INVAL OEKRAÏNE IN RUSLAND

 

Soldaten van het 252 ste bataljon poseren voor een gebouw in het dorp Poort in het district Belgorod op 10 augustus 2024. (Suspilne News)

De inval van het leger van Oekraïne in de Russische regio Koersk legt een zwakte bloot van Rusland die tot nu toe door veel waarnemers als sterkte werd gezien; de reusachtige uitgestrektheid van het land.

In de loop van de geschiedenis heeft Rusland laten zien dat zijn uitgestrektheid in zijn voordeel is. Zo was Rusland gewoonweg te groot voor het enorme leger van Napoleon. Als een klassieke strateeg zette hij in op de verovering van de hoofdstad Moskou, maar het werd voor zijn leger teveel toen Moskou in brand was gestoken en verlaten. De logistieke lijnen waren te lang en te traag. De tactiek van de verschroeide aarde leidde er toe dat Napoleon bij gebrek aan voorraad terug moest trekken in een winters landschap waar zijn leger niet tegenop was gewassen. 

De Tweede Wereldoorlog was een andere oorlog. De Duitsers dachten met moderne, snellere vervoersmiddelen de Russen te kunnen overvallen en Rusland in te nemen. Het bleek een overschatting van zichzelf en een onderschatting van de uitgestrektheid van het land. Aanvankelijk boekte de blitzkrieg succes totdat Stalin zich met zijn legers herstelde, de ijzeren wil van de bevolking wist te mobiliseren en hulp kreeg van de geallieerden. Duitsland’s aanval werd gebroken. 

Het doel van Oekraïne is niet de verovering van Rusland maar het land uit zijn evenwicht te brengen, militair, politiek en sociaal-psychologisch. Het is een tactische zet die op langere termijn tot resultaat kan hebben dat de bestuurbaarheid van het land in oorlog onder druk zet waardoor andere, misschien onvoorziene krachten de kop opsteken. Krachten die het einde van de oorlog dichterbij moeten brengen, een einde ook met een verzwakt Rusland.

De militaire blogger Shurigyn: “The goal of this new strategy is to put Russia before the prospect of an increasingly costly war (financially, reputationally and organizationally) and to force it to negotiate peace by November-December.” (CNN)

De tactische zet van Oekraïne Rusland binnen te vallen en zijn kwetsbaarheid bloot te leggen, zal op korte termijn de oorlogsvoering uit balans brengen. Rusland zal zijn oorlogsstrategie moeten herzien. 

De eerste Russische mislukking was de blitzkrieg gericht op de verovering van Kiev en de installatie van een Rusland gezind regime. De tweede was de landoorlog in het oosten die weliswaar voor enige verovering van land zorgde maar tegen een steeds hogere prijs aan mensenlevens en materiaalkosten. 

Nu blijkt deze bijna klassieke loopgravenoorlog Oekraïne niet zodanig verlamd te hebben dat het land niet in staat is land te veroveren in Rusland zelf, de heilige bodem van moedertje Rusland.

De invasie legt ook nog eens de sociaal-psychologische staat van de bevolking aan de randen van het Russische rijk bloot. Het filmpje van de vrouwen die Putjinski smeekten hen te hulp te komen, toonde een bevolking die zich niet bewust is van de zo nabij gevoerde oorlog en verraadt een houding van onderworpenheid. De Russische provinciale en plattelandsbevolking heeft zich na bijna 200 jaar afschaffing van het lijfeigenschap, nog steeds niet helemaal bevrijd van het slavensyndroom en vadertje tsaar is in de persoon van Putjinski nog steeds de grote slavenhouder.

OORLOGSBULLETIN 78. DE RIJKSDAGBRAND IN BERLIJN EN DE CONCERTAANSLAG IN MOSKOU

Links de Rijksdagbrand. Die vond plaats op 27 februari 1933. Rechts het Crocus centrum waar de concertaanslag plaatsvond op 22 maart j.l.

De manier waarop Putjinski omgaat met de concert aanslag in Moskou doet denken aan hoe Hitler omging met de Rijksdagbrand. 

