dan symbolisch. Bontenbal is enerzijds tegenspeler van Wilders maar wil ook de dialoog gaande houden met de regering Schoof, eigenlijk Wilders volgens van Zwol maar daarover straks meer.

Opvallend is het middenveld waar premier Schoof, en de politieke leiders Jetten, Yesilgöz, van der Plas, Bikker en Van Baarle zich verdringen. Buiten dit speelveld vallen Omtzigt, Timmermans, Faber en Baudet. Zij behoren tot de minst goede politici met Baudet als uitschieter. Voor Timmermans moet dit wel erg zuur zijn. Begonnen als kandidaat voor het premierschap en nu niet eens een speler op het middenveld.

Nu is niks zo veranderlijk als kiezersgunst en publieke waardering dus of dit plaatje in 2025 ook nog zal gelden is nog maar de vraag. Tot nu toe hebben de ministers van het kabinet Schoof en Schoof zelf zich nog te weinig kunnen profileren voor het grote publiek. Wilders is intussen wel een vaste waarde geworden in de Nederlandse politiek, een waarde waar men zich links van het midden danig op verkeken heeft.

Het interview met Richard van Zwol, informateur en formateur van het kabinet Schoof, CDA’er en lid van de Raad van State, was in en interview bij Nieuwsuur (complimenten voor het interview) verrassend over de positie van Wilders. Hij vond dat Wilders als leider van de grootste fractie in de Tweede Kamer en in overeenstemming met de politieke mores van ons land sinds den Uyl, premier had moeten worden.

Deze bevinding van Zwol zal veel mensen doen slikken. Feit is dat Schoof als partijloos premier het nu extra moeilijk heeft om zich staande te houden in de politieke jungle. Hij heeft immers geen machtsbasis in de Tweede Kamer. In feite is Schoof daarmee altijd aangeschoten wild.

Het tweede probleem voor Schoof en het land is dat Wilders als gehaaid politicus als een soort schaduwpremier van Nederland opereert. De oppositie schreeuwt daarbij moord en brand als Wilders bijvoorbeeld afreist naar Israel en daar zijn eigen politieke agenda afwerkt, een agenda die verschilt van die van het ministerie van buitenlandse zaken. 

Maar de oppositie is machteloos. Ze mag al lang blij zijn dat hij geen premier is geworden want dan zouden ze nog veel meer buiten spel gezet worden. De vraag is echter hoe lang houdt de regering Schoof nog stand onder deze politiek moeilijke omstandigheden?

De vooruitzichten bij een mogelijke val van de regering Schoof zijn ook al niet te best. Bij nieuwe verkiezingen blijven waarschijnlijk PVV, VVD en BBB overeind maar zal de NSC van het politieke toneel verdwijnen. In plaats daarvan komt het CDA weer om de hoek kijken. 

Zal het CDA de plaats van de NSC innemen in een regering Wilders? De oude demonen die het CDA al eerder verdeelden over samengaan met Wilders zullen weer de kop opsteken. Het CDA zal weer verdeeld raken tussen preciezen en rekkelijken. Wat daarvan de uitkomst is, weet nog niemand.

KRITISCHE JOURNALISTIEK IN RECHTSE TIJDEN

 

Dat de media de grootste moeite hebben zich aan te passen aan de nieuwe - rechtse- werkelijkheid van het kabinet Schoof is begrijpelijk. Zelfs een achtenswaardige krant als FD ontsnapt niet aan het dilemma tussen vroeger en nu, de politieke werkelijkheid ten tijde van Rutte en de nieuwe werkelijkheid met de PVV als grootste partij.

In een voorbeschouwing over Prinsjesdag wordt terloops vermeld dat het kabinet Schoof niet uit liefde is geboren alsof dat ooit in de geschiedenis wel het geval is geweest. Verderop heet het dat “de coalitie geen vriendenclub is”. Dat zijn ze nooit en zullen ze ook nooit worden zelfs niet tussen partijen van min of meer gelijke strekking. D66 partijleidster Kaag stak Rutte tijdens een kamerdebat een mes in de rug in de vorm van een motie van wantrouwen om daarna toch weer in zijn kabinet te gaan zitten. 

Jeroen Wollaars van Nieuwsuur heeft ook grote moeite met de nieuwe politieke werkelijkheid. In plaats dat hij de kijker helpt om een beter inzicht te krijgen in de politiek werkelijkheid houdt hij zich onledig met een kruisverhoor. De drie vrouwen en een heer, tezamen de vier vice-ministers van het kabinet Schoof, laten zich echter niet het kaas van het brood eten. 

Hij meent Fleur Agema voor de zoveelste keer op haar plaats te moeten zetten voor haar misplaatste tweet. Die geeft geen krimp. Maar ja, hij moet de vraag stellen om te laten zien aan de goegemeente en zijn lager opgeleide collega's dat hij wel degelijk kritisch is.

