Posts tonen met het label fotografie. Alle posts tonen
Posts tonen met het label fotografie. Alle posts tonen

vrijdag 28 februari 2025

28. MEXICAANSE VERTELLINGEN. KUNSTSCHILDER

 

De fotografie voorziet in de behoefte van portretten onder de stadsmensen. Van meet af aan wordt het studioportret gebruikt om onder familie, vrienden en geliefden verspreid te worden. Brieven begeleid van een foto worden er persoonlijker door. Een liefdevolle herinnering aan mijn geliefde vriendin Catalina J. Mexico, 31 december 1897, Carlos M.J.

David begroet hem met blijdschap. Diego is nog altijd een van zijn beste vrienden. Dat krijg je als je samen soldaat bent geweest, dan leer je elkaar goed kennen en  lief en leed te delen. Daarom worden in het leger vaak vriendschappen gesloten voor het leven. 


Diego ziet dat David  ondertussen succes heeft met zijn schilderkunst. Zijn haveloze soldatenhemd en broek is vervangen door quasi nonchalante maar modieuze kleren. Hij loopt er bij zoals een schilder er bij hoort te lopen: type bohemien maar niet overdreven. 


De gegoede burgers en vooral de dames, zijn mogelijke klanten, moeten niet aan het schrikken worden gemaakt. Integendeel, ze moeten gecharmeerd zijn van de buitenissigheid van de kunstenaar. Dat brengt brood op de plank. 


Kunstschilders als David zijn nog steeds in trek bij de gegoede burgerij. Zij hebben liever een kunstig geschilderd statig portret van zichzelf of hun gezin aan de muur hangen dan een foto, hoe mooi en zorgvuldig ook gemaakt. 


David zijn atelier straalt tegelijk kunstzinnigheid en intimiteit uit. Zijn klanten moet zich er op hun gemak voelen. Sommige klanten willen liever thuis geschilderd worden in hun salon zodat het schilderij getuigt van hun welstand. Voor David is dat allemaal prima. Het betaalt immers goed.


Opdrachten van regeringsinstellingen zijn intussen ook een belangrijke bron van inkomsten geworden. Het blijkt dat zijn revolutionaire verleden hem nu goed van pas  komt. Zijn tijd bij de troepen van Pancho Villa is een paspoort voor de nieuwe machthebbers, het bewijs dat hij bij hun hoort. Hij is te vertrouwen ook al was zijn generaal dat niet, maar die is dan ook vakkundig uit de weg geruimd met een mitrailleursalvo.


David en ook Diego kunnen niet wennen aan het cynisme van de nieuwe leiders die zich erfgenamen van de revolutie noemen. Dat blijft hun achtervolgen maar voorlopig zijn beiden blij met de opdrachten die ze krijgen uit regeringskringen. Dat is dan weer een staaltje van zuiver opportunisme maar wat moet je als kunstschilder? Op een houtje blijven bijten?


De opdrachten kan David niet meer alleen aan en dus werken ze nu samen. Diego is daar blij mee. De muurschilderkunst beheerst hij nog niet goed genoeg en nu kan hij als assistent van zijn vriend de kunst van het muurschilderen leren en tegelijk zijn brood verdienen. 


Dat de muurschilderingen bedoeld zijn als propaganda voor de salon revolutionairen, de tegenwoordige machthebbers, nemen ze er bij, al is het met moeite. Ze proberen in de muurschilderingen toch nog iets te leggen van hun politieke geloof in wat zij de echte revolutie noemen, die van de omwenteling naar een klasseloze maatschappij waarin alle mensen gelijk zijn.


De opdrachten maken hun tot op zekere hoogte populair onder de politici en de burgers. Hun schilderwerk helpt het revolutionaire geweten sussen net als de extravagante feesten waarop ze worden uitgenodigd.Als jonge mannen in de bloei van hun leven, worden ze door aanbiddelijke vrouwen, van jong tot minder jong, gastvrij onthaald zo gastvrij soms dat duidelijk is dat ze ook welkom zijn in de slaapkamer.


