MEXICAANSE VERTELLINGEN 53. ZWERFKAT

Pulqueria. Sommigen beginnen al vroeg op de dag. (ingekleurde zwart-wit foto, Mexico 1976)

 Het wordt snel donker, een diepe duisternis die hij kent van zijn jeugd. In de stad wordt het nooit zo donker als in het dorp. Daar is altijd licht en zijn er geluiden. Hoe helderder en warmer de nacht, hoe meer geluiden, soms dichtbij soms ver weg maar het is er altijd.

In het dorp komt met de duisternis ook de stilte. Behalve de natuur, die scharrelt door. Een vogel die over het dak loopt. De honden die gebroederlijk naast elkaar slapen en dan ineens beginnen te snuiven. Soms hoor je het gepiep van een dier in doodsnood.  Misschien heeft een van de katten een muis gevangen of wat anders. De nacht brengt leven en dood.

Diego ziet bij de invallende duisternis dat zijn vader oud begint te worden. Drukken er meer lasten dan vroeger op hem, lasten die hem ouder maken? Doña Maria heeft hem bijgepraat over Rosa. Ze weigert naar huis te komen. Ze schaamt zich voor haar lot. Maar, zo zegt zijn moeder, je kunt je niet schamen voor je lot. Ja, ze is er met de verkeerde jongen vandoor gegaan, maar dat gebeurt vaker zelfs bij vrouwen die ouder zijn dan Rosa. Met vijftien jaar heb je nog maar weinig ervaring met mensen.

Nu is zijn eens zo mooie en veel belovende zus, ze was slim en leergierig, in een zwerfkat veranderd. Ze slaapt her en der en leeft van karweitjes voorde dorpelingen. Die kennen haar lot maar al te goed. De meesten hebben medelijden, vooral vrouwen. Zij weten vaak uit eigen ervaring of van horen zeggen wat het betekent om een man te hebben die drinkt, slaat en je uiteindelijk in de steek laat. Het is een ongeluk dat bijna elk gezin kan overkomen, zeker als er tegenslagen zijn.

Tegenslagen heeft iedereen wel eens, de kunst is om ze op te vangen. Maar soms wordt het een man teveel en dan is er de ontsnappingsroute van de drank. Het verhaal is altijd hetzelfde. In het begin blijft hij wat langer in de pulqueria hangen. Na verloop van tijd wordt het elke avond laat. De vrouw weet dan hoe laat het is. Ze kan proberen hem uit de kroeg te halen maar dat kan de boel erger maken. Een vrouw die je komt halen is vernederend en dus wacht haar misschien een pak slaag.

Raymundo vertelt Diego dat hij Rosa wel eens ziet. Als het kan, probeert hij met haar te praten maar dat lukt nooit. Ze ontwijkt hem, ze loopt langs hem heen alsof hij lucht is. Of ze draait zich om en loopt weg. Hoe hij ook zijn best doet, hij krijgt haar niet te spreken. Don Ramon zucht diep. “Dat doet pijn, pijn die nooit went," zo vertrouwt hij Diego toe.

Het tragische daarbij is dat ze niets wil weten van haar zoon Adam. Ze zouden een steun voor elkaar kunnen zijn. Adam gaat intussen naar school. Hij helpt doña Maria in het huishouden en gaat mee  om te helpen op het land. Hij voert de varkens. Hij zorgt voor eten en drinken voor de katten en de honden. Hij helpt doña Maria met eieren zoeken die de loslopende kippen her en der leggen. Adam weet niets van zijn afkomst, dat hij de zoon is van een van hun dochters en dus een kleinzoon die bij zijn opa en oma woont.

Ze laten hem voorlopig in onwetendheid omdat ze eenvoudigweg niet de moed hebben het hem te verleen en ook geen idee hebben wat de gevolgen ervan zijn. Kan zo een jongen aanvaarden dat zijn moeder als een zwerfkat door het dorp sluipt? 

Don Ramon denkt erover om Adam naar Mexico-stad te sturen, weg uit het dorp waar hij zijn moeder tegen het lijf kan lopen en waar iedereen zijn verhaal kent. De kans dat het een keer uitkomt, wordt met het ouder worden van Adam steeds groter. Hij wil de mogelijke ellende die daarop volgt zijn kleinzoon en zijn dochter besparen.