Mona krijgt hij niet op de kast. Die laat zich niet eens onderbreken. Over het algemeen zijn kritische journalisten een slecht voorbeeld geworden voor gedrag. Ik heb nog geleerd van mijn moeder dat je mensen moet laten uitpraten. 

NOS journalist Xander van der Wulp voor Haagse zaken weet gelukkig wel ontspannen en zelfs met een glimlach om te gaan met de nieuwe politieke werkelijkheid. Overzichtelijk, kernachtig en op een verteerbare toon geeft hij de belangrijkste punten van de Troonrede aan de kijker door.

Wie dan weer meer moeite heeft met de nieuwe politieke werkelijkheid is Arjen Noorlander, de politieke duider van Nieuwsuur. Hij heeft altijd al de gewoonte om opgewonden te raken van zijn eigen politieke kijk, maar na de troonrede is het nog erger. 

Om de een of andere reden vindt Noorlander dat je de Nederlandse politiek als een sensationele happening moet benaderen, wat het natuurlijk helemaal niet is. We hebben het grote geluk in een land te wonen waar de politiek voornamelijk saai en voorspelbaar is. Laten we dat zo houden. Dan blijft er tijd over voor leuke dingen.

De wolf van het NPO TV programma Café Kockelmann

De journalist die kritisch zijn verward met onbeleefdheid tot op het onbeschofte af, is de in Hilversum wereldberoemde Sven Kockelmann. Hij spot met alle fatsoenswetten die ik thuis geleerd heb. Hij gedraagt zich als een wolf voor wie de ondervraagde een prooi is die in stukken gereten voor de hyena's gegooid moet worden. 

De goedlachse Nicolien van Vroonhoven, die net bezig is fractievoorzitter Piet Omtzigt te vervangen, wordt door hem als een roodkapje in het bos meedogenloos gevolgd als een prooi voor zijn sensationele scoop. Waarom worden zulke journalisten geduld in Hilversum. Moeten ze daar eens niet aan het werk met fatsoenlijke journalisten die de kijker vooruit willen helpen in plaats van zichzelf?

WILDERS SLIPPENDRAGER PUTJINSKI!?

Foto: Wilders poseert op het spreekgestoelte in de Doema. Wilders zelf zegt dat hij kritisch blijft over Rusland. Hij vindt dat de schuldigen van de MH17- ramp terecht moeten staan en in tegenstelling tot Le Pen verwerpt hij de annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim door de Russen. Maar ondanks die verschillen ziet hij vooral belangenovereenkomsten. Na afloop van het gesprek zegt Wilders dat ‘wij qua patriottisme nog veel van Rusland kunnen leren. Daar gaat heus ook weleens iets verkeerd en ik zal mijn kritiek niet onder het tapijt fietsen. Maar ik heb géén hekel aan de Russen.’ Wilders: ‘In plaats van kritiek uit te oefenen, moeten we beseffen dat Rusland onze bondgenoot is in de strijd tegen terrorisme en massa-immigratie vanuit Afrika. Zij hebben daar net zo veel mee te maken als wij. Ik benader Rusland serieus en vriendschappelijk.’ (EW van 21 november 2017)

Wilders weegt onze Nederlandse belangen rond de oorlog in Oekraïne eenzijdig af. Hij vindt dat als Oekraïne verantwoordelijk is voor het opblazen van de gaspijplijn Nord Stream we onze houding tegenover Oekraïne moeten herzien, dat wil zeggen minder steun aan het land tegen de Russische agressie. 

Wilders, en met hem veel rechtse partijen Europa onder leiding van  Orban, staat sympathieker tegenover Putjinski dan de in hun ogen roekeloze Zelensky. Tijdens de coalitievorming van de regering Schoof, zag hij vanwege de andere regeringspartners met tegenzin af van zijn anti-Oekraine houding.

Nu ziet hij zijn kans schoon. Hij wil de gaspijplijn gebruiken om Oekraïne alsnog in het verdomhoekje te krijgen en zo Putjinski in de kaart te spelen. Vanwaar deze voorliefde van Wilders voor Putjinski? Wat is het dat hem er toe brengt om telkens voor Rusland terwijl  Rusland elke medewerking weigert aan het onderzoek naar de feiten van MH17. Hij meent toch niet dat de Russische versie de juiste is? Zo'n houding is niet geruststellend, integendeel het wakkert wantrouwen aan.

In 2015 maakte Wilders het Nederlandse parlement uit voor nepparlement vanwege een regeringsverklaring over asiel en migratie. Dat is op zich al een belediging voor alle Nederlandse kiezers, kennelijk kiezen zij nep-vertegenwoordigers uiteraard hijzelf niet meegerekend. Als hij het meent met politieke verantwoordelijkheid te nemen, zou hij zich daarvoor moeten verontschuldigen.

