Was het na de Tweede Wereldoorlog werkelijk zo dat de Roomse kerk de mensen dom hield en de kapitalisten arm, zoals beweerd werd? Van dat eerste, dom houden was in ieder geval geen sprake. Met name de Karmelieten hebben zich sinds eind negentiende eeuw in Oss verdienstelijk gemaakt in het onderwijs en zich ingespannen voor de algemene ontwikkeling van de Osssenaren
“In 1890 bouwden de Carmelieten in het snel groeiende Oss een kerk met klooster aan de Molenstraat. In dit klooster wordt ook een drukbezocht studiehuis ondergebracht. Een van de bekendste Carmelieten is dr. Titus Brandsma (1881 – 1942). Hij heeft een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Oss. Met de oprichting van een openbare leeszaal legt hij de basis voor de huidige bibliotheek. Ook zet hij de krant De Stad Oss opnieuw op en zorgt hij ervoor dat er een hogeschool (HBS) in Oss komt (sinds 1923). In 1948 wordt deze school omgezet in het Titus Brandsma Lyceum. Wegens zijn verzet tegen de perscensuur van de Duitsers is hij in de Tweede Wereldoorlog in Dachau omgebracht.” (Beeld Titus Brandsma)
Zo kon ik dankzij de Karmelieten in 1960 ondanks mijn bescheiden afkomst, met leeftijdgenoten naar het Titus Brandsma Lyceum (TBL). De school wordt dan nog geleid door karmelieten. Enkele paters geven er nog les, waaronder uiteraard godsdienstles. De school heeft een overwegend katholiek karakter alhoewel ook jongeren en meisjes van andere geloven zonder probleem worden toegelaten.
Dat kerkelijke autoriteiten samenzweren met de kapitalisten om ze arm is moeilijk vol te houden. Natuurlijk zullen er kerkelijke gezagsdragers zijn geweest die zich niet om de materiële noden van hun parochianen bekommerden maar er in de loop der tijd zijn er velen geweest die zich inzetten voor de sociale strijd.
Zoals al eerder gesignaleerd speelt ook hierin de karmeliet Titus Brandsma een rol. Hij publiceerde aan het begin van de twintigste eeuw artikelen in de krant 'De Stad Oss' ter ondersteuning van vakbonden en het tot stand komen van Collectieve Arbeid Overeenkomsten tussen werknemers en werkgevers.
Dat hun aandacht niet uitsluitend gericht is op materieel welzijn van de gelovigen kun je hun niet kwalijk nemen. Overeenkomstig het Roomse mensbeeld bekommeren zij zich evenzeer om het geestelijk welzijn van de mensen. De sociale leer van de kerk omvat heel de mens, niet enkel zijn materiële omstandigheden.
Dankzij de industriële ontwikkeling van Oss, begint in de jaren zestig van de vorige eeuw de armoede zichtbaar af te nemen. Er worden in hoog tempo planmatig honderden nieuwe huizen gebouwd aan de oostkant van de stad. De nieuwe wijken vallen samen met een nieuwe parochie. In het midden van de wijken staat een kerk met een pastorie. Daar omheen worden de lagere scholen voor de katholieke jongens en meisjes gebouwd. De scholen zijn op loopafstand voor de kinderen.
Oude woningen in verval worden onbewoonbaar verklaard en afgebroken. De eerste auto’s rijden door de straten. Hier en daar verschijnen supermarkten, eerst nog bescheiden en klein maar naarmate de mensen meer te besteden hebben, worden ze groter. De treinverbinding met den Bosch en Nijmegen wordt geëlektrificeerd.
De Rooms Rode coalities van PvdA en KVP bouwen in die jaren na de oorlog aan een welvaartsstaat die in de loop van de jaren wordt uitgebouwd tot een verzorgingsstaat.Het ouderdomspensioen voor alle Nederlandsers (AOW) boven de 65 jaar wordt in 1957 door het derde kabinet Drees ingevoerd.
Er komt een ziektewet, een werkloosheidsvoorziening, vakantieregelingen, toeslagen voor overwerk enz. De staat wordt meer en meer verantwoordelijk voor het materiële en geestelijk welzijn van alle inwoners van Nederland.
Volgens internationale normen is Nederland een rijk land. Traditioneel legt het zich er op toe die rijkdom zo eerlijk mogelijk te verdelen zonder het fundamentele recht op privé eigendom en de marktwerking, twee pijlers onder het kapitalisme, uit te schakelen. In de politiek ontstaat een debat over de vraag tot hoever de welvaartsstaat moet worden doorgevoerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten