MAKE LOVE NOT WAR (WERKTITEL) 9. HENT

 

"Madonna tussen Brussel en Antwerpen", een fotocollage van © petrus, 2009-2010

We liften in twee groepen van twee en voor het geval er wat mis mocht gaan, spreken we af dat we na de dag van vertrek elkaar in ieder geval onder de Eiffeltoren zullen treffen. Een andere plek in Parijs weten we zo gauw niet te verzinnen en de Eiffeltoren kun je altijd en overal vinden. We kunnen goedkoop slapen in een studentenhuis voor buitenlandse studenten in Parijs waar we het adres van hebben. Dus dat is geregeld. Met ongeveer 50 gulden op zak en heel weinig bepakking staan we ’s morgens vroeg langs de weg. 

Ik lift samen met Harry. Hij verschijnt in zijn gebruikelijke kleurloze regenjas vol vlekken. Ergens in zijn middelbare school tijd heeft Harry al besloten dat een smerige regenjas getuigt van een keiharde afwijzing van de burgermaatschappij die hij verantwoordelijk houdt voor alle ellende en wantoestanden in de wereld. Of de burgers dat snappen weet ik niet maar als kleinburger ben ik bezorgd dat zijn jas de nette auto rijdende burger zal afschrikken tijdens het liften en dan komen we natuurlijk nooit in Parijs. 

De ongekuiste versie.

Maar het valt gelukkig mee. Burgers zijn soms ruimdenkender dan je vermoedt. We krijgen zonder al te veel moeite een lift zodat het eerste stuk van Nijmegen naar Antwerpen sneller gaat dan we hadden durven hopen. Ter hoogte van Gent duurt het wat langer totdat een vrachtwagen met naar blijkt bestemming Parijs naast ons stopt. Voor het eerst van mijn leven zit ik in een truckers cabine. Dan zit je pas hoog boven de weg. Je overziet de hele weg met links en rechts speelgoedautootjes om je heen en langs de weg speelgoedhuisjes.

Onze nog jonge chauffeur vraagt met een sterk Vlaams accent waar we vandaan komen. Hijzelf is van Hent en onderweg naar de Hallen in Parijs. Hent? Daar heb ik nog nooit van gehoord. Ik vraag ik hem bij welke grote Belgische stad Hent ligt. Hij kijkt me verbaasd aan vanachter zijn grote stuurrad. Hent is Hent en niks anders. Dat helpt niet. Ik dring aan op meer informatie. Nu wordt hij ongeduldig en roept een paar keer Hent alsof ik doof ben. Dan ineens vraagt hij of ik nooit gehoord heb van Hent en Bruhe?  Bruhe? Dat klinkt bekend en dan ineens valt het kwartje. Hij bedoelt Gent en Brugge. Hij spreekt de zachte G uit als een H. Hoe moeilijk kan taal zijn? Zo zie je maar weer dat reizen goed is voor je taalontwikkeling.

(verschijnt elke vrijdag)

DE EENZAAMHEID VAN VLAANDEREN 20

Koning Willem I van het verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1816,
een jaar na de hereniging van de Nederlanden.
Het ziet er naar uit dat in Vlaanderen het koningschap van Willem I
aan een herwaardering toe is zoals o.a. blijkt uit de feesten
die Gent uit dankbaarheid voor hem in 2015 en 2016 organiseerde.

Sommige Vlamingen gaven me de afgelopen jaren met lichte tegenzin te kennen dat achteraf gezien de Belgische Revolutie van 1830, die leidde tot de opsplitsing van het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden in België en Nederland, een vergissing is geweest. De Vlaamse zaak is er na de onafhankelijkheid immers niet op vooruit gegaan. Het Vlaams bleef in het verdomhoekje zitten van een minderwaardige dorpstaal terwijl het Nederlandstalige Brussel met rasse schreden werd verfranst. Je kunt je afvragen of dit ook gebeurd zou zijn als het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden onder Koning Willem I was blijven bestaan?

Een echt antwoord op zo een vraag is niet mogelijk. De geschiedenis heeft nu eenmaal zijn loop gehad en kan niet meer teruggedraaid worden. Maar wel is na te gaan wat voor een beleid Koning Willem I tussen 1815 en 1830 heeft gevoerd en of dat ten goede had kunnen komen aan de Vlaamse zaak.

Het staat vast dat koning Willem I een economisch moderniseringsbeleid voerde dat ook na de onafhankelijkheid van België heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het land. Dat het beleid nog voor de onafhankelijkheid van België ten goede kwam aan de Vlamingen blijkt uit het feit dat de stad Gent in 2016 op feestelijke wijze met dankbaarheid terugdacht aan het korte bewind van koning Willem I. 

“De koning schonk de stad in 1817 zijn universiteit, op zijn initiatief kreegt Gent, met de aanleg van het kanaal naar Terneuzen, een verbinding met de zee en hij had verdiensten voor de Gentse textiel industrie.”

