DRAMATISCHE VERSCHUIVING NAAR RECHTS IN NEDERLAND

 

Dilan Yesilgöz

Als we uitzoomen op de periode 1946 tot 2023 dan is Nederland rechtser geworden. In 1946 behaalde rechts, die toen alleen uit de VVD bestond, slechts 6% van de stemmen bij de Tweede Kamer verkiezingen. De CPN behaalde toen 11% en de 3 christelijke partijen samen 52% van de stemmen.

Bij de laatste verkiezingen in 2023 behaalde rechts, VVD en PVV samen 37% van de stemmen. Dat is maar liefst een verzesvoudiging van 1946. De verklaring is het verlies aan kiezers bij de christelijke partijen met als centrum het CDA en het verlies van de linkse partijen met als centrum de PvdA. 

Zoals eerder opgemerkt zal een fusie PvdA met GL weinig veranderen aan de positie van links. De tot 25 juni bijgewerkte peilingen wijzen voor de combinatie GL/PvdA op een aandeel van 17% van de kiezers, de trend sinds de verkiezingen van 2017. 

Rechts is verdeeld geraakt tussen in hoofdzaak twee partijen, de VVD en de PVV. De laatste partij heeft een sterke leider maar een zwakke structuur. Het is een partij die in feite maar uit een persoon bestaat. Zo lang die voluit kan functioneren zal die partij een hoofdrol op rechts blijven spelen.

Zelfs na de val van het kabinet Schoof, waarvoor alle andere politieke partijen - regeringspartijen én oppositie - de schuld gaven aan Wilders, weet de PVV zijn aandeel van rond 20% van de kiezers te handhaven. 

De moedige poging van VVD partijleider Dilan Yesilgöz om de PVV door middel van regeringsdeelname democratisch in te dammen, is niet geslaagd. Misschien dat de aanstaande verkiezingscampagne daar verandering in kan brengen maar dat wordt moeilijk.

Een andere mogelijkheid om de PVV wind uit de zeilen te nemen, zou de verschuiving van het CDA naar rechts van het midden kunnen zijn. Zo een verschuiving is een moeilijk verhaal omdat het voormalige katholieke zuiden stelselmatig is afgehaakt. Het CDA is daardoor in de loop der jaren een overwegend protestantse partij geworden die nogal eens aarzelt tussen beginselvastheid en macht.

De verkiezingscampagne zal wellicht het meest draaien om de vraag wie van de partijleiders zich het meest kan profileren als toekomstig premier van Nederland; Wilders, Yesilgöz, Timmermans of Bontenbal.

Voor wat het is. Een RTL enquete zet alvast Bontenbal op de eerste plaats als gewenst premier, Yesilgöz op de tweede en Timmermans op de derde plaats.

HOERA VOOR HET CDA

Volgens de recente peilingen is het CDA bezig met een stevige opmars, van 5 zetels tijdens de verkiezingen eind 2023 naar 18 zetels nu.  Dat is een knappe prestatie die natuurlijk voor het grootste deel op het conto van fractieleider Bontenbal komt. 

Hij is de best opererende oppositieleider, zakelijk zonder stemmingmakerij, gematigd en het belang van Nederland dienend. Hij is de vlees geworden politieke minzaamheid die luistert naar de regering en weegt en wikt wat hem schikt én hij speelt op de bal en niet op de man! Dat doet menig oppositieleider hem niet na. 

De NSC, een soort van afsplitsing van CDA , vertoont intussen het spiegelbeeld van het CDA succes. De partij is van 20 zetels tot 2 zetels gezakt! Het is een blamage die Omtzigt zich zou moeten aantrekken. Hij is een aardige man met goede bedoelingen maar ongeschikt als partijleider.

Politiek is meer dan dossiers vreten en tot op het kleinste detail gelijk willen hebben. Zijn politieke visie verdrinkt in muggenziften en beter weten. Hij reageert op kritiek defensief waaruit blijkt dat hij daar moeilijk mee overweg kan.

Ongetwijfeld komt de winst van het CDA voor een deel van voormalige NSC stemmers. Ze zijn teleurgesteld in het leiderschap van Omtzigt en dat de partij niet echt een potje kan breken in de Haagse keuken.

Een ding moet ik Omtzigt nageven. Hij heeft het in tegenstelling tot het CDA gedurfd om samen met anderen met Wilders in zee te gaan. Daardoor is die partij uit zijn isolement gehaald. Tot op zekere hoogte is de PVV daarmee politiek genormaliseerd. 

Die normalisering heft tot gevolg dat de kiezers de PVV kritischer gaan bekijken. Dat blijkt door het verlies van 8 zetels in de laatste peiling. Niet zo dramatisch als het verlies van de NSC maar wel betekenisvol. 

