EUROPA ZAL ZIJN OF NIET ZIJN. AANTEKENINGEN BIJ EEN STAATSFOTO

 

Foto gemaakt op maandag 18 augustus 2025 in het Witte Huis te Washington. Links Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese commissie en afkomstig uit de Duitse christendemocratische partij. Naast haar Premier Starmer van Engeland tevens leider van de sociaal democratische partij Labour. Naast hem de Finse president Stubb van de liberaal conservatieve partij Nationale Coalitie. Naast hem president Zelensky van het door oorlog geteisterde Oekraïne. In het midden president Trump van de Amerikaanse conservatieve partij. Rechts van Trump staat President Macron van de sociaal-liberale partij Renaissance. Naast hem staat de eerste vrouwelijke premier van Italië, Giorgia Meloni van de conservatieve partij Broeders van Italië. Naast haar staat de Duitse christendemocratische Bondskanselier (premier) Friedrich Merz die wordt geflankeerd door NAVO baas Mark Rutte van de centrum rechtse liberale partij VVD. 

Dit is een van de meest veelzeggende politieke foto’s sinds Trump aan het bewind is. Veelzeggender dan de foto’s van Trump met Putin in Alaska. De foto straalt de boodschap uit van een pluriform maar eensgezind Europa uit geschaard rond de VS én met president Zelensky van Oekraïne in het midden. 

De foto laat zien dat de pogingen van Putin om verdeeldheid te zaaien tussen Europa en en de VS tot nu toe niet gelukt is.Er zijn meningsverschillen tussen de VS en Europa, tussen de Europese landen onderling maar die worden en famille opgelost. De lotsverbondheid blijft.

De foto is voor de Chinese dictator Xi vast onthutsend. Hij ziet met eigen ogen dat het zijn Russische kompaan Putin niet gelukt is het westerse bondgenootschap te breken. Misschien is de foto een aanleiding voor hem om de Chinese geopolitieke strategie met Rusland onder de loep te nemen.

Landen als Canada, Australië, Japan en Taiwan, die tot op zekere hoogte rekenen op het westerse bondgenootschap, zien dat het nog steeds werkt. Dat geldt ook voor landen als India, Brazilië en Zuid Afrika, die wat minder westers gezind zijn.

Maar de mooiste boodschap is toch die van Europa zelf. Het presenteert zich hier als een pluriform Europa, pluriformer dan welk ander bondgenootschap ook in de wereld en dat zij bereid is deze op democratische beginselen gevestigde pluriformiteit te verdedigen, desnoods militair.

Ga maar na. Links staat EU commissievoorzitter Ursula van der Leyen (Europa wordt op het hoogste niveau vertegenwoordigd door een vrouw!) van Duitse christendemocratische huize en rechts NAVO baas Rutte van de Nederlandse liberale centrum-rechtse VVD. 

Tussen die twee in staan nationale leiders met verschillende ideologische achtergronden, van links tot rechts, populistisch, nationalistisch, conservatief, sociaal en christen-democratisch. Pluriformer dan dit gezelschap kan haast niet.

Ondanks hun verschillende partijpolitieke achtergronden, hun verschillen in landscultuur, in politieke opvattingen en politieke cultuur tonen zij naast Trump een eensgezind Europa. Opvallend ook dat Engeland na het uittreden uit de EU langs deze weg is teruggekeerd naar Europa.

Premier Starmer heeft samen met president Macron en de Tsjechische president Pavel de “Coalition of the Willing” aangevuld met 16 landen en Oekraïne in 2024 nieuw leven ingeblazen. Deze coalitie is bereid samen te werken in een afschrikkingsmacht om Rusland na een wapenstilstand en/of vredesakkoord van te weerhouden ooit nog eens Oekraïne aan te vallen.

Europa staat nog niet aan de zijkant van de geschiedenis, hoe graag sommigen in de wereld dat ook zouden willen. Europa heeft de wereld, ten goede of ten kwade, gemaakt tot wat ze nu is en voor die verantwoordelijkheid loopt Europa niet weg. Europa zal zijn of niet zijn.