David maakt er dankbaar gebruik van. Hij heeft een zo wisselend en uitgebreid liefdesleven dat Diego zich afvraagt hoe hij de vrouwen uit elkaar weet te houden en nog niet een of andere blunder heeft begaan. Rond de vrije liefde hangt immers altijd de sfeer van jaloezie en die kan bij een kleine vergissing grote gevolgen hebben. 


David weet zich echter handig tussen de perikelen door te manoeuvreren. Hij beschikt over de benodigde fysieke en geestelijke behendigheid om als een vrije vogel van vrouw tot vrouw te fladderen. Diego heeft daarvoor bewondering en afkeer. Diego ziet zichzelf dat niet na doen.


vrijdag 20 december 2024

MEXICAANSE VERTELLINGEN 18. FOTOGRAFIE

 

Tijdens een bezoek aan het beroemde foto atelier van Nadar drong het tot Diego door dat de fotografie een revolutie betekent voor de schilderkunst. (foto: afkomstig van La Lagunilla in Mexico-stad)

Ondanks zijn teleurstelling in de revolutie houdt David vast aan zijn ideaal van een nieuw Mexico met een nieuwe Mexicaan. Hoe gek het ook mag klinken, die hoop heeft hij overgehouden van zijn verblijf in Parijs. In die Europese hoofdstad, aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, werd in kringen van kunstenaars veel gepraat over het communisme als de wetmatige toekomst voor de mensheid.


Voor David zijn communisme en nieuwe schilderkunst, twee kanten van dezelfde medaille. Kunst vernieuwt mens en maatschappij, mens en maatschappij vernieuwen de kunst. Het zal een wisselwerking zijn, een elkaar bevruchten waaruit een nieuwe mens en maatschappij zal ontstaan. Het is de wedergeboorte van Mexico. 


In Parijs zag hij hoe een nieuwe generatie kunstschilders nieuwe vormen en kleuren gebruikt terwijl de bourgeoisie zich vastklampt aan de klassieke academische schilderkunst in de bourgeois salons. Voor hen moet de schilderkunst zich wijden aan de illusie van werkelijkheid; hun werkelijkheid van goed geklede vrouwen, welgedane kinderen, kunstzinnig ingerichte huiskamers en salons en romantische landschappen die rust en tevredenheid uitstralen.


Tijdens een bezoek aan de beroemde fotostudio van Nadar dringt het tot hem door dat de fotografie een revolutie betekent voor de schilderkunst. De fotografie zal de schilderkunst onttronen als de kunst die zich wijdt aan de werkelijkheid. 


Fotografie zal beter dan de schilderkunst de werkelijkheid kunnen vangen of het nu om portretten,  landschappen, stedelijke scènes of wat dan ook zal gaan. Fotografie bevrijdt de schilderkunst aldus van de werkelijkheid als de maatstaf der dingen. De schilderkunst kan zich voortaan veroorloven zijn eigen werkelijkheid te scheppen.


Waarom zou dat met de verworven wetenschappelijke inzichten ook niet in de politiek en de economie kunnen en waarom zou dat dan niet het communisme zijn? Hij begreep dat Marx op basis van wetenschappelijke inzichten een weg had gevonden naar een nieuwe toekomst  voor het mensdom, een toekomst zonder uitbuiting en onderdrukking, een waarin alle mensen gelijk zijn.


Schilderkunst en communisme vullen samen het verlangen in de ziel van David naar een betere wereld. Bij het binnendruppelen van berichten over de overwinning van de Russische revolutie onder leiding van Lenin, begint zijn hart te bonzen van opwinding. De communisten aan de macht in Rusland, wie had dat kunnen denken? Nu zal daadwerkelijk bewezen worden dat de toekomst van mens en maatschappij een communistische toekomst is.


Hij besluit onmiddellijk om actief lid te worden van de communistische partij. Een daad waarmee hij de draad van de revolutie kan opnemen zonder de schilderkunst in de steek te laten. Met zijn hartstochtelijke enthousiasme overtuigt hij Diego om ook lid te worden van de communistische partij. Ze besluiten hun schilderkunst voortaan te wijden aan de geschiedenis van hun land die zal uitlopen in een bevrijding door het communisme. Het communisme zal Mexico uiteindelijk verzoenen met zijn geschiedenis en daarmee alle Mexicanen met elkaar. 


vrijdag 16 augustus 2024

AMERICA LATINA. NAWOORD

 

Een doorsnee Mexicaanse familie in de jaren zeventig van de vorige eeuw poseert voor een foto aan een van de stranden van Acapulco, een badplaats geliefd bij Hollywoodsterren en rijke Mexicanen maar ook de gewone Mexicanen willen zich laten zien in Acapulco al is het maar een keer in hun leven,voor een dag.

Wat komt er terecht van mijn werk bij het  Verenigde Naties  Programma voor Ontwikkeling UNDP in Mexico? Dat vertel ik in een nieuwe serie blogs: Mexicaanse Vertellingen. 

Intussen wil ik wel een tipje van de sluier oplichten. De UNDP is tegelijk een ontwikkelingsbank en een diplomatenpost die werkt met donorgeld van rijke landen dat besteed wordt aan allerlei soorten projecten. Als wereldwijde organisatie kan het niet anders of er heerst een zekere mate van bureaucratie. De procedures en de regels moeten gevolgd worden. Er is geen of weinig ruimte voor improvisatie en spontaniteit. 

Projecten komen tot stand in onderling overleg tussen de UNDP met zijn VN doelstelling - bestrijding van armoede - en beleid van de nationale overheid. De projecten worden uitgevoerd met een nationale partner en deskundigen van de VN. Het overleg over het vijf jaren programma wordt gevoerd op het hoogste regeringsniveau. Ik heb daardoor een inkijkje gekregen in de werking van een regering in een land als Mexico. 

Bureaucratie leidt tot een zekere inertie en dus lag verveling zoals Frans Rosier schreef, om de hoek. Gelukkig heb ik het druk met mijn gezin. Een maand na aankomst wordt onze tweede dochter geboren in een Mexicaans ziekenhuis. Ik bewonder tot op de dag van vandaag dat Dora dit zonder aarzeling heeft aangedurfd.

Ik ontdekt mijn talenten voor straatfotografie. Ik leg gemakkelijk contact met vreemde mensen in een vreemd land en weet ze voor de camera gerust te stellen. Daardoor ontstaan gebalanceerde portretten van gewone mensen op straat. Het is een vorm van sociale documentatie. Dat werk is zo aanstekelijk dat ik op een gegeven moment bijna elke vrije zaterdag met mijn camera door Mexico-stad zwerf. Vanzelfsprekend leer ik op die manier de mensen en de stad kennen. 

Thuis heb ik een eenvoudige doka waardoor ik kennis en ervaring opdoe met het vergroten van negatieven. Ik heb mijn eigen fotografie school in huis met de serie Time Life boeken over fotografie. Daarnaast ben ik een trouwe lezer van de betere Amerikaanse fototijdschriften. 

Een andere remedie tegen de verveling is de volledige Russische bibliotheek van uitgever van Oorschot. Dankzij duizenden pagina’s dundruk van grote Russische schrijvers heb ik mijn kennis over Rusland danig kunnen uitbreiden. Daar tussendoor lees ik voornamelijk filosofische werken over mens en maatschappij, een vorm van zelfstudie in de filosofie. 

En dan zijn er nog de vrienden die we in Mexico opdoen. Dat begint met enkele collega’s tevens leeftijdgenoten. Uiteindelijk raken we bevriend met de chauffeur van de UNDP en zijn gezin. Dankzij hen leren we het Mexico van de gewone dorpelingen kennen, het platteland van Mexico of misschien wel het echte Mexico.