De PVV komt met de billen bloot voor de kiezers en dat is winst. Kiezers die hun frustraties op de Haagse politiek via Wilders willen afreageren komen van koude kermis thuis. Tot hoever de partij in de peilingen zal zakken blijft koffiedik kijken maar ik heb het sterke vermoeden dat als het zo doorgaat, de PVV goed zal zijn voor tussen de 10 en 15 zetels in de Tweede Kamer, waarmee ze is teruggebracht tot een minderheidspartij. Gezien het ontbreken van een normale partijstructuur zou de partij uiteindelijk kunnen verdwijnen.

Het CDA heeft onder leiding van Bontenbal aangetoond nog steeds de potentie te hebben om zeer een middenpartij met politiek gewicht te worden. Het CDA hoeft niet te buigen naar links en niet naar rechts maar zichzelf zijn en het landsbelang dienen. 

Waar hij ook het midden tussen moet houden is tussen de cultuur beneden en boven de rivieren. Hij moet balanceren tussen het katholieke en het protestantse erfgoed. Dat zou het CDA wel eens paaseieren kunnen opleveren. 

 

32. VOER VOOR POLITICOLOGEN. OP WEG NAAR EEN RECHTS KABINET?

Maurice de Hond heeft de partij-politieke stemming op 9 maart gepeild. .Wilders zou met zijn PVV maar liefst 49 zetels behalen. Dat gaat ten koste van de VVD en de NSC. De VVD daalt van 24 zetels nu in de Tweede Kamer naar 15, de NSC halveert van 20 naar 10 zetels. De BBB blijft gelijk.  De boodschap van de kiezers lijkt duidelijk. Er moet een rechts kabinet komen. NSC en VVD zullen het spel met Wilders dus voorlopig mee moeten spelen op straffe van fors zetelverlies bij nieuwe verkiezingen. 

Wie had dat gedacht. Wilders koos voor de ex-PvdA’er, hoogleraar en Telegraafcolumnist Ronald Plasterk, als de tweede informateur voor een rechts kabinet. De eerste kwam uit eigen PVV kring maar moest vanwege een lopende aanklacht het veld ruimen. Een blamage voor Wilders. Maar Wilders is niet voor een gat te vangen. Met deze keuze verraste hij vriend en vijand. Plasterk kwam, zag en informeerde de Tweede Kamer dat een rechts kabinet mogelijk is. Een nieuwe informateur moet uitzoeken wat voor een kabinet dat kan worden.

Dat werd, opnieuw verrassend Kim Putters. Putters is lid van de PvdA, was directeur van het politiek en maatschappelijk lastige Sociaal Cultureel Plan Bureau en nu Voorzitter van de SER, het Hoogste Maatschappelijke Polderorgaan in Nederland. De laatste functie kan gerust een permanente oefening in het zoveel mogelijk depolitiseren van sociale conflicten genoemd worden.

Wilders' keus is tactisch sterk en politiek moedig want hij levert zich voor de totstandkoming van een rechts kabinet uit aan een PvdA’er maar dan wel een die geleerd heeft de angel uit potentiële conflicten te halen. Overigens, zou Timmermans het ooit gewaagd hebben een rechtse informateur uit te nodigen?

Tijdens de onderhandelingen onder leiding van Putters zorgt Wilders voor nog een verrassing. Onder druk van een van de vier formerende partijen, de NSC van Omtzigt, geeft hij, zij het met (gespeelde?) tegenzin, het premierschap op. Putters beëindigt vervolgens zijn informatieopdracht met succes, met als kern het voorstel voor een rechtse programma-regering van 4 partijen.

Blijkbaar wil Wilders linksom of rechtsom een rechts kabinet. Hij beseft dat hij nu de kans heeft en die dus moet grijpen.  Onder zijn kiezers zijn er die een nog rechtser kabinet zouden willen maar Wilders is ervaren genoeg om te weten waar zijn grenzen liggen.

Zo zet Wilders met veel aanpassingsvermogen en bravoure zijn tocht naar een rechts kabinet voort. Duidelijk is geworden dan hij met Omtzigt een politiek gevaarlijke tegenstander heeft, een tot voor kort onderschatte tegenstander. Omtzigt is politiek nog taaier dan Wilders. Met zijn 20 zetels kan hij Wilders in het gareel houden. Tenminste tot nu toe. 

Misschien is een rechts kabinet - programma-kabinet of niet - voor Nederland zo slecht nog niet. Het kan voor lucht zorgen onder de burgers, een ander misschien verfrissend geluid laten doorklinken in de politiek. Bovendien, zo komt rechts een keer aan de beurt en dat zou politiek therapeutisch kunnen werken. 

