MEXICAANSE VERTELLINGEN 65. HACIENDA SAN MIGUEL REGLA

 

De Patio van Hacienda San Miguel Regla zoals geschilderd door de Italiaan Eugenio Landesio Piemos in 1857 (museum Soumaya, Mexico-Stad). De kapel met de typisch gestapelde kerktoren staat er nog steeds. De patio is nu een grote vijver. Het hoofdgebouw links staat er ook nog evenals de ruïnes van de smelterijen die op dit schilderij niet te zien zijn. 

Frida stapt enthousiast uit de auto. Het is voor het eerst dat ze in een hacienda komt en dat terwijl haciënda’s in het hele land voorkomen. In de koloniale tijd en ook nog lang daarna waren ze de de ruggengraat van de economie. Haciënda’s waren bronnen van welvaart voor hun eigenaars, armoede voor hun landarbeiders en  rijkdom voor moederland Spanje.

Familieleden van de Spaanse veroveraar Hernán Cortéz hadden haciënda’s met enorme lappen grond. Zo ligt een goed bewaarde hacienda op nog geen 5 km. van San Miguel Regla, de hacienda San Juan Hueyapan, die in handen is geweest van familieleden van Cortés. In 1550, kort na de verovering van Mexico, was een neef van Cortés de eigenaar. In 1590 kwam hij in handen van de tweede zoon van Cortéz. 

David haakt in op het enthousiasme van Frida door haar een rondleiding aan te bieden. Hij kent de hacienda nog uit de tijd dat hij met de troepen van generaal Villa in San Miguel Regla gelegerd was. De generaal had zijn hoofdkwartier in het hoofdgebouw van de hacienda. De troepen sliepen buiten in het open veld onder de blote hemel. Een enkeling lag in een geïmproviseerde tent.

Zoals het hoort bij een legerkamp waren er ’s avonds drinkgelagen, liefst met vrouwen er bij. Niks zo goed als pulque, tequila en vrouwen om het leven te vieren en de dood buiten de deur te houden. De revolutie was toen nog volop één grote belofte.

David neemt Frida aan haar hand de heuvels achter het hoofdgebouw in. Daar liggen de ruïnes uit de glorietijd van de hacienda. Het merendeel van de haciënda’s waren versterkte boerderijen met de allure van een Middeleeuws kasteel. Net als een kasteel was de hacienda een centrum van regionale macht, van economische activiteiten en bewoning.

Zo ook deze hacienda, maar in tegenstelling tot de meeste haciënda’s werden er geen gewassen verbouwd of vee gehouden op de uitgestrekte gronden maar werd er zilvererts gewassen en vervolgens gesmolten tot zilverstaven. Het zilvererts was afkomstig van de lager gelegen mijnen bij het dorp Real del Monte.

Voor het wassen van zilvererts en het smelten in ovens is veel water nodig. De enorme waterbassins waarin het zilvererts werd gewassen, zijn er nog net als de restanten van de ovens. San Miguel Regla heeft dankzij zijn ligging in de bergen altijd genoeg water.

Friad is verbaasd over de omvang van de hacienda, in feite een zilverfabriek ooit bedoeld voor de levering van zilver aan de Spaanse kroon. Er voeren regelmatig zilvervloten vanuit Mexico naar Spanje. Een zo een zilvervloot is in die tijd nog veroverd door de Nederlandse admiraal Piet Hein.

Frida loopt arm in arm met David langs de bassins en tussen de ruïnes. Ze weet niet goed wat ze ervan denken moet. De geschiedenis is wat ze is. Die kan niemand terugdraaien. Ze vraagt zich af of Mexico nu een Spaans land is met Mexicanen of een Mexicaans land is met Spanjaarden? Aan de bevolking te zien is het een Mexicaans land, afstammelingen en erfgenamen van de de Azteken, Tolteken, Zapoteken, Maya’s, Otomies enz. 

Mexico is net zo een mengelmoes als zijzelf. Haar moeder was een katholieke Mexicaanse, haar vader een protestantse Duitser. Zelf beweerde ze dat haar vader een Joodse Hongaar was. Verloochende ze haar Duitse erfenis vanwege de Tweede Wereldoorlog of identificeerde ze zich op deze manier met de Joodse communiste en feministe Rosa Luxemburg die in 1919 vermoord is?

SAN MIGUEL REGLA, UN PUEBLO MAGICO

KERNENERGIE BETER VOOR PORTEMONNEE, MILEU EN KLIMAAT

 

Ik krijg nu al enkele weken aanbiedingen voor het aanschaffen van een batterij voor afgerond de lieve som van € 10.000. Die tienduizend euro komen dan nog eens bovenop een investering van € 8000, - in de 12 zonnepanelen op dak.

