DOCUMENTAIRE OVER SOCIALE STRIJD IN MEXICO "EEN REBEL IN DE VAKBEWEGING"

De uitnodiging voor de premie van de documentaire "Een Rebel in de Vakbeweging".
Het ontwerp is van mijn vriend Ad van Dooren.

In 1977 heb ik samen met een vriend in de Nederlandse filmwereld een documentaire gemaakt over een Mexicaan die met zijn gezin van het platteland naar Mexico stad is getrokken en daar probeert een leven op te bouwen. Nog steeds trekken miljoenen mensen van het platteland naar de stad en tegenwoordig zelfs van arme of gewelddadige landen naar rijke landen. Binnenlandse gelukzoekers zou je kunnen zeggen. We wilden een film maken over hun strijd voor een beter bestaan.

Op de busstations in de grote steden, de bus is het enige openbare vervoer
voor de gewone man, komen de migrantenmet honderden per dag aan.
Hier een typisch Mexicaans gezin van het plaateland dat op zijn best
gekleed naar de stad is afgereisd.

De toevloed van binnenlandse migranten in Mexico was zo groot en de opvangcapaciteit zo klein dat al snel immense krottenwijken ontstonden. Voor velen schandvlekken van de moderne tijd. Bij gebrek aan opleiding, stedelijke kennis en ervaring begonnen deze migranten meestal met slecht betaalde banen en nog slechtere arbeidsomstandigheden. De meesten kwamen terecht in straathandel of aanverwante zaken zoals drugshandel. In Mexico heeft dat intussen een heel hoge vlucht genomen. Toen, in de jaren zeventig was daar nauwelijks sprake van. 

Migranten van het plaateland komen terecht in reusachtige krottenwijken
waar de huizen bij gebrek aan geld en dus ruimte aaneen rijgen
als uitgestrekte woonkazernes met smalle gangen tussen de huizen
en collectieve watervoorzieningen. 

De tragiek voor hen was dat autoriteiten, politieke partijen en zelfs vakbonden gecorrumpeerd waren. Ze konden op niemand rekenen. Dus waar moest een migrant heen om nog enige sociale bescherming te vinden? Als ze dus al ergens terecht kwamen, was het in de marges van politiek en vakbeweging. Maar om daar in actief te zijn, moet je risico's durven nemen en dat is maar voor weinigen weggelegd.

De vrouw van onze filmheld haalt water bij een gemeenschappelijke
kraan in hun "woonkazerne".

Vriend N. schreef het bovenstaande verhaal uit met als werktitel “Een moeizame weg”. Tevens maakte hij een budget. Met behulp van Virginia Films BV begonnen we een zoektocht naar financiën. Als eerste op onze lijst stond de Nationale Commissie Ontwikkelingssamenwerking NCO, de voormalige commissie Claus zo genoemd naar Prins Claus die in het begin voorzitter was van de NCO. Die wees het project in eerste instantie af. 

Voor de overgrote meerderheid van deze migranten van het platteland zit er
bij gebrek aan reguliere banen niks anders op dan zich op straat te vestigen
als zelfstandige ondernemer zonder personeel,
straat zzp'ers om het eigentijds uit te drukken.
Op zijn schoenmakerskarretje lezen we "Zo is het leven nu eenmaal"
(asm es la vida, ni modo)

In april 1978 kregen we toch de mogelijkheid om een voorbereidende studiereis te maken naar Mexico, het land waar we na veel wikken en wegen de documentaire zouden gaan maken. Drie maanden later, in september van dat jaar leverden we het script in bij mogelijke financiers. Na veel overleg, uitleg en aanpassingen werd het filmscript aanvaard door 4 financiers, te weten NCO, Solidaridad en de KRO, elk voor ongeveer 30% en door de vakcentrale CNV voor 10%. 

Andere migranten zien zich genoodzaakt zich als tijdelijke bouwvakker
of ambachtsman aan te bieden op de informele arbeidsbeurs
voor ZZP'ers. Deze schilder wacht op een opdrachtgever
achter de kathedraal aan het Zocalo (stadsplein) midden in Mexicostad,
toen een van de grootste en bekendste arbeidsbeurzen voor ZZP'ers.

De documentaire is opgebouwd rond het wel en wee van het gezin van Fidel Campero die in een van de uitgestrekte krottenwijken in het Noord van Mexico stad woont. Hij is samen met zijn gezin een typisch voorbeeld van een migrant die vanaf niks een bestaan op moest zien te bouwen. Fidel was een durfal, een man die voor de goede zaak wilde staan. Zo kwam hij terecht bij de vakbond. Daar leerde hij het handwerk van de sociale strijd, de tegenwerking van de officiële vakbeweging, die het vaak op een akkoord gooit met de werkgever en of de regering, de autoriteiten en de politici.

Het gezin van Fidel Campero voor de deuropening van hun woning
in de woonkazerne in het noorden van Mexico-stad.

De film werd in september 1979 in 3 weken opgenomen.We werkten samen met de Mexicaanse filmschool CUEC die de productieleiding ter plaatse leverde evenals een tweede opname eenheid. De samenwerking had tot voordeel dat we geen vergunningen nodig hadden van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en een toezichthouder van dat Ministerie, waarvoor we alle reis en verblijfskosten zouden hebben moeten betalen. De samenwerking betekende dus een behoorlijke besparing op het filmbudget.

Het complete filmteamop Plaza Domingo in Mexico-stad. Links de geluidsman Wil Kregting, naast hem regisseur Bernard Neuhaus dan de twee medewerkers van de de Mexicaanse filmschool Carlos en Irma en tot slot cameraman Aad Braamhorst.

De 50 minuten durende documentaire is gedistribueerd door Fugitive Cinema met als uiteindelijke titel “Een rebel in de vakbeweging” . De KRO heeft de documentaire op 19 december 1979 uitgezonden ter ondersteuning van de jaarlijkse inzamelingsactie van Solidaridad. De documentaire is zoals de bedoeling was, ook gebruikt in cursussen van de Nederlandse vakbonden over de internationale vakbeweging en solidariteit.