Mexico is een groot land, zo groot dat het nooit helemaal te bevatten is, ook niet voor de Mexicanen. Mexico is onstuimig leven en avontuurlijk, inspireert tot fotografie en litteratuur, het is gewelddadig maar ook romantisch, katholiek tot en met maar ook ongelovig, arm en opstandig, indiaans, blank en zwart met alles wat daar tussen zit.  De voorspelling van Frans is niet uitgekomen. Ik heb me er nooit verveeld, veel geleerd en ben van het land gaan houden.


donderdag 9 mei 2024

WAT MAAKT EEN FOTO TOT EEN GOEDE FOTO?

Buitenwijk van San José, Hoofdstad van Costa Rica. 1978

 

Voor mij is een foto goed als ze de menselijke waardigheid weet vast te leggen, zelfs onder de meest precaire omstandigheden.


De bovenstaande foto gemaakt in een wijk aan de rand van San José, de hoofdstad van Costa Rica, laat zien wat ik bedoel. Ondanks het duidelijk zichtbare armoedige huis poseert de vader met zijn zoon en kleine dochter trots voor de camera terwijl op de achtergrond de moeder met instemming toekijkt.


De Costa Ricanen herkennen de trots van de man met zijn gezin en de omstandigheden waarin ze leven, zo bleek tijdens de publicatie uit de van deze foto op een Costa Ricaanse digitale fotopagina. 


De foto kreeg binnen enkele dagen heel veel positieve commentaren met name ook van mensen die zelf in zo een situatie zijn opgegroeid en daar dankbare herinneringen aan hebben.


Zij herinneren zich niet de armoede maar het liefdevolle gezin waarin ze opgroeiden, waarin alles werd gedeeld, ze zich veilig en vertrouwd voelden. Die bagage was veel en veel belangrijker dan of je wel of niet schoenen had of mooie kleren.


Anderen hebben daarmee moeite. Blijkbaar kunnen zij zich niet voorstellen dat mensen die in armoede leven op hun manier toch gelukkig kunnen zijn. Zij noemen dat romantisering van de armoede. 


Sommigen verdenken mij als fotograaf ervan dat de foto bedoeld is om te romantiseren. Dat is niet zo. Wat ik als fotograaf doe is de waardigheid van deze mensen en anderen registreren. 


Tijdens mijn gesprekken met de mensen merk ik dat ook zij beseffen dat dit mijn uitgangspunt is. Dat is de reden waarom zij mij toelaten de foto te maken. Het is een kwestie van wederzijds respect en vertrouwen. Als dat er niet is, maak ik ook de foto niet, hoezeer ik dat ook betreur.


Ik zie ook in onze samenleving hier in Nederland dat armoede uitsluitend wordt benaderd vanuit het gebrek aan voldoende materiële middelen, zeg maar geld, om mee te kunnen doen aan de samenleving. Tot op zekere hoogte is dat juist. Armoede dat de menselijke waardigheid aantast is zeker in ons land ontoelaatbaar. Dat mensen met beperkte financiële middelen toch gelukkig kunnen zijn, is ons in alle aandacht voor materiële zaken ontglipt. 







woensdag 14 februari 2024

BEATLE FOTO MANIA: LONDEN

Een intiem portret van Jane Asher, een vriendin van Paul. De foto lijkt slecht gekadreerd maar dit is niet zo. In het boek is de foto afgedrukt over 2 bladzijden. Ik heb  de helft gescand en hier afgedrukt.
  

“Londen gaf me ontzettend veel nieuwe ervaringen en het was onvermijdelijk dat die in sommige gevallen doorsijpelden in mijn foto’s en songs. ik nam alles in me op , als een spons, vooral ook omdat het allemaal zo anders was dan waar ik was opgegroeid.” (blz. 72 in fotoboek ‘Paul McCarney 1964’, Nederlandse uitgave van het Spectrum 2023.)