Die batterij investering wordt dringend aanbevolen om stroom te hebben als de zon niet schijnt. Straks als de saldering ophoudt en je hebt geen opslag voor je opgewekte stroom dan verdwijnt je zonnestroom in het zwarte gat van het electriciteitsnet. Weg je winst.

Ik begrijp dat een gemiddelde zonnepanelenhouder ongeveer 30% van zijn zelf opgezette energie gebruikt. Dat cijfer kun je een beetje opvoeren door de ganse tijd heel alert te zijn.

De was doen, stofzuigen, de fietsbatterij opladen enzovoort als de zon schijnt. Geen zorgeloos stroomgebruik meer maar de hele dag op van alles en nog wat letten eventueel met hulp van je smartphone wat het natuurlijk allemaal nog stress voller maakt.

Nederland is kampioen zonnepanelen geworden dankzij de salderingsregeling een vanuit de consument gezien logische regeling. Men wordt betaald voor de geleverde stroom aan het stroomnet.

De stroomzetbazen zien het net anders. Die worden met een teveel aan stroom opgezadeld. Veel zon veel stroom, overbodige stroom want je kunt het aan de straatstenen niet kwijt of misschien voor een grijpstuiver. Die willen dus van die salderinsgregeling af. Van hun hoeft het niet.

Intussen hebben ongeveer 3 miljoen huishoudens zonnepalen op hun dan liggen. Een investering afgerond naar boven van € 10.000,- per huishouden of wel in totaal 30 miljard euro.

Voor die 30 miljard hadden twee kerncentrales gebouwd kunnen worden die ook nog eens genoeg stroom leveren voor 8 miljoen huishoudens, dat is bijna 3 keer zoveel huishoudens.

Let wel, kerncentrale leveren dag en nacht stroom. Als de zon niet schijnt of de wind niet waait leveren ze stroom. Kerncentrales zijn stabiele stroomleveranciers met een stabiel stroomnet. Kom daar eens om bij zonnepanelen en windmolens.

Je bent ook meteen van een hoop rompslomp af. Nu moeten huishoudens elk voor zich een eigen stroomcentrale in huis halen met zonnepanelen. Daar zijn allemaal bedrijfjes voor nodig die met busjes rondrijden. Er moet op daken geklommen worden enz. Er moet onderhoud gepleegd worden. Kortom, niks dan sores voor de consument.

Zonnepanelen  zijn alleen maar milieuvriendelijk als je naar de CO2 uitstoot kijkt. De hoeveelheid uitgestoten CO2 nodig om die panelen te maken, wordt teruggewonnen doordat ze CO2 vrije energie opwekken.

Maar dat geldt nog meer voor kerncentrales. Die stoten hun hele leven lang geen CO2 uit en leveren wel continue stroom. Uiteindelijk zijn kerncentrales minder belastend door het milieu. 

Brengen ze nu ook nog de investering in batterijen in rekening dat worden kernenergiecentrales heel betaalbaar en heel bruikbaar. Als 3 miljoen huishoudens batterijen aanschaffen nadat de salderingsregeling verdwijnt, betekent dat nog eens 30 miljard euro of opnieuw 2 kerncentrales. 

Het wordt steeds moeilijker vol te houden dat kerncentrales niet het antwoord zijn op onze energiebehoefte en tegelijk milieu en klimaat te beschermen. 

PATIO IN MEXICO

 

petrus, Patio in Mexico, acrylverf op paneel, 2007, San Miguel Regla, Mexico

Ook dit schilderij heb ik in Mexico gemaakt tijdens ons verblijf bij vrienden in Sam Miguel Regla, Hidalgo.

DE KRUISTOCHT VAN TRUMP TEGEN VENEZUELA

Daar staan ze dan belangrijk te wezen, deze Venezolaanse hoge marine officieren. Op de achtergrond hun Chavez met rode baret die zijn leger ongekende financiële mogelijkheden heeft gegeven met met drugshandel, smokkel, corruptie enz. Ze weten maar al te goed dat ze geen partij zijn voor de Amerikaanse marine, maar ze spelen het spel mee in de hoop het alsnog te redden en anders kun je altijd nog overlopen.

Het luchtruim van Venezuela is volgens Trump gesloten. Wat is Trump van plan? Hijzelf beweert een oorlog te zijn met de drugsmaffia. Dat zou zo maar kunnen. Venezuela is onder Maduro net als Suriname onder Bouterse een doorvoerland voor drugs geworden en dan natuurlijk vooral naar de grootste in de buurt liggende markt, de VS. 

