DE EENZAAMHEID VAN VLAANDEREN 11

Brussel Metro 2010

Een ander paar mouwen zijn de “gastarbeiders” . In de jaren zestig van de vorige eeuw zijn Turken en Marokkanen als “gastarbeiders” naar België gehaald om het tekort aan arbeiders zo goedkoop mogelijk op te vangen. Dat vond toen iedereen een goed idee. De gastarbeider als migrant betaald met zijn loon, koopwaar van over de grens. Hun voorgangers waren de Italianen die na de Tweede Wereldoorlog in Belgische mijnen kwamen te werken.

Nu bijna 50 jaar later klinkt het als krankzinnig maar toen leek de komst van Turken en Marokkanen een mooie oplossing voor de armoede ginds en het tekort aan goedkope arbeidskrachten hier. Een win-win situatie. De arme Mohammed komt naar de fabriek, in plaats van dat de fabriek naar de arme Mohammed gaat. Gastarbeid als een vorm van ontwikkelingssamenwerking. Het moet gezegd worden, het koloniale Europa is altijd goed geweest in het bedenken van oplossingen voor zijn problemen.

Maar misschien ook wel tot zijn eigen verbazing gaat gastarbeider Mohammed niet meer terug naar zijn huis en haard ginder ver weg. België wordt zijn thuisland. Zoals elke werkende Belg had hij sociale en pensioen rechten opgebouwd. Aanpassen aan de Belgische cultuur zou als vanzelf gaan, dacht de rest van het land toen nog. Een kwestie van tijd. 

Maar Mohammed is niet alleen koopwaar, hij is ook nog een mens  en mensen geven hun cultuur en identiteit niet zo maar op. Dat kan  ook niet want het opgeven van je identiteit betekent verlies van je ziel, van je hele geestelijke hebben en houwen met taal en al en dat wil niemand. Je wilt geestelijk gesproken niet in een woestijn terecht komen zonder enig houvast en richting, zonder dat je nog weet wie je bent. 

Dat men dit in België niet heeft zien aankomen is merkwaardig. Als grensland tussen twee Europese culturen worstelt België al eeuwen met dit dilemma. Wie past zich aan aan wie? Enerzijds is daar de zuidelijk georiënteerde Franse cultuur waartoe de Walen zich rekenen, anderzijds de Noordelijk georiënteerde Nederlandse cultuur waartoe de Vlamingen zich rekenen, zij het vanuit een haat-liefde verhouding. 

De (politieke) spanningen tussen de twee gemeenschappen met elk hun eigen taal en cultuur zijn tot de dag van vandaag soms te snijden. Brussel heeft tussen de twee de rol van twistappel. We mogen nog van geluk spreken dat het hier gaat om twee Europese culturen die verbonden zijn in een Europese geschiedenis vanaf de Grieks-Romeinse tijd, het Christendom en de Verlichting.

(verschijnt elke vrijdag)