ARBEID VRIJHEID

Dit beeld staat naast het indrukwekkende barokke gemeentehuis van Antwerpen. Het heeft daarmee een prominente plaats in de stad. Heel veel Antwerpenaren en toeristen komen langs dit beeld. Of ze het ook zien, is natuurlijk weer een andere zaak. Ik heb er vaker voor stilgestaan en me afgevraagd wat het beroep van de man is. De werkkleding van de man doet Middeleeuws aan. Is dit een kathedralenbouwer of een havensjouwer uit de bloeitijd van Antwerpen toen Vlaanderen nog de Zuidelijke Nederlanden waren? De bloei van Amsterdam moest toen nog beginnen.

Wat wordt met “ARBEID VRIJHEID” op de sokkel bedoeld? Dat arbeid een mens vrij maakt? Dat is maar de vraag. Het zou zo moeten zijn, maar dat is vaak niet het geval. Arbeid kan wel degelijk ook dwang zijn of nog erger, bijvoorbeeld slavernij. Het niet anders kunnen omdat er nu eenmaal brood op de plank moet komen en de huur betaald moet worden, is niet direct een vorm van vrijheid.

Missschien wordt hier met vrijheid 'waardigheid' bedoeld? Op de sokkel staat zo te zien een zelfbewuste man. Een man die zich bewust is van zijn waarde en dan niet in de geldelijke betekenis van het woord. Een man of vrouw die zijn brood zelf verdient met werken, is natuurlijk veel en veel waardiger dan de man of vrouw die hun hand moeten ophouden. Bedelen doet afbreuk aan de menselijke waardigheid als persoon en als lid van de gemeenschap. Werkende mensen zijn zelfbewuste, in zekere zin dus vrije mensen. Is dat wat bedoeld wordt of zit ik er toch naast?

Wat is de betekenis van het baldadige oranje hoedje op het hoofd van de werkman dat er eigenlijk niet bij hoort? Is het een uitroepteken of een knipoog naar de werkman als waardig en zelfbewust man? Ik denk van beide een beetje.