En net als in Suriname is het meer dan waarschijnlijk dat de regering van Maduro daar tot in de hoogste regionen bij betrokken is. Waarom zouden de generaals anders de kant van deze operette president blijven kiezen? Hoogst waarschijnlijk verdienen zij met de drugssmokkel miljoenen dollars, verdiensten die ze onder een andere president waarschijnlijk zouden moeten leveren

Trump heeft besloten deze ketting van drugssmokkel, corruptie en politiek desnoods met geweld te doorbreken. Dat hij daarbij Venezuela heeft uitgekozen als zijn eerste doel ligt voor de hand.

Sinds het aantreden van de zogenaamde linkse regering van couppleger kapitein Chavez (1999-2013) en zijn volkse opvolger Maduro is Venezuela veranderd van een min of meer stabiele democratie in een instabiele dictatuur waar de hele regio last van heeft.

Zodra Chavez het Cubaanse model invoerde, een vorm van tropisch communisme dat Cuba al meer dan 60 jaar in zijn greep houdt, begon het uit de hand te lopen. Het land verarmde in razendsnel tempo terwijl de verkiezingen volledig door de machthebbers werden geblokkeerd waardoor de middenklasse massaal op de vlucht sloeg. 

Naar schatting ontvluchtten 7 miljoen Venezolanen hun land. Dat zijn een miljoen vluchtelingen meer dan uit Oekraïne aan het begin van de Russische inval. De meesten zijn gevlucht naar buurlanden als Colombia en Brazilië en zelfs naar het voor de Venezolaanse kust gelegen eilandje Curacao dat behoort tot het koninkrijk der Nederlanden. Intussen verblijven ongeveer een miljoen Venezolanen illegaal in de VS. 

Voeg daarbij de instabiliteit als gevolg van de drugsmaffia die dankzij hun enorme rijkdom in staat zijn om over heel Midden Amerika hun netwerk van drugssmokkel en handel te organiseren met als gevolg toenemende onveiligheid onder de bevolking, corruptie tot in de hoogste regionen van regeringen en groeiend geweld.

Dan is er ook nog altijd diepe armoede en je snapt waarom er zich ongeveer 500 vluchtelingen per uit Midden Amerika aan de Mexicaanse zuidgrens melden in de hoop om met hulp van mensensmokkelaars door te kunnen stromen naar de VS waar ze ondanks alles hopen een beter en fatsoenlijker leven te kunnen leiden dan in eigen land.

Tot overmaat van ramp gebruiken de drugsmaffia’s deze kwetsbare groepen om hun smokkelnetwerk van drugs uit te breiden, zo niet met geld dan met geweld. Er zijn massagraven gevonden van vluchtelingen aan de grens met Mexico die weigerden met de drugsbendes samen te werken.

Hoe deze fatale ketting van het kwaad die op den duur de VS dreigen te instabiliseren te doorbreken? Trump heeft blijkbaar gekozen voor de weg van militair ingrijpen en wel in het minst populaire en meest corrupte bewind van de regio, de dictatuur van Maduro. 

De tijd van de zachte aanpak is voorbij, moet Trump gedacht hebben. Het wordt tijd om de ijzeren vuist van de VS maar weer eens te voorschijn te halen, een vuist die al vanaf de bevrijding van het continent van zijn koloniale overheersers heeft gebruikt. 

Of dat zal helpen? Ingrijpen in een ander land blijft een heikele zaak. Zo lang die landen zelf geen orde op zaken weten te stellen, is het voor de VS als vreemde mogendheid moeilijk en kostbaar om orde naar Amerikaans model op te leggen. Latijns Amerikaans nationalisme is onverwoestbaar, zo heeft de geschiedenis van het continent intussen bewezen.   

64. MEXICAANSE VERTELLINGEN. HOTEL SAN MIGUEL REGLA

Frida Kahlo in het midden tussen het echtpaar Trotski, ontvangt het echtpaar op het schip waarmee ze in Mexico in 1937 zijn aangekomen.

Frida veert op. Dat is precies wat ze wil. Ze wil Diego weer zien, zegt ze tegen David, hij is en blijft mijn grote liefde. Dat weet David maar al te goed. Dat zij op haar beurt zijn grote liefde is, weet zij wel maar dat verandert niks aan haar liefde voor Diego. Liefde kun je niet dwingen. Zelfs een communistische samenleving kan het raadsel van de liefde niet oplossen.

