LADY VICTORY BOOGIE WOOGIE/LADY BOSSA NOVA

Petrus, 'Lady Victory Boogie Woogie/Lady Bossa Nova', 2011, (porcelein, potlood en acrylverf).

Het is bekend dat Piet Mondriaan van dansen hield. Vooral op jazz muziek. Dat werd laatst ook weer verteld in de documentaire “In het atelier van Mondriaan “ uitgezonden tijdens het AVRO programma Close up ( 4 oktober).  Eerder had ik gelezen wat zijn goede vriend Oud daarover schreef. “Ik heb hem meegemaakt, terwijl hij op de moderne muziekritmen van destijds (jazz vooral), waarop hij zo bizonder gesteld was, danste met een bewegelijk meisje, terwijl hij, steeds het muziek-ritme volgend, zijn eigen ritme er tussen door scheen te produceren. Weggemijmerd, tòch in de maat,voortdurend correct, maar feitelijk een esthetische of liever een veresthetiseerde dans-figuur scheppend: een ‘abstracte’ dans-figuur, zou men willen zeggen. Het kan geen genoegen geweest zijn voor het meisje om zo ‘geestelijk-vervoerd’ mee te moeten golven over de dansvloer temidden van het normale gewriemel, waarin de anderen hun pleziertje vonden. Hij voelde dit zelf ook, want later stelde hij het meisje – naar zijn vermogen: rijkelijk! – schadeloos voor de tijd, die ze eraan besteed had. ‘Ze had misschien iets anders van ons verwacht’ zei hij dan goedig en wereldwijs achteraf.”(blz 62 in ‘Mondriaan’ van L.J.F. Wijsenbeek en J.J.P Oud, Phoenix Pockets, 1962)

In de documentaire zei men dat Mondriaan houterig danste. Dat is een wat onvriendelijkere beschrijving dan die zijn vriend hier boven geeft.

Hij danste in ieder geval niet om zich uit te leven terwijl dat nu juist het nieuwe was aan de moderne dansen zoals die op jazz muziek. Conservatieven noemden de moderne muziek en het bijbehorende dansen dan ook vaak verderfelijk. Daar hadden ze geen ongelijk in als ze daarmee bedoelden dat het een lust was om je te bewegen op dergelijke muziek.

 Je kunt afvragen waarom Mondriaan nou net van die verderfelijke – lust opwekkende - muziek hield terwijl hij er zich niet in uitleefde met een vrouwelijke partner maar het ‘veresthetiseerde’. Zijn vriend Oud weet het ook niet goed. In de onderstaande passage zoekt hij naar een verklaring en uitleg van het ‘houterige’ dansen van Mondriaan.

“Vermoedelijk betekende de dans voor hem al een opbouwen van spanningen, zoals hij dit in zijn doeken deed door middel van lijn en kleur.Het horizontaal-verticaal van zijn schilderijen zette hij, al dansend, om in bewegingen haaks-op-elkaar. Met iets star-verrukts in zijn trekken, als een tot leven gewekte automaat, schoof hij over de dansvloer” (idem blz.62).

Vervolgens legt Oud uit dat zijn vriend eigenlijk alles slechts wilde ‘afbeelden’ zonder eigen artistieke interpretatie. Oud komt dan tot de slotsom dat Mondriaan “het hele leven van die tijd – en dat van deze tijd, dat er op overeenkomstige wijze een voortzetting van is – in een bestaan van een hogere orde heeft omgezet, dat haast een religieuze glans verkreeg.”

Dat Mondriaan’s schilderen een haast religieuze activiteit was, verbaast me niet. Wie met zoveel toewijding en financiële offers bleef schilderen – Mondriaan heeft grotendeels in armoede geleefd - moet wel met een hogere orde bezig zijn geweest dan met de orde van de dag.

Ik denk wel dat hij, als ik naar zijn laatste schilderijen kijk die hij in New York heeft gemaakt, tot het besef is gekomen dat een puur geestelijk leven, een geësthetiseerd leven een dimensie uiteindelijk tekort doet aan het leven zelf. Ik zie in zijn Victory Boogie Woogie iets terug van het leven zelf dat immers beweging is. Vandaar dat ik deze Lady Victory Boogie Woogie/Bossa Nova met liefde en plezier aan hem opdraag.