“De Gentse Stadshistoricus Joris de Zutter heeft de verdiensten van de koning uitvoerig toegelicht in ene boek ter herdenking van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Vivat Willem! Onzen Koning. Hij meldt dat de Gentse katoenfabrieken, die zwaar hadden geleden onder het wegvallen van de Franse markten en het grote aanbod aan goedkope Engelse producten, mede door de nu opengevallen Indische markt een enorme impuls kregen: aan het eind waren er 50.000 arbeiders aan het werk.” (zie: “Vlaamse cultuurstad denkt in dankbaarheid terug aan koning Willem I, Gent kleurt Oranje tot maart 2016”) 

Voor deze investeringen in infrastructuur en industrie had Willem I de Generale Maatschappij opgericht“…die aan de wieg stond van de industriële revolutie in de Zuidelijke Nederlanden…”(Wikipedia: Belgische Revolutie)

“De Generale Maatschappij werd met staatswaarborg in december 1822 opgericht door koning Willem I onder het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden als de Algemene Nederlandse Maatschappij ter Begunstiging van de Volksvlijt. Deze maatschappij had als doel de groei van de welvaart in de zuidelijke gewesten van het land te stimuleren. Bij de revolutie van 1830 werd het bedrijf Belgisch (Société Générale de Belgique). Vanaf toen tot de oprichting van de Nationale Bank van België in 1850 fungeerde de generale Maatschappij ook als nationale bank.” (Wikipedia: Generale Maatschappij van België)

(verschijnt elke vrijdag)

DE EENZAAMHEID VAN VLAANDEREN 17

Meer dan in Nederlandse steden zijn in de Vlaamse binnensteden
de rijk versierde gildenhuizen als bewijs van hun macht en status bewaard gebleven.
Op de foto een rij gildehuizen aan de Antwerpse markt.
Op de voorgrond het standbeeld van de "Hand Werper",
waarvan de naam Antwerpen zou zijn afgeleid.
(foto: december 2014)

De Vlamingen zijn er over het algemeen goed van doordrongen dat je zonder een moedertaal in de grote wereld verloren bent. Ze hebben daar de nodige ervaring mee opgedaan. Hun moedertaal was een tweederangstaal in het Graafschap Vlaanderen, een leengebied van de Franse Koning. De taal van de eerste rang was uiteraard het Frans van de aristocratie en de elite. Het Nederlands was de taal van de burger, de ambachtsman en de handelaar. De taal groeide mee met de welvaart in steden als Ieper, Gent en Brugge.

Die welvaart was o.a. te danken aan de wolhandel met Engeland. In een conflict tussen Engeland en Frankrijk koos het Graafschap Vlaanderen, ondanks dat het een leengebied van Frankrijk is, de zijde van de Engelsen. Om orde op zaken te stellen en de belasting inning aan zijn wensen aan te passen stuurde de Franse koning in 1302 een ridderleger naar Vlaanderen. Op 11 juli kwam het bij Kortrijk tot een veldslag tussen het Franse en het Vlaamse leger voornamelijk opgebouwd uit burgers en ambachtslieden uit Brugge, Ieper en Gent. Je zou het een burgerleger of stadsleger kunnen noemen. 

De slag ging de geschiedenis in als De Guldensporenslag. Het Vlaamse stadsleger behaalde geheel onverwacht de overwinning op het Franse ridderleger. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat een ridderleger in de pan werd gehakt door een burgerleger van piekeniers (lansdragers) en boogschutters. De overwinning van het Vlaamse stadsleger (milities volgens Wikipedia) bezegelde de groeiende macht van de burgerij, d.w.z. de gilden van de ambachtslieden en de handelaren. 

Het gevolg was dat de gilden bestuurlijke macht begonnen op te eisen waarmee de steden voortaan geduchte concurrenten werden van de bestuurlijke en militaire aristocratie. Iets soortgelijks gebeurde bivoorbeeld ook in Utrecht in 1304. In die tijd was er veel contact tussen Vlaanderen en Utrecht.

In Friesland werd 50 jaar later een soortgelijke veldslag geleverd als de Guldensporenslag. Bij Stavoren werd in 1345 de Hollandse Graaf Willem IV met zijn Hollandse - Henegouwse ridderleger waarmee hij Friesland wilde bezetten, verslagen door Friese boeren. 

Graaf Willem wilde net als de Franse Koning in Vlaanderen orde op zaken stellen bij o.a. de belastinginning en de rechtspraak. Terwijl de Friezen na hun overwinning 150 jaar lang hun onafhankelijk wisten te bewaren, moesten de Vlaamse opstandelingen na een paar jaar alsnog het hoofd buigen voor de Franse koning. Niettemin was hun stedelijke macht gevestigd en zou voortaan de rest van de geschiedenis mee gaan bepalen. De opkomst van de macht van de gilden is in veel Vlaamse steden nog te zien aan de gildehuizen rond het marktplein in Vlaamse steden als Antwerpen, Brugge, Gent, Leuven, Ieper, Dendermonde, Aalst, Sint Niklaas en ook Brussel.

(verschijnt elke vrijdag)