De Rijksdagbrand was een brand op 27 februari 1933, waarbij het Duitse Rijksdaggebouw (parlementsgebouw) in Berlijn grotendeels uitbrandde. De Nederlandse communist Marinus van der Lubbe werd als dader opgepakt, vervolgd en geëxecuteerd, maar er is onder historici nog steeds discussie of hij de brand wel daadwerkelijk heeft gesticht, en als dit zo was, of hij alleen handelde of hierbij is geholpen.”

De brand in de Rijksdag werd door Hitler, die net aan de macht was gekomen, aangegrepen om af te rekenen met de oppositie in het parlement. 

“Hitler vaardigde naar aanleiding van de brand noodwetgeving uit die hem uitgebreide bevoegdheden gaf "om de orde te herstellen". Door de Reichstagsbrandverordnung en het Ermächtigungsgesetz werden de bevoegdheden van de Rijksdag drastisch teruggebracht. Dit was de eerste stap naar persoonlijke dictatuur. Door zijn uitgebreide bevoegdheden kon Hitler de communisten de schuld van de brand in de schoenen schuiven en kopstukken gevangen laten zetten of anderszins laten intimideren. De KPD kon hierdoor geen effectieve campagne meer voeren. Veel Duitsers slikten bovendien de theorie dat de brand een communistische actie was voor zoete koek en stemden op de nazi’s.”

Putjisnki probeert de aanslag in de schoenen van Oekraïne te schuiven. Met deze misleiding probeert hij niet alleen Oekraïne als een misdadig nazi-land of zoiets af te schilderen maar tevens ook de zwijgende oppositie uit te schakelen zoals die te zien was bij de begrafenis van oppositieleider Navalny en bij het verzamelen van handtekeningen door de enig anti-oorlog presidentskandidaat Boris Nadezjdin.

Wie zich nu nog tegen de oorlog keert, steunt de Moskouse aanslag, is nu de boodschap van Putjinski. Waar of niet waar, is niet ter zake. Het is een door Putjinski, de FSB, het ministerie van Buitenlandse Zaken, Voorzitter van de Veiligheidsraad Medvedev enz. geschapen politieke waarheid. Die politieke waarheid valt niet te betwisten, tenzij je de gevangenis in wil of erger. 

Stel je voor dat dadelijk de zo gevreesde algehele mobilisatie gaat plaatsvinden om het Russische leger te verversen en verder uit te bouwen. Wie durft zich nog verzetten? De kans is groot dat je dan beschuldigd wordt van steun aan de terroristen van de aanslag in Moskou.

Opnieuw maakt Putjinski van een pertinente leugen een onontkoombare politieke waarheid. De Russen zelf daar zelf een einde aan moeten maken, willen ze niet voor altijd en eeuwig onderworpen zijn aan de grillen van een dictator. 

TER NAGEDACHTENIS VAN ALEXEI NAVALNY.

 

OORLOGSBULLETIN 67. DE KNULLIGE STAATSGREEP VAN DE WAGNERBENDE

 

Wat het ook was, ik heb zelden een zo knullige actie gezien als het gaat om machtsovername. De tocht naar Moskou van de zwaar bewapende Wagnerbende was daarentegen wel weer spectaculair dankzij de knullige reactie van Putjinski en zijn maten.

De Wagnerbende sneed al rijdend over de snelweg naar Moskou als boter door de machtsstructuren van Putjinski. Waren diens generaals, zijn minister van defensie enz. verlamd door de snelle actie? Wachtten zij achter de coulissen af hoe deze confrontatie zou aflopen om pas dan te kiezen voor de een of de ander?

Ondanks dat snelle spectaculaire succes van de inname van Rostov en de gewapende bedevaart naar Moskou was de actie slecht voorbereid zoals alles wat de Russen ondernemen nooit organisatorisch goed is doordacht.

Als je succes wil hebben moet je wat meer aan jouw kant hebben dan je eigen manschappen. Een of meer generaals of regionale commandanten zou geholpen hebben of misschien wel een gouverneur?