In de auto speelt David de scène van daar straks op de top van de zonnepiramide, opnieuw in zijn hoofd af. Wat heeft hij nu eigenlijk gezien? Een Frida die ten hemel rijst en rode en witte rozen die te trappen van de piramide afrolden? Een absurde, surrealistische scène die past bij Dali maar niet bij hem. Zou het gezichtsbedrog zijn geweest? Dat zou de meest voor de hand liggende verklaring zijn.

Visioenen bestaan immers niet. Zo gelooft hij ook niet in de eeuwenoude Mexicaanse legende dat Juan Diego de Heilige Maagd Maria echt gezien heeft. Dat moet net zo goed een vergissing van zijn brein zijn geweest, net als trouwens de verschijning van Moeder Maria aan Bernadette in de grotten van Lourdes. Het brein bedriegt ons. Dat schijnt wetenschappelijk te zijn vastgesteld ergens in een Zwitsers laboratorium voor geesteszieken.

Maar hoe ook peinst, hij moet bekennen dat hij het wonder van Frida zelf gezien heeft. Hoe vaak hij ook met z’n ogen knipperde en ter afscherming van de felle zon zijn hand boven zijn ogen hield, hij zag haar duidelijk ten hemel gaan.

Hij durft er niet over te beginnen bij Frida. Die weet nog van niks en praat achter in de auto honderduit tegen het echtpaar Trotski over hun bezoek aan Teotihuacan, de Azteken, de priesters, de mensenoffers, de Spanjaarden en de mysterieuze ondergang van Teotihuacan. 

De Trotski's zitten er wezenloos bij. Ze knikken af en toe of maken een vage opmerking als teken van belangstelling. Geveinsde belangstelling, dan toch. Ze hebben heel andere zorgen dan de Azteken en de raadselachtige verdwijning van hun beschaving.

Mevrouw Trotski zit er aangeslagen bij. Pas nu valt hem op hoe kwetsbaar ze is. Ze vraagt zich vast af waar ze in 's hemelsnaam in verzeild is geraakt. Misschien heeft ze wel spijt dat ze mee is gegaan naar Mexico, een chaotisch land met een onbegrijpelijke cultuur en onuitspreekbare namen.

Haar ontrouwe echtgenoot zit in gedachten verzonken. Met de mislukte klim op de zonnepiramide is zijn revolutionaire ego, opnieuw zwaar op de proef gesteld. 

Geen wonder is dat Stalin hem de baas is geweest, denkt David. Hij heeft niet het voorkomen, noch het karakter van Stalin. Die straalt fysiek macht uit, hij is de vlees geworden Machiavellist. Daarbij vergeleken is Trotski een intellectueel warhoofd met zijn aandoenlijke brilletje en zijn warrige haardos.

David vraagt zich af of hij zijn visioen aan Frida zal vertellen? Hij probeert in te schatten hoe ze daar op zou reageren maar dat blijft moeilijk. Ze zal het afdoen als een grap van hem ook al zou hij haar bezweren dat hij het toch duidelijk gezien heeft.

Zij zou heel misschien net als hijzelf een verklaring zoeken voor zijn visioen, een misleiding van zijn ogen door een weerkaatsing van de felle zon. Maar dan nog. Vanwaar die misleiding en de rozen? Misschien heeft hij onwillekeurig een visioen gekregen van wat Frida te wachten staat? Maar wat is dat dan?

Frida babbelt ondertussen gezellig verder alsof er niets aan de hand is. Ze ziet het niet of wil niet zien dat het echtpaar Trotski al lang niet meer geniet van de onverwachte reis. Op zo'n moment is Frida nogal harteloos.

David sukkelt door de warmte en het monotone gebrom van de auto in een vage slaap. De aankondiging van de chauffeur dat ze zijn aangekomen bij de hacienda, het hotel San Miguel Regla zet hem weer terug in de wereld. 

STRAATARTIEST: PAYASO DE TULANCINGO

In de Mexicaanse stad Tulancingo in de staat Hidalgo trof ik in november 2025 deze clown aan voor een rood stoplicht. Zo lang het licht op rood staat doet hij zijn kunstjes voor de stilstaande auto's. Vlak voordat het licht op groen springt loopt hij met zijn rode pet langs de wachtende rij auto's. Hoe drukker het kruispunt, hoe grote de kans om meer op te halen.

En la ciudad mexicana de Tulancingo, Hidalgo, me encontré con este payaso en un semáforo en rojo en noviembre de 2025. Mientras el semáforo esté en rojo, realiza sus trucos para los autos detenidos. Justo antes de que el semáforo se ponga en verde, pasa junto a la fila de autos con su gorra roja. Cuanto más concurrida esté la intersección, mayor será la probabilidad de cobrar más.