Alles wijst erop dat Omtzigt geen klassieke meerderheidscoalitie wil. Door weg te lopen bij het overleg met informateur Plasterk heeft hij die deur gesloten. De nieuwe informateur Kim Putters doet nu onderzoek binnen en buiten de politiek naar de mogelijkheden van een minderheidskabinet en allerlei varianten daarop.
Van meet af aan gaf Omtzigt tussen de regels door dat hij de Tweede Kamer weer tot het centrum van de macht te maken. Dat is het natuurlijk altijd geweest, zonder een meerderheid in de Tweede Kamer geen wetgeving of bestuursmaatregelen.
Wat Omtzigt stoorde was de partij politieke disciplinering van de coalitiemeerderheid door middel van een regeerakkoord waaraan de fracties gebonden zijn. Hij noemt die naar aanleiding van de toeslagen affaire verstikkend.
"De verstikkende coalitiecultuur die dit veroorzaakt moet verdwijnen uit Den Haag, zodat volksvertegenwoordigers ook betere afwegingen kunnen maken. Dat kan met een nieuwe regeringsvorm waarbij parlement en kabinet op wat grotere afstand van elkaar staan." (zie NSC Website)
Weg met die disciplinering dus. Wat dan wel? Daar doen allerlei varianten over de ronde. Wat genoemd wordt door Omtzigt zonder het nader te preciseren, is een extraparlementaire regering.
Het komt neer op een regering met ministers die niet partijgebonden zijn en misschien zelfs niet uit partijen komen. Zij stellen wetten en maatregelen voor waarop de kamer in alle vrijheid oordeelt.
Geen regeerakkoord dus maar misschien wel een programma, een puntenplan met problemen en prioriteiten.
Het is vanuit de macht bezien idealistisch. Het lijkt me moeilijk en moeizaam regeren. De ministers moeten maar zien of ze een meerderheid krijgen. Dat wordt een permanent zoeken en tasten want een meerderheid is nooit gegarandeerd.
Moeten we daar blij mee zijn? Het wordt een regering met ingebouwde instabiliteit en onvoorspelbaarheid. Vooral dat laatste past niet in de Nederlandse politieke cultuur. Onvoorspelbaarheid maakt georganiseerd en gereguleerd Nederland zenuwachtig.
Er is nog een reden waarom Omtzigt geen klassieke meerderheidscoalitie wil. Hij wil niet in een regering zitten met de PVV en zeker niet met Wilders als premier.
Die onwil heeft hij verpakt in rechtsstatelijkheid. Het PVV partijprogramma, een Aviertje, bevat voorstellen die niet rechtsstatelijk zijn, een gewichtig woord om je te houden aan grondwet en wet. Een merkwaardige eis voor regeringsvorming.
De Tweede Kamer mag immers elke wet en ook de grondwet veranderen. Zo lang dat niet is gebeurd moet iedereen zich daaraan houden en dat weet Omtzigt net zo goed als Wilders.
De laatste is trouwens voor de rechter ter verantwoording geroepen voor een zijn uitspraak minder Moslims. Daarvoor is hij veroordeeld. Zo hoort het ook.
De Grondwet veranderen is niet zo maar iets. Voor het voorstel tot grondwetswijziging is een kamermeerderheid nodig. Ter bekrachtiging van die wijziging zijn nieuwe verkiezingen nodig waarna de wijziging met twee-derde meerderheid moet worden aangenomen. Dat gaat natuurlijk niet zo maar. Dat weet Omtzigt ook.
De gewichtige verwijzing van Omtzigt naar rechtsstatelijkheid bij de informatie met Plasterk was een nette manier om te zeggen dat hij niet in een meerderheidsregering met de PVV wil zitten.
Bij dit alles kan Wilders niet anders dan inschikken en aanpassen tenzij hij alsnog afziet van enige regeermacht. Dat betekent dan weer dat meer dan twee miljoen kiezers in de kou komen te staan. Dat tast het vertrouwen in de politiek verder aan. Of het land dat aankan moet de tijd uitwijzen.
Of verlangt Omtzigt alsnog naar een meerderheidscoalitie over links? Tijdens de partijbijeenkomst gisteren had hij het daar over als ik het FD mag geloven.
"De VVD heeft hem geen andere optie gelaten, suggereerde Omtzigt ook in Zwolle, door niet de PVV, maar wel GroenLinks-PvdA bij voorbaat uit te sluiten als coalitiepartner. ‘Vreemd’, vond hij, ‘gezien de geschiedenis’. De VVD heeft immers van 2012 tot 2017 nog met de PvdA geregeerd. Had Yesilgöz centrumlinks niet uitgesloten, dan was een coalitie met VVD, GroenLinks-PvdA, NSC en BBB of D66 ook een alternatief geweest."
Het DNA van Omtzigt is CDA, zoveel is duidelijk. We buigen niet naar links, we buigen niet naar rechts aldus een fameuze uitspraak van de pas overleden CDA leider Dries van Agt. Ik ben benieuwd waar Omtzigt het land heen stuurt.
In dezelfde FD lees ik een stukje van Bouman die zich terecht afvraagt of we nu een regering van technocraten gaan krijgen.
"In hedendaagse termen: we benoemen een stel ongekozen technocraten die de besluiten nemen, het gekozen parlement staat aan de zijlijn. Zelfs Brussel is democratischer georganiseerd. Waarom gingen we eigenlijk naar de stembus? Is dit nou die nieuwe bestuurscultuur?"
Dat zou inderdaad goed foute boel zijn. Nederland is met hulp van Samsom en Nijpels al in handen van milieu en klimaat technocraten gevallen. Dit zou het allemaal nog erger maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten