In een van mijn vorige blogs in deze serie heb ik op basis van mijn sociaal-politieke antenne geconcludeerd dat het CDA als fusiepartij van drie Christelijke partijen uiteen is gevallen langs de aloude religieus-culturele breuklijn christelijk protestants en katholiek.
Uit de fusiepartij CDA (de fusie is 40 jaar geleden) zijn sinds kort twee partijen ontstaan met een katholieke-culturele achtergrond. De BBB, die als het ware een opvolger zou kunnen zijn van van het vroeger volkse deel van de KVP en de NSC als opvolger van de deftige KVP. Samen vormden ze de KVP. In dat opzicht was de KVP een wat zo mooi is gaan heten ‘bindende partij’.
Tot zover mijn veronderstelling. Uit de cijfers van i&o research blijkt dat “lager en middelbaar opgeleiden momenteel een voorkeur hebben voor NSC (20% van de lager- en middelbaar opgeleiden stemt NSC), PVV (17%) en VVD (14%). BBB heeft de gunst van deze kiezer grotendeels verloren. In juni 2023 had een kwart (24%) van deze groep een voorkeur voor BBB, inmiddels is dat nog 9 procent.” (zie: I&O zetelpeiling: grote drie nog altijd niet te onderscheiden)
De conclusie over het stemgedrag van de hoger opgeleiden is dat “GroenLinks-PvdA juist onder die groep goed scoort (27% van de hoger opgeleiden stemt op deze partij). Ook VVD is onder deze groep relatief populair (20%) terwijl NSC 13 procent behaalt. PVV (5%) en BBB (4%) genieten weinig steun onder hoger opgeleiden.
NSC is een partij die heel goed scoort onder de lager- en middelbaar opgeleiden en redelijk scoort onder hoger opgeleiden, respectievelijk 20 en 13%. BBB heeft zich niet als een brede volkspartij kunnen handhaven. Werd de partij nog in juni 2023 gesteund door 24% van de lager- en middelbaar opgeleiden, in oktober is dat gezakt naar rond de 10%. Blijkbaar spreekt de NSC nu deze groep aan. Op basis van deze cijfers kun je NSC een brede volkspartij noemen.
Uit het onderzoek wordt duidelijk dat van de PvdA als volkspartij niks is overgebleven. De nieuwe Linkse Combinatie is populair onder hoger opgeleide kiezers (27% in oktober). De hoogste score van alle partijen! De Linkse Combinatie scoort daarentegen in dezelfde maand slechts rond de 9% onder de middelbaar en lager opgeleiden.
De ondergang van de PvdA als volkspartij is begonnen toen in de jaren zeventig en tachtig als gevolg van een verschuiving in culturele waarden en normen (abortus, seksuele vrijheid, feminisme, vrijmoedig gedrag enz.) de partij populair werd onder de hoger opgeleiden (beursstudenten). Die groep nam uiteindelijk de partij over maar vervreemde daarna de volkse achterban van zich. De samenwerking (fusie?) tussen Groen Links en PvdA bevestigt deze gang van zaken. Of dat een houdbare constructie gaat worden, weten we over 40 jaar.
Tot slot nog een korte analyse van de VVD, ook een volkspartij die opgesplitst is in twee partijen: de VVD van Rutte en de PVV van Wilders. Onder de lager- en middelbaar opgeleiden scoort de PPV met 17% hoger dan de VVD met 14% (oktober 2023). Onder de hoger opgeleiden scoort de VVD 20% en de PVV een magere 5%.
Het ziet ernaar uit dat de PVV van Wilders een soort volkse afsplitsing is van de VVD. Wilders is ook in zijn manier van spreken een stuk directer en volkser dan Rutte. Sommigen vinden hem zelfs plat en extreem.