In 2018 liet hij zich opzichtig uitnodigen door het Russisch parlement, Doema geheten. Als er een parlement is de wereld is dat je een nep-parlement kunt noemen is dat het Russische parlement wel. Dat parlement zit vol met ladenlichters, opportunisten, dieven, corrupte machtswellustelingen, hielenlikkers en ijdeltuiten. Voor zo een nep-parlement wil Wilders optreden. In Oekraïne waar de mensen dapper strijden voor hun nationale soevereiniteit laat hij zich niet zien. 

"U BENT VOOR MIJ EEN GEWOON MENS"

Links: Frans Timmermans, fractieleider van de combinatie Groen Links/PvdA. Rechts: Esmah Lahlah, lid van de Tweede Kamer voor Groen Links.

 

De debatten over de regeringsverklaring in de Tweede Kamer waren tenen krommend. Veel kamerleden, gelukkig niet allemaal, toonden hun politieke onbenul en ja helaas ook oppositieleider Timmermans. 

De door de oppositie aangejaagde rel rond een domme tweet van minister Agema van de PVV over het hoofddoekje van Groen Links Tweede Kamerlid Esmah Lahlah verleidde premier Schoof tot de historische uitspraak over een lid van de Tweede Kamer “Dat U een hoofddoek om heeft maakt voor mij niets uit. U bent voor mij gewoon een mens”.

Na bijna een hele dag chagrijn over het nieuwe kabinet Schoof is dit  wat Timmermans heeft bereikt. Een mensverklaring van een lid van de Tweede Kamer door premier Schoof.

Dat Timmermans zich zo heeft laten gaan in zijn verontwaardiging over enkele leden van dit kabinet is een tegenvaller voor de Nederlandse politiek. Je verwacht zoiets van een studentikoze Dassen, leider van de Volt fractie of akela Ouwehand van de Dierenpartij maar toch niet van een oud Eurocommissaris als Timmermans? 

Dassen en Ouwehand zitten in de marges van de macht en moeten het hebben van politiek opgeblazen verontwaardiging maar van Timmermans mag meer verwacht worden.

Dat roept vragen op over zijn strategie. Waar wil Timmermans heen?  Was het zijn bedoeling om met morele verontwaardiging over vermeend racisme van twee ministers verdeeldheid te zaaien in de coalitie zodat het kabinet Schoof valt?

Ik vrees dat het tegenovergestelde is gebeurd. De niet inhoudelijk aanval brengt de vier partijen nader tot elkaar.

En stel dat het alsnog lukt. Het kabinet Schoof valt, kan Timmermans dan nog iets met de VVD en NSC? Zullen die zin hebben om met hem een coalitie te vormen na vertoon van zoveel politiek onbenul? 

Nieuwe verkiezingen dan maar? Ook dat zal niet opleveren wat hij wil. Wilders met zijn PVV zit te vast in het zadel bij zijn kiezers om hem daar uit te wippen, zeker niet met verontwaardiging over omvolking en hoofddoekjes. 

Bij de peiling van 1 juli kreeg Wilders 42 zetels. Vijf meer dan hij nu in de Tweede Kamer heeft. De partij van Timmermans blijft al maanden op 25 zetels staan. Zijn polarisatiestrategie over normen en waarden helpt hem geen zetel vooruit.

Geen wonder, kiezers hebben daar politiek niks mee. Zij willen oplossingen voor de problemen zoals migratie, woningbouw en zorg.  Die problemen los je niet op door een paar ministers van de PVV te kijk te zetten als zondaars. 

Timmermans verzin een list want zo wordt het niks.

EEN ONSJE MINDER EUROPA MAG WEL

De PVV of eigenlijk eenpitter Wilders was zo geschrokken van de invoering van de EURO en allerlei andere Europese maatregelen dat hij net als de Britten uit de EU wilde stappen. Veel kiezers waren al net zo geschrokken en stemden op hem.

De Engelsen waren zo gek om uit de EU te stappen met hulp van de komische aartsconservatief Nigel Farage en de opportunistische Conservatieven. Nou moeten de Engelsen van nature al weinig hebben van het continent maar dit was een domme zet. De Britten moeten nu op de blaren zitten.

In Nederland is het gelukkig niet tot een Nexit gekomen. Daarvoor zijn we een te klein land. Geopolitiek en economisch hebben wij de EU hard nodig. Mede dankzij de EU zijn we een welvarend land geworden. Mede dankzij de EU is Europa sinds de Tweede Wereldoorlog een vredig continent totdat Putjinski in februari 2022 besloot Oekraïne binnen te vallen. 