HOERA, WILDERS ZAKT IN DE PEILINGEN

politieke spotprent van petrus

Hoera, Wilder is aan het zakken in de peilingen. Ik heb gisterenavond op internet allerlei pijlingcijfers doorgenomen en de trend naar beneden lijkt ingezet. Wilders wordt steeds minder de grootste. Niet dat ik bang ben dat hij premier zou worden. De andere -meer fatsoenlijke partijen hadden al besloten dat zoiets niet zou gebeuren. Allemaal samen tegen Wilders. De elite tegen het volk als we Wilders mogen geloven alsof op die andere partijen geen volk stemt. Zijn aanhang noemt dat ondemocratisch, wat niet zo is. Alle partijen zijn democratisch gekozen en kunnen op de een of andere manier een meerderheid vormen. Dat is democratie.

Het is een opluchting dat Wilders het minder goed begint te doen. Er zijn dus toch niet zoveel kiezers die stemmen op deze chagrijnige, immer boos kijkende, zelfgenoegzame, scheldende politicus. Dat maakt Nederland meteen een stuk mooier. Dat er toch altijd kiezers zullen zijn die op zulke grote monden zonder inhoud zullen stemmen, snap ik maar het moeten er niet teveel zijn want dat is niet leuk meer.

Een VVD stemmer zal ik daarentegen nooit worden. Te materialistisch, te individualistisch, te weinig sociaal gevoel en nauwelijks geestelijk inhoud. Een partij van trendy managers die denken dat Nederland niet meer is dan een onderneming met het kabinet als Raad van Bestuur en de premier als CEO. Kijk maar naar Rutte. Die gedraagt zich ook zo. Voor hem is de burger een homo economicus en een klant tegelijk. Zijn credo is dat als het goed gaat met de economie, het goed gaat met de mensen alsof een mens niet meer is dan wat in zijn portemonnee zit.

politieke spotprent van petrus

Pechtold zou een redelijk alternatief kunnen zijn voor Rutte. Zijn premierschap zou een persoonlijke beloning zijn voor zijn niet aflatende strijd tegen Wilders. Want dat moet je hem nageven. Hij heeft steeds pal gestaan tegenover Wilders, met fatsoen en argumenten. Zijn partij D66 zie ik minder zitten. Het is weliswaar een VVD met een sociaal gezicht maar teveel redelijkheid en te weinig gevoel voor mens en maatschappij. Niettemin een zeer acceptabele kandidaat voor een Nationaal Midden Kabinet.

Is Jesse Klaver, de nieuwe leider op links zoals hij zichzelf graag ziet, een alternatief voor Rutte? Dat hij de nieuwe Jessias van links zou zijn, moet natuurlijk nog bewezen worden. Ondertussen vind ik hem nog te groen achter zijn oren. Te weinig levenservaring, te weinig besef van goed en kwaad, te weinig nederigheid opgedaan. In de Groene Revolutie van de betere betaalde jongelui geloof ik ook niet. Ik ben ouder en wijzer geworden sinds de jaren zestig en heb van nabij meegemaakt dat jeugdig enthousiasme de plank behoorlijk kan misslaan.

politieke spotprent van petrus

PvdA leider Asscher zou natuurlijk een alternatief voor Rutte kunnen zijn maar ik vrees dat zijn partij het niet gaat halen. De PvdA als sociaal voelende en verantwoordelijke bestuurderspartij zou natuurlijk wel deel kunnen uitmaken van een Nationaal Midden Kabinet. 

politieke spotprent van petrus

Dan komen we bij het CDA, de klassieke middenpartij bij uitstek. Buma lijkt een prima alternatief voor Rutte. Hij komt uit een geslacht van bestuurders, kent de klappen van de zweep, heeft de goede leeftijd enz. Zijn partij kent de wereld van goed en kwaad al was het maar van de bijbel, beseft dat compromissen in een veelstromen land onontkoombaar zijn, heeft geleerd dat politieke macht ook niet alles is, is in de oppositie nederiger geworden en  fatsoenlijk. Het CDA heeft een mensbeeld en maatschappijbeeld dat al tweeduizend jaar en langer zijn  houdbaarheid bewijst. Buma dus.

politieke spotprent van petrus

De andere partijen zijn te klein om echt mee te tellen of ze deugen niet. Een uitzondering zou de Christen Unie kunnen zijn. Die heeft de afgelopen jaren bewezen constructief te kunnen meewerken aan noodzakelijke wetgeving en hervormingen zonder je direct met de bijbel om de oren te slaan. Ze passen in Nederland met hun opvattingen, zijn zeer fatsoenlijk en beseffen de tekortkomingen van macht en geld. 

GEBED TOT DE H.GEERT

politieke spotprent

HEILIGE GEERT

Bescherm ons tegen langer werken.
Geef ons een goed pensioen
Geef ons Nederland terug
Laat Europa vallen

Stuur vluchtelingen naar huis
Geef ons goede zorg
Geef ons meer welvaart
Breek onze vijanden.

HERR WILDERS WE LOVE YOU

een digitale fotobewerking van Petrus