PUTIN OP OORLOGSPAD IN OEKRAÏNE?

Vlad Putin

Opnieuw is er aan de Europese grens een slag om Europese waarden gewonnen. Of daarmee ook de oorlog gewonnen is, is nog lang niet zeker. Deze slag is zonder een al te groot bloedbad gewonnen dankzij de Europese Koningin Frau Merkel. Zij kent het communisme uit de Sovjet tijd en weet daarom beter dan welke Europese politicus (en journalist) ook hoe er mee om te gaan. En ook veel beter dan veel Noord Amerikaanse van- dik-hout-zaagt-men-planken politici zoals staatssecretaris Van Nuland. Merkel woordvoerder Van Rompuy zei het pas nog heel correct. Europa heeft de tijd mee en zo is het maar net. Putin heeft dat misschien wel door maar hij kan bij gebrek aan een democratische mentaliteit niet anders denken dan in  traditionele Russische onderdrukkingsmethoden. Nu zijn Olympisch charme offensief is geëindigd, slaat hij weer hard toe zo lezen we.

Europese waarden als democratie, transparantie, openbare verantwoording, vrijheid van meningsuiting, godsdienst en vereniging, sociale rechtvaardigheid en onafhankelijke rechtspraak laten zich niet meer begrenzen tot een land of streek. Zeker niet als het gaat om een land als Oekraïne dat direct aan Europa grenst. Ik ben daarom benieuwd hoe dat straks gaat met andere Europese grenslanden als Wit Rusland en Turkije. Het laatste land heeft zelfs nog steeds de status van kandidaat lid van de EU. Kun je nagaan.

Europese waarden zijn een veenbrand. Ondergronds woedden ze voort, bovengronds lijkt er soms weinig of niets aan de hand. De Servische dictator Milosevic dacht indertijd dat hij kon spotten met de Europese waarden totdat de Servische burgers onder leiding van moedige studenten hem uiteindelijk ten val wisten te brengen. Die burgers wilden leven in een staat gebaseerd op Europese waarden en niet langer in een autoritair, nationalistische staat.

In Oekraïne werd me dat duidelijk in de jaren negentig toen ik samen begon te werken met nieuwe democratische vakbonden. Die wilden weg van het aloude Russische autoritaire nationalisme. Ook in Wit Rusland waren er in die jaren al vakbonds- en andere groepen die daar vanaf wilden maar het onderdrukkingsapparaat van Lukasjenko blijkt voorlopig alsnog effectiever dan de Europese druk van sancties etc. Met dank aan Putin.

Wat kan Putin nog doen dat is de vraag die vandaag de dag in de media rond zoemt? Zeker is dat Putin zijn machtsgrenzen zal verkennen. Dat deed hij al in Georgië (Zuid-Ossetië) waar hij een Sovjet stijl oorlogsmachine op los liet om het de facto los te maken van Georgië zonder dat Europa of het Westen  (NATO) daar een antwoord op had. Zal hij zoiets ook proberen met bijvoorbeeld Oost-Oekraïne en/of de Krim om zo het land in tweeën te splitsen? Het zou zo maar kunnen tenzij de VS, de enige echte supermacht waar Putin vooralsnog respect heeft, hem al heeft laten weten wat de gevolgen daarvan kunnen zijn. Maar ja, je bent natuurlijk nooit zeker van een man in het nauw zoals Putin die bovendien alleen maar in termen van geopolitieke macht kan denken.

Een inval in Oost-Oekraïne kan de aandacht afleiden van zijn eigen Russische veenbrand want ook in Rusland woeden de Europese waarden van democratie, vrijheid, transparantie, verantwoordelijk enz. voort met dank aan Gorbatsjov die daarvoor indertijd met zijn Glasnost de basis voor heeft gelegd. Vooralsnog kan Putin die veenbrand onderdrukken maar stoppen zal niet meer lukken. Putin heeft de tijd niet mee, Europa wel.

De Oekraïense bevolking staat voorlopig hoe dan ook moeilijke tijden te wachten. Maar daar weten ze wel raad mee. Dat wisten ze ook na de val van het communisme toen hun geld -de Russische Roebel- van de ene dag op de andere niks meer waard was. Uiteindelijk brachten ze nieuw geld, Koupons geheten, in omloop. Een gemiddeld huisgezin moest in die tijd, ik spreek van de jaren negentig van de vorige eeuw, rond komen van 10 Dollar per maand. Ik bedoel maar. De Oekraïners weten heel goed waar ze aan begonnen zijn, net als indertijd de Polen of de Litouwers toen ze de Russische bezetters uit hun land zetten. Gorbatsjov was toen zo verstandig zijn tanks uit Litouwen terug te trekken. Putin zit anders in elkaar. Die stuurt liever tanks. Daarom is het belangrijk dat Europa nu een helder signaal van steun geeft aan de Oekraïners en Rusland het signaal krijgt zich koest te houden en dat Europa oog heeft voor de belangen voor Rusland zonder afbreuk te doen aan Europese waarden.