Bij een zodanige muiterij probeer je gewoonlijk ook wat gewoon volk aan jouw kant te krijgen door bijvoorbeeld een goed voorbereid en sterk nationaal TV optreden. Daar heeft Prigor niet aan gedacht of is hij er niet aan toe gekomen. Misschien ook wel logisch want het gemene volk doet er bij de Russische elite niet toe dus waarom je druk maken die te informeren of bij je zaak te betrekken?

Je ziet het ook aan het TV optreden van Putjinski op zaterdagmorgen terwijl Prigor onderweg is naar Moskou. Hij staat er helemaal alleen voor. Geen minister van Oorlog Sjooegenowitz te bekennen, geen generaals en geen voorzitter Medvedevski notabene voorzitter van de veiligheidsraad.

Eerlijk gezegd heb ik beter werk gezien van generaals in Derde Wereld landen als bijvoorbeeld Chili, Brazilië, Panama, Indonesië enz. Die zorgden ervoor de machtscentra in hun greep te krijgen door ze desnoods weg te schieten en te bombarderen. Dat is andere koek.

Het beeld dat beklijft is dat van een eenzame dictator Putjinski. Een knullig beeld ook nog, zeker voor een president die op het wereldtoneel de machtige man wil uithangen. Hoe lang is hem dat nog gegund?

OORLOGSBULLETIN 32. DERDE WERELD LAND RUSLAND

 

The photos were captured in several villages of Kich-Gorodetsky district of Vologda oblast by Olya Ivanova

De Britse Ruslandkenner Jade McGlynn in EW heeft gelijk. Wat door ons in het Westen wordt gezien als een Russische aanvalsoorlog, wordt door Putinski en de zijnen als een verdedigingsoorlog gezien. (EW nummer 32, 13 augustus 2022) Die defensieve houding zou voortkomen uit de onzekerheid onder de etnische Russen over de houdbaarheid van hun land. Dat heeft te maken met het feit dat Rusland binnen zijn grenzen, een immens grondgebied zonder natuurlijke grenzen, zoveel verschillende volkeren herbergt. Ze zijn er nooit zeker van of die volkeren wel binnen de grenzen van Rusland willen blijven.

Maar Rusland is niet het enige land dat zoveel verschillende volkeren in zich herbergt. Dat doen de Verenigde Staten en Spanje ook. Nog niet zo lang geleden was het oorlog tussen Baskische opstandelingen en de regering in Madrid. Een grote minderheid van de Catalanen wil zelfs een onafhankelijke Catalaanse republiek. Toch voeren ze geen oorlog tegen hun buurland uit onzekerheid. Er zijn blijkbaar andere manieren om met minderheidsvolkeren in je land om te gaan dan oorlog voeren met je buurland.

Het Rusland van Putinski heeft blijkbaar geen alternatief voor een veroveringsoorlog en dat heeft te maken met de aard van het beestje. Rusland heeft nog steeds geen democratische rechtsorde waarbinnen minderheden gehoord kunnen worden en zich een plaats kunnen verwerven. Onder Putinski is Rusland opnieuw terecht gekomen in een merkwaardige mengeling van Tsarisme en Communisme, een rommelige imperiale centralistische autoritaire politieke structuur met hier en daar wat kapitalistische kenmerken en een versleten machtsbewustzijn.

Ik las onlangs dat volkeren die een minderheid zijn in Rusland zich beginnen af te vragen wat hun lot zal zijn als ze naar meer autonomie streven binnen het Russische Rijk van Putinski en de zijnen. De Oekraïne oorlog zou wel eens het begin kunnen zijn van een zelfbewustzijn onder die binnenlandse volkeren en dan zijn de rapen gaar. Dan zal er voor Rusland niks anders opzitten dan een keiharde binnenlandse onderdrukkingsoorlog te beginnen tegen zulke minderheden net als China nu doet met de Oeigoeren.

Vergeet ook niet dat Rusland een Derde Wereld land is met enkele welvarende stedelijke waterhoofden als Moskou en Sint Petersburg. Op het platteland heerst nog steeds armoede. De verdeling van de welvaart is heel ongelijk verdeeld tussen stad en platteland. Economisch gezien is het ook een Derde Wereld land, afhankelijk als het is van grondstoffen als olie, gas, steenkool enz met een economie niet groter dan Luxemburg en een leger van jewelste. Ook typisch voor Derde Wereldlanden.