De vier Beatles verhuisden naar een ongemeubileerd appartement in een goede wijk. McCartney was er niet blij mee. Het voelde niet aan als een thuis. Gelukkig mocht hij inwonen bij de ouders van zijn vriendin Jane Asher. Daar kon hij schrijven en componeren.


Samen in de kleedkamer. We zien John, George en Ringo.

Over zijn foto’s in Londen (24 december -12 januari 1964) vertelt hij het volgende: “Terugkijkend kan ik zien dat fotografie belangrijker voor me werd en een grotere rol ging spelen in mijn leven.”


Ook mooi om te lezen is hoe hij zichzelf leert kijken als fotograaf. Hij leert zich aan om goed te kadreren alvorens de foto te maken zodat hij zijn foto’s maar zelden hoeft bij te snijden. Ik denk dat elke goede fotograaf daar naar streeft.


Bij deze foto vermeldt Paul dat ze af en toe fans toelieten in hun kleedkamer. De afwachtende gezichten en houding van Ringo en John zijn treffend in beeld gebracht.

“Als je vertrouwt op je vermogen om een shot te componeren in de zoeker van je camera, hoef je later niet bij te snijden. Je moet altijd alert zijn op dat goede shot. .. het is belangrijk om daar een instinct voor te hebben. Anders duurt het te lang en is het moment voorbij."


Londen was een belangrijk jaar voor de band. Het was de bevestiging van hun succes. Half Engeland kende hun songs van de hitparade en had ze op de televisie gezien. 


 Je verwacht een lollige George Harrison onder de twee hoeden maar hij is of speelt dodelijke ernst. Paul noteert dat de groep veel gevoel voor humor had, speels was en flink kon lachen. Volgens hem is dat hun redding geweest.

Toch had McCartney het gevoel dat het binnenkort allemaal wel eens afgelopen kon zijn. Daarom maakte hij portretten van de mensen om hen heen, ook de artiesten waar ze mee optraden. Hij fotografeerde om niet te vergeten. Vele van die artiesten om hem heen zijn intussen wel vergeten.

maandag 13 maart 2023

VERBODEN FOTO

 

Vader met zijn vier kinderen in de voortuin van zijn huis op het platteland van Guanacaste, Costa Rica. Augustus 1978.

De bovenstaande foto heb ik een tijdje geleden geplaatst op de Facebookpagina “Costa Rica Antigua y su Historia” een groepspagina met foto’s van personen uit het verleden van Costa Rica.

Ik werd door de Costaricaanse beheerder van de pagina, die zich mijn foto’s herinnerde van een tentoonstelling die ik in 1977 in het Nationale Theater in de hoofdstad San José heb gehad, uitgenodigd foto’s uit Costa Rica op de pagina plaatsen. Sindsdien plaats ik regelmatig foto’s gemaakt in de periode 1977- 1979.

De bovenstaande foto werd ondanks aandringen van de Costaricaanse Webmaster, door Facebook geweigerd als niet passend bij de Facebook Community. De webmaster probeerde nog uit te leggen dat deze foto niks met naakt te maken heeft maar dat was verloren moeite.

De hypocrisie van Facebook laat zich het beste afmeten aan onderstaande foto van Walker Evans. Hij maakte de foto in 1936-37 als een van de fotografen van de Farm Security Administration, een New Deal instelling van het Ministerie van Landbouw bedoeld om verzekeringen tegen natuurrampen op overheidsniveau te promoten.

De foto is intussen in honderden fotoboeken en tijdschriften gepubliceerd en gaat net zo min over naakt of bloot als de foto boven. Dat zo een foto niet past in de Facebook community is flauwekul want Facebook is net zo min een community als mijn klompen. Het is niet meer dan een smoes uit angst voor een of ander sektarisch actiegroepje of de soms al even hypocriete reclamewereld.

Onlangs heeft Museum Helmond een tentoonstelling gehouden van foto's van Walker Evans en door hem geïnspireerde fotografen.

Bud Fields and His Family, Hale County, Alabama, photograph by Walker Evans, c. 1936–37; from the book Let Us Now Praise Famous Men (1941) by Evans and James Agee.

