DE VRIJE VAL NSC MET PIETER OMTZIGT

Een fotocollage van Petrus

 

Sinds de Tweede Kamer verkiezingen is het NSC van Pieter Omtzigt in een vrije val geraakt. Van de in 2023 behaalde 20 zetels in de Tweede Kamer blijven er bij de laatste peiling van Maurice de Hond (14 december 2024) een schamele 3 zetels over. Zouden er nu verkiezingen zijn dan zou de NCS zo goed als van het politieke toneel verdwijnen.

De conclusie dat de NSC niet aan de verwachtingen van zijn kiezers voldoet, ligt voor de hand. Die verwachtingen hadden alles te maken met de toeslagen affaire. Als CDA kamerlid bewees Omtzigt tijdens die affaire een vasthoudend man te zijn als het gaat om sociale rechtvaardigheid.

Omtzigt deed toen wat andere politici zo goed als hadden nagelaten namelijk de klachten van burgers serieus nemen die verder niemand serieus nam. Zelfs zijn eigen partij kon hij daarin toen niet in mee krijgen. Het CDA was onder leiding van Wopke Hoekstra van een volkspartij een  bestuurderspartij geworden, een partij die meer bezig was met "het Haagse" dan met de mensen in het land. Het CDA was  volkspartij af.  

De gedachte was dat met de oprichting van de NSC door Omtzigt de oude CDA als volkspartij hersteld zou kunnen worden onder een andere naam en leiding. Maar in plaats van zich te ontwikkelen als een volkspartij met een luisterend oor voor de kiezer, begon de partij zich meer en meer als hoedster van de rechtstaat op te werpen wat in de praktijk neerkomt op hoedster van het politieke gedrag van coalitiepartner PVV en Tweede Kamerlid Wilders. Daar is niks op tegen maar dat was niet de prioriteit van de NSC stemmer.  

Door zich als hoeder van de rechtstaat op te stellen, sneeuwde de oorspronkelijke politieke doelstelling van de NSC als nieuwe sociaal gevoelige volkspartij onder in kriegelige debatten en opgefokte tegenstellingen in de Tweede Kamer en in het kabinet zelf. Het onverzettelijke en opvliegende karakter van partijleider Omtzigt deed de rest. De partij verloor tezamen met de persoon Omtzigt zijn politieke geloofwaardigheid. 

De nieuwe partij bleek in Den Haag ook niet goed opgewassen tegen de harde, populistische debat en communicatie cultuur van Wilders. Er brak een crisis uit rond het migratiedebat en rechtsgelijkheid waardoor enkele NCS'ers afhaakten. Nora Achahbar (NSC staatssecretaris financiën) en Rosanne Herzberger (NSC Tweede Kamerlid) verklaarden niet bestand te zijn tegen "de aanhoudende neiging van de PVV om minderheden te beledigen, om te generaliseren, op te hitsen.'

Politieke samenwerking met Wilders betekent echter niet dat je het eens moet zijn met zijn beginselen. Het betekent dat je op gezamenlijk vastgestelde politieke doelen samenwerkt in het belang van land en volk. Die politieke doelen zijn vastgesteld in de formatieperiode. Als daaraan wordt gemorreld kan het einde van de politieke samenwerking nabij zijn. Gedrag op zich kan nooit ene afdoende reden zij. Het kan worden meegenomen bij de afweging maar politieke criteria moeten de doorslag geven.

De Tweede Kamer fractie van de NSC en de bewindsleden vonden dit blijkbaar ook want zij gingen niet mee met de opvatting van de twee vertrekkende NSC politici. Daarmee was een mogelijke val van het kabinet Schoof afgewend maar was de NSC niet gered. 

De NSC kiezer was getuige geweest van de zoveelste crisis in de partij, een crisis die opnieuw voor verwarring zorgt. De partij slaagde er ook niet in om voor het voetlicht te brengen waarom ze deel blijft uitmaken van de coalitie. Zolang ze dat niet helder en duidelijk kan maken, zal de kiezersgunst niet terugkeren. 

Het ziet er naar uit dat met het falen van de NSC een deel van de kiezers terugkeert naar het CDA. CDA fractieleider Bontenbal heeft al veel CDA spijtoptanten naar zijn kant kunnen overhalen. In de peilingen is het CDA gestegen van 5 zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen naar virtueel 15 zetels bij de laatste peilingen.

Dat is enerzijds te danken aan de kundige politieke opstelling van Bontenbal en anderzijds aan het opzichtig falen van de NSC. Maar of Bontenbal van het CDA weer een politiek levensvatbare volkspartij weet te maken, is nog maar de vraag. We gaan het zien.