Je bent geen wereldmacht omdat je veel land hebt, een grote bevolking, veel grondstoffen en een leger met van alles veel behalve vernieuwing en ontwikkeling. Je bent ook geen wereldmacht omdat je kernwapens hebt. Pakistan en India, Frankrijk en Engeland zijn geen wereldmachten. 

Je bent pas een wereldmacht als je dit alles hebt plus complexe organisaties kunt opzetten met besluitvorming op vele niveau’s, vrijelijk kennis weet te vergaren en te organiseren in massaproductie voor burgers en leger. De Verenigde Staten kunnen dit alles zodat hun dollar nog altijd de sterkste en meest gevraagde munt ter wereld is, burgers en leger gebruik kunnen maken van steeds weer nieuwe uitvindingen en ontwikkelingen, een land is met hoog gekwalificeerde opleidingen, vrijheid kent met individuele verantwoordelijkheid en een democratische rechtsstaat is. 

OORLOGSBULLETIN 15

 

Een van de leukste foto's gemaakt tijdens de studiereis van Nijmeegse Politicologen naar Moskou en toen nog Leningrad (1969). De standbeelden van Lenin stonden toen nog trots overeind.

Strict genomen is dit geen oorlogsbulletin maar eerder een overdenking naar aanleiding van de oorlog en dan met name wat Lavrov heeft beweerd, namelijk dat joden zelf de grootste antisemieten zouden zijn, zoals bijvoorbeeld Hitler. Een antisemitische opmerking die aanleiding is om je af te vragen  hoe antisemitisch men in Rusland is als zo een belangrijk man als Lavrov op het wereldtoneel zo’n opmerking maakt? 

In zijn autobiografie "Mijn Leven" beschrijft Chagall hoe moeilijk het is om in het Tsaristische Rusland van begin twintigste eeuw toestemming te krijgen om naar Petersburg te mogen reizen en daar te verblijven. Dat kan alleen maar als je een beschermheer hebt. In het boek verzucht hij dat Joden net zo weinig tellen als werkvolk.  

Mijn eerste eigen ervaring met racisme, het broertje van antisemitisme, dateert uit de Sovjet tijd (1969) toen ik met medestudenten in een rij voor een restaurant in Moskou stond te wachten. Opeens werd achter ons een jongeman zonder pardon de rij uitgegooid. 

We vroegen aan hem wat er aan hand was. Gelaten vertelde hij ons dat hij als Pool in een rij wachtenden geregeld door Russen wordt gepasseerd met de opmerking dat Russen het recht hebben als eersten een restaurant binnen te gaan. Verzet betekent klappen krijgen vandaar dat hij hardhandig werd aangepakt. Demonstratief nodigden we hem uit bij ons in de rij te komen staan. Dat was onze verzetsdaad, een kleine heldendaad die niks opleverde want de Russen begonnen nu ons groepje opzij of omver te lopen. Daar stopte onze heldendaad abrupt. 

We besloten naar het hotel terug te gaan en daar met onze nieuw verworven Poolse vriend een biertje te drinken. Uit zijn moeizame Engels maakten we op dat Polen door Russen over het algemeen als een minderwaardig volkje worden beschouwd. Wat natuurlijk niet strookt met het communistische ideaal van gelijkheid en broederschap, maar ja wat strookt wel in de Sovjet Unie met de idealen van het communisme?

Onze Poolse vriend die studeerde voor een of andere ingenieurstitel,  had weinig op met het Marxisme. Daar waren wij als rebellen van de jaren zestig het niet mee eens waarop we hem in ons beste Marxistische Engels een lesje gaven in Marxisme te beginnen met de wet van de onderbouw en de bovenbouw waarbij Polen natuurlijk de onderbouw is en Rusland uiteraard de bovenbouw. Of hij onze grapjasserij begreep, vraag ik me af. Wij deden vrolijk en dus dronk hij vrolijk mee.

