vrijdag 1 april 2016

BROEDER OBAMA

President Obama en Castro schudden handen tijdens het bezoek van Obama
aan Cuba op 21 en 22 maart jongstleden.

Op de website van CNN las ik dat de Cubaanse Lider Maximo Fidel Castro in zijn lijfblad Granma, de officiële en enige op Cuba toegestane krant van de Communistische Partij, President Obama de les spelt in zijn vaste rubriek van overdenkingen. Cuba heeft volgens Fidel het Empire (vermoedelijk een verwijzing naar het Galactic Empire uit Star Wars) ) nergens voor nodig zo schrijft hij in zijn rubriek met de spottende titel "Brother Obama". Spottend omdat Obama alles behalve een broeder is voor Fidel en zijn kompanen.


Ondertussen diende de economische blokkade van dat Empire toch maar mooi 50 jaar lang als excuus om elke verantwoordelijkheid voor zijn economische wanbeleid af te schuiven op de Verenigde Staten.  Zonder dat excuus zou men in Cuba zelf veel eerder beseft hebben dat het economisch beleid van Castro een ramp is. Ondanks de miljarden steun van de Sovjet Unie vanaf de jaren zestig tot begin jaren 90 van de vorige eeuw, is er economisch zo goed als niets gebeurd. Niet meer dan in de socialistische economie van de Sovjet Unie en die was voor dat Empire met zijn Oost Europese vazalstaten even rampzalig. 


Een  armoedig landarbeidershuisje op het platteland bij Vinjales 2008.
De Cubaanse revolutie is  op het platteland niet verder gekomen
dan de Dominicaanse Republiek of de landen van Midden Amerika. (foto:petrus nelissen)

Zijn eerste en grootste belofte van na de Revolutie in 1959 een einde te maken te maken aan de monocultuur van het suikerriet, waardoor Cuba veel te afhankelijk was van de export van suiker, heeft hij nooit waar kunnen maken. Ook niet toen hij contracten sloot voor de levering van suiker aan Rusland tegen een vaste prijs, een prijs die boven die van op wereldmarkt lag. Een miljoenensubsidie van Rusland aan Cuba in ruil voor politieke horigheid. Dat was de werkelijkheid die de bevolking van Cuba alleen maar misère opleverde. 

Onze gids Omar demonstreert hoe je met ossen moet ploegen.
Tractoren zijn een zeldzaamheid op Cuba.
Rechts een schuur waarin tabaksbladeren gedroogd worden.
Vinjales 2008 (foto petrus nelissen)
Toen we in 2008 met een arme boer als gids een wandeltocht door de akkers van het toeristische stadje Vinales maakten,  bleek al gauw hoe gebrekkig de organisatie van de gecentraliseerde landbouw was. Nooit waren de voor de oogst noodzakelijke producten als zaaigoed, kunstmest, pesticiden, machines enz. op tijd te verkrijgen, aldus de boeren. Teveel bureaucratisch rompslomp, bemoeizuchtige ambtenaren en controle vanuit Havana. Socialistische planeconomie werkt nu eenmaal nooit goed, zeker niet in een onderontwikkeld land. 

Bovendien, alle oogst van suikerriet tot tabak gaat altijd naar de staat. Hoe hard de boeren en landbouwers ook werken, zij verdienen nooit een cent meer. Hard werken wordt nooit beloond. Integendeel, de staat is een bodemloze put. Geen wonder dat de boeren suikerriet of tabak in eigen zak steken om dat elders voor andere benodigde waren te ruilen. Ze weten dat ze stelen van de staat, maar zij zijn toch ook de staat en bovendien wat moeten ze anders? Want vergis je niet, de armoede op het platteland van Cuba verschilt niet veel van vergelijkbare landen als bijvoorbeeld de Dominicaanse Republiek, Honduras, El Salvador  of Nicaragua.  

Een jongen te paard ontmoet 2 boeren op een zandpad tussen de velden.
Volop romantiek op het platteland maar een hard bestaan voor de boeren.
Vinjales 2008 (foto: petrus nelissen)

Met het vee is het al even slecht gesteld. We zagen vel over been koeien in een veld sjokkend knagen aan restanten suikerrietstengels op het veld. Bij navraag bleek dat dit het enige voer was wat de melkcoöperatie zijn koeien nog kon geven. Ooit waren deze Holstein koeien uit Europa ingevoerd om de streek van melk te voorzien. Dat project is ten onder gegaan bij gebrek aan organisatie en planning van de productie van voeder en dierenzorg. Daardoor halen de koeien al jaren niet meer de gemiddelde productie van 20 liter melk per dag. De coöperatieleden hebben de hoop dat het ooit nog beter kan gaan, opgegeven. 


