DR.STAPELSTEIN

Diederik Stapel. Foto digitaal bewerkt door PETRUS.

Het is weer eens zo ver.Volgens Asha ten Broeke (Trouw van 5 december: Stapel heeft gelijk, een universiteitscultuur maakt de man) is niet Stapel zelf verantwoordelijk voor zijn stompzinnige gedrag om ten koste van eigen eerlijkheid en integriteit de boel te belazeren maar de universiteitscultuur die nu eenmaal topprestaties en publicaties eist. Het is een aloude variatie op het supermarkt en korte rokjes excuus. Wie al die consumptie artikelen open en bloot neerzet daagt de mensen niet tot zelfbeheersing uit maar tot stelen of zoals het ooit vergoeilijkend werd genoemd 'proletarisch winkelen'. En korte rokjes vragen om aanranding zo beweren bozige aanranders nogal eens.

Wat is dit voor klets? Is dit doorgeschoten humanisme van het soort dat er geen slechte mensen bestaan maar dat de omstandigheden (het systeem)  mensen slecht maakt? En al die mensen dan die in hetzelfde systeem zitten en niet slecht worden? Wat is daarmee aan de hand? Wat moet ik aan met al die weterschappers die wel het fatsoen hebben om hun wetenschap eerlijk en integer te bedrijven? Zijn dat dummies en losers?

Het is lang geleden dat ik heb gestudeerd aan de universiteit. Ik weet niet of er toen ook al prestatiedruk was. Ik heb het in ieder geval als student niet meegemaakt al moest je natuurlijk wel op tijd je tentamens doen en liefst met een zo hoog mogelijke score maar omdat nu prestatiedruk te noemen. Wij vonden het normaal.

In die tijd hadden we de nieuwigheid van werkgroepen die werkstukken moesten maken. Individueel en niet collectief. Er was echter niets op tegen om van elkaars werk te leren. Zo leende ik ooit aan een collegastudent een werkstuk uit om ideeën op te doen voor zijn stuk dat hij spoedig moest presenteren. Wie schetst mijn verbijstering als ik van de docent mijn werkstuk met een zware onvoldoende terug krijg omdat ik het van mijn collega zou hebben over geschreven. Ik keek mijn collegastudent over de tafel eens goed aan om te zien of hij de vergissing van de docent recht zou zetten. Dat deed hij dus niet. Waarom niet? Ik vroeg het hem maar een antwoord bleef uit.

Ik had geen zin om in een vervelend welles nietses spelletje terecht te komen en liet de zaak op zijn beloop. Ik zou toch wel afstuderen. Mijn collegastudent na verloop van tijd ook met daarna meteen een baantje op de universiteit. Zijn hele doctoraalstudie had hij gewijd aan het zich inlikken bij docenten door de juiste standpunten in te nemen. 

Het is de enige universitaire oplichter die ik zelf heb meegemaakt. Was hij zo vanwege de omstandigheden? Niemand van mijn werkgroep was zo behalve hij. Waarom? Omdat hij een mooi baantje wilde, omdat hij belangrijk wilde zijn, omdat hij zichzelf grootste plannen toe dacht voor de toekomst, omdat hij ijdel was en elk vorm van bescheidenheid miste? Wie zal het zeggen? Ik heb nooit meer iets met hem te maken willen hebben.