DE VERLOREN STAD HAVANA

 Gisterenavond naar de film “Lost City” van Andy Garcia (Havana 1956) op dvd gekeken. De film speelt zich af in Havana in het laatste jaar van dictator Batista (1958) en het begin van de machtsovername van Fidel Castro en zijn maatje Che Guevara (1959). Een goede film al komt ie maar traag op gang. Hij eindigt met het democratisch failliet van de revolutie en het vertrek van de oudste zoon naar New York. Een Cubaans drama met veel muziek, liefde en naïeve passie voor de revolutie ondanks de waarschuwingen van de pater familias.

Toen ik in 1966 ging studeren kreeg de passie van de Cubaanse revolutie ook vat op mij net als op veel medestudenten, wetenschappelijke medewerkers en intellectuelen waaronder uiteraard onze nationale schrijver Mulisch. Jaren lang was ik geabonneerd op het Cubabulletin dat werd uitgegeven door Maria Snethlage die het ook vol schreef en stencilde en per post verstuurde. Dat was andere koek dan een pagina bijhouden op Faceboek.

Maar waarom viel ik indertijd voor een revolutie op een eiland heel ver weg in de Caraïbische zee waar ik nooit was geweest, er niemand kende en zelfs de muziek onbekend was voor me? Hoewel lid van de linkse kerk, wie was dat niet in de jaren zestig, was ik geen dogmatische ideoloog. Het moest allemaal wel een beetje speels blijven met tijd voor liefde en vriendschap, muziek met bijbehorende happenings, wietavonturen,  vakantiewerk enz.

Ik denk dat de Cubaanse revolutie iets beloofde waar ik toen maar al te graag in wilde geloven, namelijk een nieuwe mens en een nieuwe maatschappij van liefde, waar onderdrukking en armoede voortaan verleden tijd zouden zijn. Ik geef het toe, een romantische droom maar wat is een jeugd zonder romantiek?

Pas aan het begin van de jaren zeventig toen Castro de kinderen van zijn eigen revolutie begon op te eten, zag ik dat mijn droom kinderachtig en naïef was.  Mijn liefde voor de revolutie maakte daarop plaats voor boosheid op Fidel Castro en zijn maatjes die mijn droom hadden misbruikt om hun dictatuur te rechtvaardigen en zich het leven van de Cubanen toe te eigenen alsof het hun en niemand anders toebehoorde.

Voor mij nooit geen revolutie meer zonder de garantie van democratische waarden als vrijheid van vereniging, meningsuiting, rechtsstaat enz. In goede bedoelingen alleen geloof ik nooit meer net zo min als de pater familias in de film die zijn zoons waarschuwde voor een politieke revolutie zonder democratie.

Zo herkende ik mezelf ook een beetje in de film. Ik zou misschien wel net zo naïef zijn geweest als twee van zijn zoons die de kant van de revolutie kozen. Een stierf tijdens een heldhaftige maar ondoordachte aanval op dictator Batista. De ander pleegde zelfmoord toen hij klem kwam te zitten tussen loyaliteit aan zijn familie en aan het communisme. Gelukkig heb ik die keuze nooit hoeven te maken.