Maar hoeveel EU hebben we als Nederland eigelijk nodig? Daarover is in ons land weinig of niet nagedacht. Of je was een fanatieke fan van Europa, hoe meer Europa hoe beter, of je moest er niks van hebben.

Die fase hebben we nu gelukkig achter ons gelaten. Eindelijk wordt er nagedacht over wat de EU wel en niet moet doen. We moeten daarvoor weer het beginsel van de subsidiariteit van stal hallen. Een moeilijk woord voor daar besturen waar dat het meest effectief is.

Het is niet effectief om van de diversiteit van Europa een bureaucratisch georganiseerde eenheidsworst te maken. De diversiteit van de landen moet gerespecteerd worden.

Wat ook niet nodig is, is om voor alle landen dezelfde maatregelen af te kondigen voor bijvoorbeeld klimaat, natuurbeheer, cultuur enz. Elk land moet zelf kunnen bepalen wat het aan natuur wil behouden, wat voor landbouw is bestemd, of er al dan niet windmolens op zee of op land worden gebouwd of alleen maar kernenergie enz.

Nederland is vergeleken met andere landen een overbevolkt land. Het is zelfs bezig om een stadstaat te worden, een soort New York aan de Noordzee. Dat vergt een heel ander beleid dan bijvoorbeeld een land als Duitsland of Oostenrijk nodig heeft.

De EU moet geen gecentraliseerde mastodont worden die zich overal mee bemoeit. Integendeel het moet met de diversiteit en subsidiariteit als uitgangspunten de voorwaarden scheppen waardoor elk EU land zich optimaal kan ontwikkelen. 

Het kan daarom geen kwaad als er bij deze verkiezingen een onsje minder Europa uitrolt. 

 

VOER VOOR POLITICOLOGEN 41. DE STEMMING BLIJFT RECHTS

 

De peilingen van de Hond wijzen op een herschikking tussen de drie partijen waarin het CDA is uiteen gevallen: de oude CDA, de BBB en de NSC. Door het gedeeltelijke verlies van zijn traditionele achterban  is het CDA in drie delen uiteen gevallen. 

Een groot deel van de boeren zijn terecht gekomen bij de BBB van Caroline van der Plas. Tot nu toe een vrij stabiele partij met een Tweede Kamerfractie van 7 zetels. In de laatste peiling van 18 mei krijgt de BBB er een zetel bij. De cijfers zijn een weerspiegeling van het stabiele gedrag van van der Plas tijdens de coalitie onderhandelingen. Ze staat op een duidelijke manier voor haar keuzes. 

Dat keuzes van Pieter Omtzigt, de leider van een ander deel van de traditionele achterban van het CDA, vallen niet altijd goed. Hij vertoont grillig gedrag, te weinig stabiel en voor veel kiezers niet altijd te begrijpen. Hij kiest met een zekere mate van tegenzin voor Wilders en dat laat hij blijken. 

Een deel van zijn kiezers ziet Wilders  niet zitten en keert terug naar het CDA van Bontenbal. Sinds de verkiezingen vorig jaar november heeft hij volgens de peilingen maar liefst 5 zetels gewonnen dankzij deze spijtoptanten. Veel oud-CDA kiezers hebben een hoog anti-Wildersgevoel.

Wilders handhaaft zich ook in de laatste peiling nog steeds als de grote winnaar. Hij stond de voorlaatste peiling op 49 zetels en komt nu op 45 zetels, nog altijd 8 meer dan met de verkiezingen in november. Wilders heeft blijkbaar een goede neus voor wat kiezers rechts van het midden willen.

Dat kan niet van de VVD gezegd worden. Die blijft op verlies staan tegenover de verkiezingen in november. De dalende trend wordt in de laatste peiling bevestigd met 6 zetels verlies. Blijkbaar weet Yesilgöz met haar partij niet goed te schipperen tussen de pro- en de anti-Wildersvleugel in de partij. 

Een vleugel die ijverige in stand wordt gehouden door VVD prominenten als Nijpels, Weisglas en van den Burg om er een paar te noemen. Deze linkse VVD’ers zien met lede ogen de totstandkoming van de rechtse coalitie met Wilders aan. Het ziet er naar uit dat ondanks hun verzet Wilders een groot aantal voormalige VVD kiezers in zijn greep heeft. Althans voorlopig toch.

Met links schiet het niet op. De combinatie Groen Links/PvdA is stilstaand water geworden. Ze blijft staan op 25 zetels, het aantal dat gehaald werd tijdens de verkiezingen in november.

Niet onlogisch want er gaat weinig inspiratie uit van de partij en zijn leiders. Ze lijkt op de SP met steeds terugkerende mantra's over armoede en bedrijfsleven terwijl klimaat geen belangrijk thema is voor de kiezers.