Een typisch boerenerf zoals je ze ook in elk Midden Amerikaans land
en op andere Caraïbische eilanden kunt tegenkomen.
De Revolutie heeft de boeren op Cuba zeker niet meer opgeleverd dan de boeren elders.
Vinjales 2008 (foto: petrus nelissen)

In het licht van het bovenstaande is het commentaar van Fidel Castro op het bezoek van “Hermano Obama” leugenachtig. Hij begint zijn commentaar met een verwijzing naar het Spaanse kolonialisme om het vervolgens meteen te koppelen aan het hedendaagse toerisme en de multinationals. “Toerisme vandaag bestaat grotendeels uit het genieten van onze prachtige landschappen en van onze delicatessen uit onze zeeën, en dat altijd te delen met het private kapitaal van de grote buitenlandse ondernemingen, waarvan de winsten niet de moeite waard zijn te noemen als ze niet duizenden miljoenen dollars per hoofd van de bevolking bedragen.” 

Een typisch staatswinkeltje op het platteland met een wel heel armoedige voorraad.
Vinjales 2008 (foto: petrus nelissen)

Cuba zogenaamd in de slachtofferrol van toerisme en multinationals terwijl de waarheid is dat  het voor de gewone Cubaan verboden is om lekkernijen uit eigen zee te eten. Tijdens onze reis op het eiland was het vangen én het eten van kreeft en garnalen streng verboden. Alleen de staat mag vissen en die gebruikt de vangst uitsluitend voor de export. Legaal was er op het eiland dan ook geen kreeft of garnaal te bekennen. Maar dankzij de vindingrijkheid van de Cubanen was er illegaal wel aan te komen. 

Paarden en ossen zijn op het Cubaanse platteland na meer dan 50 jaar revolutie
nog altijd de belangrijkste werkkrachten. Vinjales 2008 (foto:petrus nelissen)

Verderop in zijn commentaar verwijt Fidel ‘Hermano Obama’ dat hij de inheemse bevolking vergeet omdat hij slechts heeft gesproken over de zwarte slaven die Cuba en de VS hebben opgebouwd. Ik denk echter dat je Obama weinig kunt verwijten op het punt van zijn gevoeligheid voor de problemen van indianen. Hij verwijt Obama ook te negeren dat de Revolutie een einde heeft gemaakt aan de rassendiscriminatie. Uit de toespraak van Obama blijkt dat hij het thema van de rassendiscriminatie omzichtig benadert en het inzet voor de emancipatie en bevrijding van de hele Cubaanse bevolking.

Felix was onze gids in de bergen. Hij wilde buiten het zicht van de Guardia betaald worden
anders zouden die ook een groot deel van de verdiensten opeisen.
Vinjales 2008 (foto: petrus nelissen)

Zoals was te verwachten kan Fidel Castro geen afscheid nemen van de Koude Oorlog. Hij verwijst trots op het Cubaanse legeroptreden in voormalige Afrikaanse kolonies als Angola, Mozambique, Guinea Bissau enz. Zijn  broer Raul, die notabene nooit iets anders is geweest dan een gedienstig generaal, weet intussen wél beter.  De Koude Oorlog is wel degelijk voorbij, zeker nu ook de enige overgebleven subsidiegever Venezuela nagenoeg failliet is, moet Cuba naar nieuwe wegen zoeken om aan inkomsten te komen voor land en leger. De massa export van artsen naar bijvoorbeeld Venezuela biedt niet meer voldoende soelaas. Bovendien weigeren steeds meer artsen zich als exportartikel te laten gebruiken door hun eigen regering. 

Het leger is naar schatting voor 60% eigenaar van de Cubaanse staatseconomie, met andere woorden verarmt de nationale economie dan verarmt ook het leger met alle mogelijke gevolgen van dien door de positie van Raul en zijn kompanen. Openingen naar het Westen moeten dat kost wat kost voorkomen. Het Cubaanse leger en het volk mogen ‘Broeder Obama’ dus wel dankbaar zijn dat hij de tekenen des tijds wel heeft begrepen en de strijdbijl met Cuba wil begraven. Voor  Fidel Castro is dat, zelfs nu hij 90 jaar oud is en wijzer zou moeten zijn, nog altijd teveel gevraagd.

Zo zag een textielfabriek er van binnen uit in het Cuba van 2008, Cienfuegos
(foto: petrus nelissen) 

Betekent dit negatieve commentaar van Fidel in de officiële partijkrant op het bezoek van Obama dat er sprake is van een diepgaand conflict tussen de twee broers over de koers die Raul is ingeslagen? Dat zou kunnen maar ik denk het niet. Ik denk dat het min of meer afgesproken is tussen die twee broers.  Raul zorgt als president en generaal voor nieuwe inkomsten terwijl Fidel zorgt voor de ideologische argumentatie om de beide broers en hun hofhouding aan de macht te houden. Het commentaar van Fidel is voor binnenlandse consumptie om duidelijk te maken aan de eilandbewoners dat beiden niet van plan zijn ook maar een centavo van hun macht af te staan langs de weg van bijvoorbeeld eerlijke en vrije verkiezingen. 

2 opmerkingen:

  1. Ik deel je conclusie in de laatste alinea. Interessant is hoe het verder gaat na de dood van Fidel (en Raul).

    BeantwoordenVerwijderen