Een paar dagen later op een avond om een uur of tien stonden we  weer in een rij maar nu wachtend op een taxi om ons naar het hotel te brengen. We hadden een teleurstellend bezoek gebracht aan een communistische versie van een nachtclub met op toneel een kitscherig uitgevoerd ballet door dames gehuld in veel te veel roze tule aangevuld met voor ons goedkope Roemeense champagne. Ook nu werd zo maar ineens een donkerkleurige man hardhandig uit de rij gewerkt. 



We hielpen hem overeind en voerden hem weg van de vijandige rij. Zijn relaas over het gebeurde was kort en krachtig. Georgiërs zijn derderangs burgers. Hoezo derderangs? Stalin himself was toch ook een Georgiër? Was hij dan ook een derderangs burger en verklaart dat zijn bloeddorstig regime? Onze Georgische vriend haalde zijn schouders op. 

Toen hij vervolgens vernam dat wij van Galanski (Holland) waren, was hij blij verrast. Zijn vader was tijdens de opstand van Georgische krijgsgevangenen tegen de Duitsers op Texel geëxecuteerd en ligt daar begraven. Zijn droom was om ooit zijn graf te bezoeken en nu werd hij zowaar van de Russen gered door Hollanders. Wat kan de wereld soms klein zijn! Wij kenden het verhaal van de opstand van Georgische krijgsgevangenen niet maar van nu af aan zouden we het niet vergeten.

MARC CHAGALL EN DE RUSSISCHE REVOLUTIE

Marc Chagall, c. 1920 (by Pierre Choumoff)

De zoektocht van Jeroen Krabbé naar de mens Chagall in zijn TV serie was aanleiding om Chagall's autobiografie “Mijn Leven” te kopen. Daarin las ik hoe deze dichterlijke schilder, misschien wel de meest poëtische schilder van zijn tijd, bijna verpletterd werd door de Russische revolutie. Niet omdat hij een tegenstander was van de revolutie, integendeel hij geloofde erin, maar door armoede en vervolging.

Chagall raakte per toeval verzeild in de Russische revolutie nadat hij na een korte succesvolle schilderscarrière in Parijs terugkeerde naar Wit Rusland om er zijn geliefde Bella, dochter van welgestelde juweliers, te trouwen. Door zijn succes kon hij met opgeheven hoofd zijn Bella ten huwelijk vragen. Nog net voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog trouwde hij met haar in zijn geboortedorp Vitebsk, tevens zijn bron voor schilderkunstige inspiratie. 

Hij kon niet meer terug naar Parijs of Berlijn. Hij raakte verwikkeld in de Russische militaire administratie van de Eerste Wereldoorlog, vervolgens in de revolutie om tenslotte na 5 jaar op te vluchten voor alle ellende van de Bolsjewistische revolutie. 

In zijn autobiografie kun je de ontwikkelingen van de revolutie stap voor stap volgen. Alles begint met de hoop dat de troepen van keizer Wilhelm niet tot zijn geboortedorp zullen gaan: “Ik heb gebeden: <Wilhelm, wees nu alsjeblieft tevreden met Warschau, met Kovno, maar trek Dvinsk niet binnen. En laat toch vooral Vitebsk met rust! Daar ben ik en daar maak ik mijn schilderijen.>”
 
En:
“Hoe dichter het leger in de buurt kwam, hoe meer de joodse bevolking zich terugtrok, de steden en sjtetls verliet. Ik zou ze het liefst allemaal in mijn schilderijen verbergen, om ze in veiligheid te brengen.” (blz. 174-175)

Dan volgt de muiterij van de Russische soldaten:
“De soldaten ontvluchten het front. De oorlog, de munitie, de vlooien, alles blijft in de loopgraven achter…. Uit hun mond brult een schreeuw naar vrijheid. Woedende vloeken vliegen in het rond… Ook ik verlaat het front, net als de anderen. De vrijheid en het eind van de oorlog. Vrijheid. Vrijheid in alles. Vrijheid voor iedereen.” (blz.175)

De revolutie begint.
“En ze barst los, de februari revolutie… Het Volonski regiment komt als eerste in opstand. .. Overal geweerschoten. De kanonnen werden klaargezet. Men voerde wapens aan. <Leve de Doema! Leve de voorlopige regering!> De artilleristen kozen de kant van het volk. (blz.175)

