In mijn studententijd kookten we om
beurten avondeten dat we samen opaten aan een grote ronde
keukentafel. Het eten was voor ons doen prima en het was gezellig.
Een van mijn vrienden had de gewoonte om appelmoes te gebruiken als
smaakverdrijver bij eten wat hij niet zo lekker vond, zoals
bijvoorbeeld zuurkool. Zo hoefde hij niet te oefenen in smaak.
Musea die een breed publiek willen
aantrekken gebruiken daar ook en soort appelmoes voor maar dan
in de vorm van modieus vertier in de hoop het publiek
kunstvriendelijk te maken. Laatst zag ik zelfs museumbezoekers
onderuit gezakt liggen schommelen in een zaal met schilderijen. Je
maakt mij niet wijs dat zulke mensen ooit kunstvriendelijk worden.
Kunst kijken vergt net als lezen en muziek luisteren enige
geestelijke oefening. Geestelijke gemakzucht aangemoedigd door
museaal vertier heeft het tegengestelde effect: oppervlakkigheid,
verveling en snobisme.
Het beste is om van jongs af aan te
leren dat geestelijke inspanning vooraf gaat aan het echte genieten
van een roman, muziekstuk of schilderij. Als kind gingen we elke week
naar de bibliotheek. Daar mochten we twee leesboeken uitzoeken en
minstens een studieboek. Zonder studieboek ook geen leesboek.
Zodoende heb ik niet alleen spannende jongensboeken gelezen als Pim
Pandoer en Arendsoog maar ook over het leven van grote uitvinders als
Ford en Bell, over zeevaarders en allerlei verre landen en volkeren.
Musea zijn voor mij net als
bibliotheken waar schoonheid, spanning en geestelijke inspanning
samengaan. Elk museumbezoek is weer een leermoment om het eens in
moderne vaktaal te zeggen. Op die manier hou je je brein wakker en
alert in plaats van het te laten weg suffen in een museale schommel.
Opvoeders met een beetje pit in hun eigen brein weten dat het zo
werkt en niet met lieve koekjes. Niks komt je aanwaaien in het leven,
ook de kunst niet. Dat vergt geestelijke inspanningen en dat moet je
als ouders, onderwijzers en leraren dan ook durven eisen van kinderen
en leerlingen. Als ze dat niet willen ook prima. We leven in een
vrij land maar dan moeten ze later ook niet zaniken dat ze er niks
van snappen.
@Petrus; Ik gok dat het mooiste stukje 'werk' voor jou die 'kleine Godin' is waar je het een jaar of vier geleden wel eens over hebt gehad. Maar misschien zie ik het verkeerd, en dan bij deze mijn welgemeende excuus.
BeantwoordenVerwijderen@Petrus: sorry, helemaal vergeten te reageren op je blog zelf.
BeantwoordenVerwijderenIk ben het grotendeels wel met je eens, maar kan toch niet de hele weg in alles met je mee gaan. Dan heb ik het over het boeken uit de bibliotheek halen waar tenminste één studieboek bij hoort te zitten. Maar goed, als het werkt is het zeker geweldig. Of het pedagogisch altijd wijs is – om dat toch min of meer af te dwingen – weet ik niet. Ik kan me voorstellen dat het ook een tegenovergesteld effect op een kind kan hebben en dat een kind dat meer gevarieerde interesses heeft die vaak na een liefde voor het lezen te hebben gekregen het vanzelf wel gaat doen.
Je ongerustheid en wellicht ook – of vooral – onvrede met de manier waarmee velen denken op een gemakzuchtige manier hun bevrediging te kunnen halen uit ….. kunst, literatuur, wetenschappelijke kennis, sport, en misschien wel vooral relaties, enz, enz. – allemaal zaken die dagelijks op de treurbuis de revue passeren – deel ik, stemt mij droevig en maakt mij bij tijd en wijle pessimistisch.
Maar ook hier geldt voor mij, net als het eerste deel van mijn reactie, als het werkt, werkt het. Mijn inschatting is dat het echter alleen maar zal werken voor de reeds geïnteresseerden en dat die de ronde uiteindelijk toch wel maken.
Ik vind ook dat we – of in ieder geval ik moet oppassen dat ik niet een te elitair standpunt in ga nemen en ga vinden dat kunst alleen maar genoten kan worden in een bijna “heilige” omgeving en vind dat mensen die niet of nauwelijks geïnteresseerd (lijken !!!!!!!!!!! te) zijn door er rond te “hangen” de omgeving vervuilen of ontheiligen. De meeste oude kunst werd gemaakt met en midden tussen het “gewone volk” in open ateliers. Er was niets heiligs aan en de kunstenaars waren vaak vaklieden voordat ze kunstenaar waren. Gewone arbeiders.
In mijn optiek wordt kunst (tegenwoordig en vroeger) veel te vaak misbruikt door een bestuurlijke elite en speel ik – als oude koperslager – die elite in de kaart door me aan die heiligverklaring van de kunst te conformeren.
Er is bij veel mensen ook een zekere mate waarin ze kunst aankunnen. Kijkend naar mezelf: als ik één tot anderhalf uur in een museum heb rondgelopen, heb ik het gewoon wel gezien.
BeantwoordenVerwijderenik krijg meteen een associatie bij Pim Pandoer: 'De heks van 's Heerenberg'. 'k Twijfel sterk of het klopt, toch later ook Oliver Sachs gelezen: The man who took his wife for a hat
BeantwoordenVerwijderen@JP
BeantwoordenVerwijderenJe hoefde zo'n studieboek eenmaal thuis niet te lezen. Het was een gebruik om je te leren dat boeken meer zijn dan ontspanning en vertier. Bij mij en mijn broers en zus is die les goed overgekomen.
Mee eens. Mensen die niet geïnteresseerd zijn, krijg je nooit mee. De gemakzucht en het comfort hebben zich in hun hoofden genesteld.
Ik wil geenszins de musea tot heilige ruimte verklaren. Integendeel, het zijn studieruimtes waar de geestelijke vrijheid wordt gevierd. Maar bezoekers die er geen bal om geven mogen van mij wegblijven net als kletsmajoors in een goeie bibliotheek waar gelezen en gestudeerd wordt.
Met de kunstelite heb ik niks; praatjes voor de vaak, misplaatste diepzinnigheid en commerciële belangen.
@ZJA
Ik hou het ook niet veel langer vol. Na een paar uur ben ik dringend toe aan wat anders.
@jankosenbrink
Volgens mij klopt het.