WAT MAAKT EEN FOTO TOT EEN GOEDE FOTO?

Buitenwijk van San José, Hoofdstad van Costa Rica. 1978

 

Voor mij is een foto goed als ze de menselijke waardigheid weet vast te leggen, zelfs onder de meest precaire omstandigheden.

De bovenstaande foto gemaakt in een wijk aan de rand van San José, de hoofdstad van Costa Rica, laat zien wat ik bedoel. Ondanks het duidelijk zichtbare armoedige huis poseert de vader met zijn zoon en kleine dochter trots voor de camera terwijl op de achtergrond de moeder met instemming toekijkt.

De Costa Ricanen herkennen de trots van de man met zijn gezin en de omstandigheden waarin ze leven, zo bleek tijdens de publicatie uit de van deze foto op een Costa Ricaanse digitale fotopagina. 

De foto kreeg binnen enkele dagen heel veel positieve commentaren met name ook van mensen die zelf in zo een situatie zijn opgegroeid en daar dankbare herinneringen aan hebben.

Zij herinneren zich niet de armoede maar het liefdevolle gezin waarin ze opgroeiden, waarin alles werd gedeeld, ze zich veilig en vertrouwd voelden. Die bagage was veel en veel belangrijker dan of je wel of niet schoenen had of mooie kleren.

Anderen hebben daarmee moeite. Blijkbaar kunnen zij zich niet voorstellen dat mensen die in armoede leven op hun manier toch gelukkig kunnen zijn. Zij noemen dat romantisering van de armoede. 

Sommigen verdenken mij als fotograaf ervan dat de foto bedoeld is om te romantiseren. Dat is niet zo. Wat ik als fotograaf doe is de waardigheid van deze mensen en anderen registreren. 

Tijdens mijn gesprekken met de mensen merk ik dat ook zij beseffen dat dit mijn uitgangspunt is. Dat is de reden waarom zij mij toelaten de foto te maken. Het is een kwestie van wederzijds respect en vertrouwen. Als dat er niet is, maak ik ook de foto niet, hoezeer ik dat ook betreur.

Ik zie ook in onze samenleving hier in Nederland dat armoede uitsluitend wordt benaderd vanuit het gebrek aan voldoende materiële middelen, zeg maar geld, om mee te kunnen doen aan de samenleving. Tot op zekere hoogte is dat juist. Armoede dat de menselijke waardigheid aantast is zeker in ons land ontoelaatbaar. Dat mensen met beperkte financiële middelen toch gelukkig kunnen zijn, is ons in alle aandacht voor materiële zaken ontglipt.