 

 

donderdag 20 januari 2022

WIJ VAN DAGVERBLIJF KWIEK (EEN PROJECT VAN SUUS HEERSEMA EN PETRUS NELISSEN)

 







donderdag 13 januari 2022

WIJ VAN DAGVERBLIJF KWIEK (EEN PROJECT VAN SUUS HEERSEMA EN PETRUS NELISSEN)













donderdag 30 december 2021

WIJ VAN DAGVERBLIJF KWIEK (EEN PROJECT VAN SUUS HEERSEMA EN PETRUS NELISSEN)

 







woensdag 2 september 2020

ZOMERS MAASTRICHT


















dinsdag 10 september 2019

BIVAKMUTS PORTRETTEN 2

Kees, Londerzeel 2008


Marieke en Bart met pas geboren Celia, Den Bosch 2008


Marlies, Brussel 2008


Paul, Oss 2008


Siegbert, Kiev 2008

dinsdag 23 april 2019

DE EENZAAMHEID VAN DE ONGELOVIGE 87

Hoewel ik met toewijding fotografeerde, kwam ik niet op het idee om mij op de een of andere manier verder te bekwamen in de fotografie behalve dan als amateur met boeken als die van Dick Boer. Fotografie was wat ik deed in mijn vrije tijd, niet om er op de een of andere manier de kost mee te verdienen. De foto hierboven is gemaakt in het jaar 1964 of daaromtrent tijdens onze fietstochten langs de Maas.

Misschien kan ik schrijver worden? Ik heb dat van jongs af aan graag gedaan. Wat ik eenmaal heb opgeschreven onthou ik beter en al schrijvend kan ik mijn gedachten beter ordenen en kom ik op nieuwe ideeën. Schrijven werkt bij mij als een katalysator voor invallen en gedachten. Schrijven is ook improviseren met woorden en zinnen, het is een vorm van componeren totdat er staat wat ik bedoel te zeggen.

Ik wil ook graag vertellen maar dan zoals een schoolmeester of journalist. Misschien is dat de betweter in mij? Maar dat alles tezamen is niet genoeg om mij tot een schrijver te maken. Daar komt meer voor kijken zoals fantasie en inlevingsvermogen om verhalen te ontwikkelen met karakters. Maar hoe pak ik dat aan? In ieder geval niet met anekdotes, hoe leuk, grappig of interessant ook. Die houden het niet op schrift. Anekdotes zijn fragmenten die maar moeilijk tot leven gebracht kunnen worden.

In mijn pubertijd waagde ik mij al wel aan gedichten. Niet omdat ik toen dichter wilde worden. Die gedachte kwam niet bij me op. Dichten diende vooral  om verwondering en  gevoelens treffend uit te drukken. De ontdekking van het woord als uitdrukking van de geest trof mij zo dat ik het in een gedicht moest verwoorden.

Het Wonder


’n wonder is het
dat ik dat zeggen kan
losjesweg, vertel ik.

mijn gedachten vormen woorden
ik denk ook in woorden
begrijpt u ze? want dan,
dan ben ik gelukkig.


Zonder woorden geen gesprek, geen uitwisseling van gedachten, geen meeleven met de ander. Woorden zijn de neerslag van de magie van de geest en dankzij die magie beheerst het mensdom de wereld met alles er op en aan. Woorden zijn toverspreuken, geven ons mensen de macht om te heersen over de wereld en ook over  medemensen. Woorden hebben een onvoorstelbare kracht.

Het Woord

Een enkel eenvoudig woord
niet dat moeilijke
waarbij je steeds weer moet nadenken

niet zo modern
zo dat niemand het begrijpt
maar direct, klaar en diudelijk

zo, hier ben ik
hier sta ik dan
niets anders, gewoon een woord.


(verschijnt elke dinsdag)

woensdag 6 december 2017

DUTCH-LAND DEN BOSCH 73

Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, augustus 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011


Den Bosch, juli 2011