KISSINGER EN CENTRAAL AMERIKA

Henry Kissinger afgebeeld als Niccolo Machiavelli.

 

Bij het overlijden van Kissinger ( 29 november 2023) wordt zijn rol op het internationale toneel breed uitgemeten. Veel aandacht krijgt zijn invloed op de Noord Amerikaanse rol in de Vietnam oorlog, die een hele generatie protestjongeren op straat bracht, en zijn rol bij de coup tegen de Chileense president Allende. Kissinger steunde die staatsgreep met de overweging dat de Marxistische regering Allende een bres zou kunnen slaan in de wal tegen de Sovjet Unie in Latijns Amerika.

Veel minder aandacht is er voor het feit dat hij tien jaar na de Vietnam oorlog en de staatsgreep in Chili weer in rol kreeg in het internationale beleid van de VS. Hij werd door president Reagan benoemd tot voorzitter van “The National Bipartisan Commission on Central America”

De commissie telde 12 leden, bestaande uit politici van de Republikeinse en Democratische partij, de voorzitter van de machtige vakcentrale AFL-CIO en enkele zakenlieden en militairen. De commissie moest met beleidsvoorstellen komen voor de in de ogen van de regering Reagan in ongerede geraakte situatie in Centraal Amerika en met name Nicaragua en El Salvador.

De eclatante overwinning (met internationale steun) van de linkse Cuba-gezinde Sandinisten in 1979 in Nicaragua was een opsteker voor het Marxistische guerrillafront FMLN in El Salvador dat al geruime tijd verwikkeld was in een bloedige strijd met het reguliere leger en extreem rechtse, wrede doodseskaders. 

Bij de regering Reagan bestond de vrees dat het Sandinistisch succes zich in El Salvador zou herhalen en vervolgens als een Marxistische olievlek over heel Centraal Amerika zou uitbreiden. De regio zou daarmee alsnog in de invloedssfeer van Cuba en de Sovjet Unie komen.

The New York Times schreef indertijd het volgende over de benoeming van Kissinger tot commissie voorzitter.

“Henry A. Kissinger, who will head the Presidential commission on Central America, has already indicated he believes a firm American response is needed in that region to maintain the credibility of the United States in other parts of the world. On the crucial issues that are being debated here and that the commission will be asked to discuss, Mr. Kissinger has made it clear that he opposes any cuts in American military aid to El Salvador and would even approve an American military presence on the Honduran-Nicaraguan border if covert aid to rebels in Nicaragua is no longer feasible.” (the NYT, 19 juli 1983)

En inderdaad de commissie plaatst de geopolitieke belangen van de VS, die zouden samenvallen met garanties voor vrede en stabiliteit in de wereld, boven mogelijke vreedzame opties als democratisering en radicale sociole-economische veranderingen.

“We have stressed before, and we repeat here: indigenous reform movements, even indigenous revolutions, are not themselves a security concern of the United States… What gives the current situation its special urgency is the external threat posed by the Sandinista regime in Nicaragua which is supported by massive Cuban military strength, backed by Soviet and other East bloc weapons, guidance and diplomacy, and integrated into the Cuban network of intelligence and subversion.”  (Kissingen in Central America)

Kissinger was dus na tien jaar niks veranderd. Hij was en bleef een geopolitieke Machiavelli die vond dat militaire steun (openlijk of heimelijk) aan het reguliere leger van El Salvador de enige manier is om de hegemonie van de VS in de regio veilig te stellen. Alles natuurlijk uit naam van de wereldvrede en veiligheid.

Toch besloot verrassend genoeg president Reagan niet langer alleen te wedden op het militaire paard in Centraal Amerika. Hij steunde de presidentsverkiezing in maart 1984 van de Christendemocraat Duarte in El Salvador en in hetzelfde jaar de verkiezingen in Nicaragua. Beide verkiezingen met bijbehorende resultaat betekenden een adempauze in het geweld dat zoveel burgers trof.

Nederland speelde bij de beide verkiezingen een bescheiden rol door middel van verkiezingswaarnemers (de eerste ooit benoemd door de Nederlandse regering).