HET ONGEMAK VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN

de inmiddels overleden venezuelaanse president Chavez op het TV scherm in een Curacaose bar.

Sinds de onafhankelijkheid van Indonesië en zeker na die van Suriname ontbreekt bij Nederland de politieke wil om de Antilliaanse eilanden nog langer als kolonies onder zijn hoede te hebben. We zien er de zin niet van in en het past niet meer in deze tijd. Nederland als koloniale mogendheid heeft afgedaan. We beseffen dat wel degelijk maar weten niet hoe we een einde moeten maken aan die erfenis.

Op de Antillen beseft men dat en maakt er bewust of onbewust gebruik van. Aan de ene kant wijzen ze op onze verantwoordelijkheid als oud kolonisator. Ze herinneren Nederland aan zijn koloniale schulden die nog zouden dateren uit de tijd van de slavenhandel. Dat maakt dat Nederland zich altijd ongemakkelijk voelt met de Antillen. Aan de andere kant vinden de Antillianen dat we ons niet moeten bemoeien met wat daar gebeurt. Dan eisen ze hun eigen verantwoordelijkheid op. Daar geven we dan ook aan toe uit angst voor onze koloniale schuld.

Dat spel tussen Nederland verantwoordelijk stellen en tegelijkertijd zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid opeisen, heeft de Antillen geen windeieren gelegd. Per slot van rekening zijn het zeer welvarende eilanden vergeleken met de rest van Latijns Amerika, waar ze geografisch toe behoren of ze dat nu leuk vinden of niet.

Het gevolg van deze patstelling tussen oud koloniale verantwoordelijkheid en Antilliaanse zelfbestuur is dat de Antillen met het Nederlandse geld kunnen doen en laten wat ze willen. Nederlandse politici durven hun handen niet te branden om die patstelling te doorbreken bang om voor kolonisator te worden uitgemaakt, gebrek aan kennis en ervaring (politici willen meestal zo gauw mogelijk van de Antilliaanse portefeuille af) of ze zijn bang voor het verwijt geen verantwoordelijkheid te nemen voor onze historische erfenis.

Er is namelijk een eenvoudige oplossing voor deze patstelling. De Antillen maken bestuurlijk, economisch enz. of volledig deel uit van Nederland of ze worden onafhankelijk en houden voortaan hun eigen broek op. Dat vereist politieke moed van Nederland en daaraan ontbreekt het de Nederlandse politiek dus. Daar komt nog bij dat de Verenigde Staten er de voorkeur aan geven dat Nederland politiek (en militair) aanwezig blijft in de Caraïben.

Vertrek van Nederland uit deze regio zou op termijn destabiliserend kunnen werken. Het is nu al een politiek instabiel gebied. Na tientallen jaren van een zekere politieke stabiliteit is Venezuela politiek sinds de opkomst van de intussen gestorven president Chavez zeer volatiel geworden. Niemand kan voorspellen hoe dit land zich in de komende jaren zal ontwikkelen maar dat de politieke conflicten en economische problemen er zich voorlopig blijven opstapelen, is duidelijk.

Evenmin kan niemand voorspellen wat er met Cuba zal gebeuren zodra de gebroeders Castro door de man met de zeis het graf in zijn geholpen. Komt er een vreedzame overgang naar een of andere vorm van democratie, blijft het een politieke dictatuur of komt er een burgeroorlog? Haïti is een mislukte natie waar zo langzamerhand niemand nog raad mee weet. Het mag een wonder heten dat de Dominicaanse republiek als buurland van Haïti een nog enigszins stabiele regering heeft, maar ook dat kan snel veranderen als de omstandigheden daartoe aanleiding geven.

De moord op politicus Wiels drukt Nederland nu maar weer eens met de neus op de Antilliaanse feiten. Curacao is letterlijk een stuk achtertuin van Nederland en niet zoals Suriname toen daar 15 mensen vermoord werden, een onafhankelijk land. Ondanks dat Curacao tot het Koninkrijk behoort, kan Nederland ternauwernood zo goed als niets doen op Curacao. Curacao en de andere eilanden zoeken namelijk altijd een weg om wel de lusten te hebben maar niet de lasten van het Koninkrijk te dragen. Op den duur is dat politiek onhoudbaar.