De ondergang van de democratisering.
“De kadettenregering volgt die van de halfdemocraten op. Na hen komen de democraten. Dan zullen ze samen de krachten verenigen. Dat mislukt. Daarna wilde generaal Kornilov Rusland redden. Maar de deserteurs bezetten alle spoorwegknooppunten. <We gaan naar huis!>. ..Dan komen de sociaal-revolutionairen in de mode. In het circus houdt Tsjernov zijn toespraken. <Wetgevende Vergadering!…>” (blz. 177)

Lenin verschijnt op het toneel.
“Op het Znamski-plein, voor het grote monument van Alxander III, begon men te fluisteren: <Lenin is aangekomen.><Wie is dat?> <Lenin, uit Genève?> <Ja,die.> <Die is hier al!> <Dat kan toch niet?> <Weg met hem! Jaag hem weg! Leve de voorlopige regering! Alle macht aan de Wetgevende Vergadering!> (blz.177)

De kunstenaars doen mee.
“In het Michajlovsk-theater verzamelen zich de toneelspelers, de schilders. Ze zijn van plan een Ministerie van Kunsten op poten te zetten. Ik ben erbij als toeschouwer. Opeens hoor ik, tussen de personen die voor het ministerie worden genoemd uit de hoek van de jongeren, mijn naam noemen. Ik verlaat Petersburg en keer terug naar Vitebsk. Boven het ministerschap geef ik de voorkeur aan mijn geboortestad.” (blz.178)

Staatsgreep.
“Lenin heeft het land op zijn kop gezet, zoals ik in mijn schilderijen doe… Lenin houdt een toespraak hoog vanaf zijn balkon. Iedereen is er. De letters R. S. F. S. R. (Russische Socialistische Federatieve Sovjet-Republiek) kleurden al rood. De fabrieken lagen stil… Geen brood meer. De zwarte letters op de ochtendbulletins wurgden mijn hart. Staatsgreep. Lenin, president van de Sovnarkom. Loenatsjarksi, president van de Narkompros. Trotski is er ook. Zinovjev idem. Oeritski bewaakt de toegangen tot de Wetgevende Vergadering. Iedereen is daar, en ik…in Vitebsk."

Chagall organiseert op verzoek van de revolutionaire leiders als Volkscommissaris van de plaatselijke Kunstacademie de eerste verjaardag van de oktober revolutie in Vitebsk.

“En op 25 oktober zwaaiden overal in de stad mijn kleurrijke beesten, vrolijk vervuld van de revolutie. De arbeiders marcheerden door de straten onder het zingen van de internationale. Toen ik ze blij zag lachen, wist ik zeker dat ze me begrepen. De leiders, de communisten, waren trouwens wat minder tevreden. Waarom is de koe groen en waarom vliegt het paard door de lucht? Waarom? Wat heeft dat met Marx en Lenin te maken? “ (blz.182)

Marc Chagall, 'Ik en het Dorp', 1911

De ontaarding.
“Op een middag stopten voor de schitterende etalages zeven wagens van de Tsjeka (Geheime politie in de eerste jaren van de Sovjet-Unie; voorloper van de KGB), soldaten begonnen direct de edelstenen, het goud, het zilver, de uurwerken, alles wat er in de drie winkels voorhanden lag, in te laden…Ze hebben uit de keuken zelfs het zilveren bestek meegenomen dat net van tafel was geruimd. Daarna zijn ze naar mijn schoonmoeder gegaan en hebben haar een revolver onder de neus gehouden: <De sleutels van de brandkast, anders…> Mijn schoonouders, op slag oud geworden, bleven stomgeslagen achter, met krachteloos hangende armen, de blik verloren in de verte waar de zeven wagens waren verdwenen. De samengestroomde menigte huilde geluidloos… Die nacht nog kwam de Tsjeka terug, gewapend met geweren en koevoeten.- <Huiszoeking!>” (Blz.201)

Terug in Moskou, levend in diepe armoede slaagt Chagall er na veel omzwervingen in om naar Parijs te vluchten.

VAKBONDSHOTELKAMER MOSKOU

VakbondsHotelkamer bij Moskou, 2004