EUROVISIESONGFESTIVAL

Eurovisiesongfestivals zijn strak geregisseerde massa bijeenkomsten die de indruk willen wekken van spontaniteit.

Heb ik ooit, misschien in een ver TV zwart-wit verleden, naar het Eurovisiesongfestival gekeken? Het zou kunnen. Toen waren veel dingen nog gloednieuw en wekten ze nieuwsgierigheid op. Maar ik weet wel zeker dat ik daarna nooit meer naar het Eurosongfestival heb gekeken. Nou ja, naar een samenvatting die voorbijkwam. Dan let ik even op de Nederlandse bijdrage. Wat was het dit jaar? Oh, weer hetzelfde als vorig jaar en al die jaren daarvoor. En de rest ook. Nee, laat die beker maar aan mij voorbij gaan.

Ik mijd festivals als de pest. Ik ben er namelijk bang van. Vroeger ben ik twee keer op een underground festival geweest waar o.a. Pink Floyd speelde, toen nog voor een klein publiek. Ik ben in die tijd ook nog met vrienden geweest naar wat toen nog een bluesconcert heette en geen festival. Blues is sindsdien definitief mijn grote liefde geworden en gebleven samen met jazz en klassieke muziek. Ik wil daarom nog wel eens een enkele keer naar een concert of klein festival gaan. Ik heb het zelfs nog eens keer gewaagd, toch ook al wel weer jaren geleden, naar het North Sea Jazz Festival te gaan. Het was toen nog in den Haag, wel druk maar nog te doen. Daarna is het mij te groot en te druk geworden.

Oranjefans regisseren zichzelf tot een massa en worden op die manier uitdrukking van een nationale collectiviteit. 

Muziekfestivals met Woodstock als het grote voorbeeld zijn net als het Eurosongfestival massabijeenkomsten geworden. De massa is en blijft een onberekenbaar maar ook bespeelbaar beest of het nu supporters zijn van voetbal of wielrennen, liefhebbers van muziek, dansen of wat dan ook. Dat onberekenbare en toch bespeelbare van de massa of het nu commercieel, sportief of politiek is, maakt mij bang. Het ergste zijn festivals die gebruikt worden voor TV uitzendingen zoals het Eurovisiesongfestival.

Je ziet aan de opzet en de regie dat het de bedoeling is om de mensen te vangen: hun individualiteit ten onder doen gaan in de collectiviteit van de massa. Een zee van juichende mensen met zwaaiende vlaggen in een indrukwekkende, enigszins mysterieus verlichte ruimte met aan het einde dan het overdadig verlichte toneel waar, zo veronderstelt men, grootse, belangrijke en wie weet historische dingen gebeuren. De mensen moeten zich verliezen in de massa. Gelukkig is het alleen maar bedoeld om geld te verdienen. Je moet er niet aan denken dat zo'n massa in handen van een of andere politieke beweging valt. Niet voor niets zijn ze in fascistische en communistische landen gek op massabijeenkomsten. Weg met het individu met zijn eigen smaak en denkvermogen.

Pas echt angstaanjagend zijn massademonstraties onder communistische of fascistische dictaturen vanwege hun mix van politieke en militaire assertiviteit of agressie zoals hier gebeurt in Noord Korea.

Zulke politieke massabijeenkomsten hebben hun eigen wetten en regels, hun eigen kwaliteitsnormen. Dat geldt ook voor festivals. Muziekfestivals zijn voor de muziek wat fastfood ketens zijn voor het eten. Je kunt er je buik mee vullen maar vraag niet wat je gegeten hebt. Dat is ook zo met muziekfestivals. Je kunt je laten gaan op een dreun, een ritme en opgaan in georchestreerd enthousiasme maar vraag niet wat voor muziek je gehoord hebt. Ter verhoging van de sfeer kun je met aanstekers of kaarsjes meedeinen of er wild op dansen. Je kunt je zorgen vergeten, eens lekker uit je dak gaan. Het leven is al moeilijk genoeg.

Eurovisiesongfestival zijn een mooie demonstratie van de wet van de massa die zegt dat een lied wel mag en moet opvallen als een individuele prestatie maar dat het tegelijkertijd niet te afwijkend mag zijn omdat het moet aansluiten bij de beleving van de massa. Het is als bij reclames waarin beweert wordt dat hun product én voor jouw persoonlijk en voor de massa is. Dat is en blijft onzin maar men blijft wel zoeken naar de combinatie. Dat doen ze met het Eurosongfestival ook. Of het ooit zal lukken? Ik waag het te betwijfelen.