 |
| Stakers voor de poorten van de exportslachterijen Hartog en Zwanenberg aan de Molenweg 1960. (Foto: Daan Scholte, stadsarchief Oss) |
De staking onder leiding van de Arbeidersmacht van de SP in 1973 bij Bergoss is niet de eerste staking van na de Tweede Wereldoorlog in Oss. In 1960 breekt een wilde staking uit onder de arbeiders van de exportslachterijen Hartog en Zwanenberg. De katholieke vakbond Sint Joris, waarbij de meerderheid van de arbeiders zijn aangesloten, wordt volledig verrast door die staking.
Dat is niet zo verwonderlijk als je weet dat de vakbonden in Nederland meedoen aan de naoorlogse “geleide loonpolitiek” die door de overheid in ingevoerd om de naoorlogse wederopbouw van Nederland zo soepel mogelijk te doen verlopen.
“De geleide loonpolitiek betekende dat de overheid zich bemoeit met de loonvorming. In het kader van de wederopbouw van na de Tweede Wereldoorlog werd de doelstelling om Nederland op internationaal niveau een goede concurrentiepositie te verschaffen centraal gesteld. Daarnaast stelde de staat zich ten doel om werkloosheid zoveel mogelijk uit te bannen. De beide doelstellingen veronderstelden een permanente loonmatiging. Loonsverhogingen werden door de overheid alleen toegestaan als zij door een productiviteitsverhoging konden worden gerechtvaardigd.
Ook de prijspolitiek werd door de overheid bepaald. Zo hield de regering controle over de nationale economie. Alle krachten stonden in dienst van de wederopbouw. Stakingen kwamen zelden voor; in de meeste Europese landen was dat anders, daarom werd er wel gesproken van het “Hollands mirakel”. In het begin van de jaren zestig werd duidelijk dat dit beleid had geleid tot een 'zwart' circuit. Werkgevers betaalden aan hun werknemers naast een 'wit', ook een 'zwart' loon en financierden dat uit 'zwarte' omzetten. Zo onttrok een fors deel van de sterk groeiende economie zich belastingen. De geleide loonpolitiek werd daarom begin jaren 1960 afgeschaft en ingeruild voor de 'vrije loonpolitiek’. (Wikipedia: geleide loonpolitiek)
Door de wilde staking komt in Oss een einde aan de arbeidsrust en de geleide loonpolitiek. De stakers eisen een verhoging van hun tarieven, in de praktijk een loonsverhoging. Er volgen verwarde dagen. Wie gaat dit conflict oplossen nu de vakbonden er niet bij zijn betrokken? Wie onderhandelt met de werkgevers?
De voedingsbond Sint Joris slaagt erin een massavergadering van stakers te beleggen in de bioscoopzaal van de Cinema in Oss. Die verloopt echter zo tumultueus dat de vakbondsbestuurders die avond onverrichterzake moeten vertrekken.
Uiteindelijk slaagt de vakbond erin de stakers achter een looneis te krijgen en aldus te onderhandelen over een akkoord met de werkgevers. Het akkoord betekent praktisch het einde van de geleide loonpolitiek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten