AFRIKAANSE GELUKZOEKERS

Meubelverkoopster, Ouagadougou, Burkina Faso, nov.2004

In Nederland worden ze soms smalend ‘gelukzoekers’ genoemd. Het gaat dan meestal om jonge Afrikanen die op de een of andere manier Europa proberen binnen te komen. De term ‘gelukzoekers’ is raak want ze zijn inderdaad op zoek naar geluk, weg uit de uitzichtloze situatie in hun eigen land, een voormalige kolonie van Frankrijk, Engeland, Spanje, Portugal, België en natuurlijk ook Nederland. Ooit hebben wij daar dus "ons geluk" gezocht.

Straatverkoper, Ouagadougou, Burkina Faso, november 2004

Er was een tijd dat wij Europeanen de Afrikanen dwongen om gelukzoekers te worden. We voerden ze als slaven naar Noord en Zuid Amerika, als koopwaar waar we goed aan verdienden. Ze waren vulling voor de scheepsruimen. Onze schepen werd zo rendabeler. 

Onze gids tijdens ons bezoek aan het Nederlandse slavenfort op het eiland Goree
voor de kust van Dakar, de hoofdstad van Senegal, 13 juli 2005

Wie nog eens wil weten hoe dat aan boord nemen van slaven in zijn werk ging, kan een bezoek brengen aan het slaveneiland Goree, door voormalige Nederlandse ontdekkingsreizigers vernoemd naar Goeree Overflakkee. Groen ligt pal voor de kust van Dakar, de hoofdstad van Senegal. Van een bezoek aan het slavenfort word je stil, nu nog zo lang geleden. Pure mensenhandel. Je snapt niet dat zoiets op zo ene georganiseerde wijze mogelijk was.

Jonge vrouw op het voormalige Nederlandse slaveneiland Goree. Op haar Tshirt
staat "Goree schoon en groen", 13 juli 2005

Of dat allemaal niet genoeg was, zijn de Afrikanen tot aan het midden van de vorige eeuw gekoloniseerd door Europese landen. Zelfs door Duitsland. Dat land verloor zijn kolonieën na de Eerste Wereldoorlog. Pas na de Tweede Wereldoorlog werden de meeste Afrikaanse landen onafhankelijk, wat soms ook nog eens met veel doden en strijd gepaard ging. De Koude Oorlog tussen het Westen en de Communisten was in volle gang. Afrika werd daar tussen gemangeld.

Vulkaniseer bedrijf, Ouagadougou, Burkina Faso, november 2004

Sinds hun onafhankelijkheid zijn veel Afrikaanse landen verzeild geraakt in onderlinge conflicten, vaak tussen stammen over land en bijbehorende grondstoffen. Want de landsgrenzen van na de dekolonisatie vallen nu eenmaal niet samen met stammen grenzen. In sommige landen leven vele stammen (en religies) naast elkaar en dan is het niet gemakkelijk om een vreedzame, stabiele samenleving op basis van ingewikkelde democratische instellingen te bouwen. 

Op weg met de boot van Dakar naar het slaveneiland Goree zwemmen jongens
van het eiland om onze boot in de hoop muntstukken die toeristen van de boot gooien,
op te kunnen duiken, 13 juli 2005

Zelfs wij Europeanen zijn na zoveel eeuwen nog niet verlost van het denken in stammen en rassen, hoe moeilijk moet het dan niet zijn voor de Afrikanen om zich daarvan te verlossen? 

Keukenhulp, Ouagadougou, Burkina Faso, november 2004

Daar komt nog bij dat we na de dekolonisatie het continent zo goed als in de steek hebben gelaten. Nu we er niet meer de baas zijn, hoeft het niet meer. Ze zoeken het maar uit daar. Nu ja, ze zijn nog wel goed om wapens aan te leveren, als markt voor onze export of als pionnen die je kunt inzetten (omkopen) voor onze internationale belangen.

Ondertussen vergeten we bij dit alles voor het gemak dat ook wij Europeanen gelukzoekers zijn geweest. Uit armoede zijn miljoenen Italianen, Ieren, Grieken, Portugezen enz. naar de Verenigde Staten geëmigreerd. Na de Tweede Oorlog vertrokken zelfs veel gelukzoekers uit Nederland naar Canada en Australië in de hoop de ellende van het vernietigde Europa achter zich te laten. Die gelukzoekers hadden geluk. Ze werden aangemoedigd door de Nederlandse regering om te vertrekken en ze waren daarginds welkom om het land mee op te bouwen.

Zwerfster, Ouagadougou, Burkina Faso, november 2004

Ja, er is een tijdje aan ontwikkelingshulp gedaan in Afrika. Veel was het niet en dan ook nog onder heel strikte voorwaarden want er is veel corruptie. Tegenwoordig moet je wel heel erg arm zijn wil je nog structurele ontwikkelingshulp ontvangen. Zelfs humanitaire noodhulp is schaars geworden. Het duurt allemaal veel te lang daar ginds. We zien geen resultaten, alsof elke euro belastinggeld in Nederland wel direct resultaat oplevert, alsof hier niks aan de strijkstok blijft hangen of dat hier geen corruptie zou zijn. 

Hoe dan ook, we zouden op zijn minst met wat meer respect mogen spreken over deze Afrikaanse gelukzoekers. Je kunt de Congolees in Brussel geen ongelijk geven als hij zegt het recht te hebben om naar hier te komen nadat eeuwenlang de Belgen naar Congo zijn gegaan.