CHINESE KUNST IN HET NOORDBRABANTS MUSEUM

He Xiangyu, Death of Marat, 2011

Ik schrok van dit beeld omdat ik het meteen herkende als een beeld van Ai Weiwei.
 Xiangyu maakte dit beeld van Ai Weiwei toen hij in 2011 in Berlijn was. De voormalige president Wen Jiabao bracht toen een bezoek aan Duitsland terwijl Ai Weiwei in de gevangenis zat.

"Kunstenaar, politiek activist en pleitbezorger voor maatschappelijke en politieke vrijheid Ai Weiwei wordt door zijn vaderland altijd in de gaten gehouden. In 2011 werd hij zonder veroordeling, maar volgens de Chinese autoriteiten vanwege belastingontduiking, in Peking vastgezet. 81 dagen later werd hij vrijgelaten. Zijn paspoort kreeg hij pas jaren later weer terug."

Ik weet weinig van Chinese kunst. De enige Chinese kunstenaar die  ik volg is Ai Weiwei. Dat komt - denk ik - omdat hij een van de weinige Chinese kunstenaars is waarvan ik snap wat hij doet. Hij maakt verzetskunst tegen de dictatuur van de Chinese partij en daarmee tegen onvrijheid, tegen censuur, tegen onderdrukking, leugens en bureaucratische intimidatie. Ai Weiwei vecht vanuit een democratische houding voor mensenrechten of dat van Marat, de Franse revolutionair waarnaar Xiangyu het beeld van AI Weiwei heeft genoemd, betwijfel ik. Waarom hij zijn beeld niet gewoon Ai Weiwei heeft genoemd is mij ene raadsel.

Zhao Bandi, Scenery with Monitors, 2015
Ik citeer het bijschrift van het museum:
"Dit werk is, samen met Night View, dit jaar nog geweigerd
op de tentoonstelling 'China-Party' in het
Ullens Centre of Contemporary Art in Peking.
Als onderdeel van de collectie van Ulli Sigg
moesten de werken voor de expositie naar China worden gestuurd,
maar ze werden geweigerd." 

Ai Weiwei betaalt voor zijn strijd toch een hoge prijs. Uiteindelijk is hij na veel getreiter, rechtszaken en opsluiting feitelijk verbannen uit zijn land. Sindsdien woont en werkt hij in Duitsland. Zijn vrienden, vaak makkers in dezelfde strijd, hebben ook een hoge prijs betaald voor hun samenwerking met of steun aan Ai Weiwei. Ze zijn tot jarenlange gevangenisstraf veroordeeld, kunnen hun werk niet tentoonstellen en mogen niet wonen waar ze zelf willen.

Ai Weiwei, Vases-Whitewash
Niet lang geleden zag ik een docu waarin Ai Weiwei dit soort Neolithische potten
pardoen op de grond kapot liet vallen. 
Een protest tegen het vernietigen van de Chinese cultuur en geschiedenis
 door de Communistische Partij.
De bovenstaande wit geverfde potten getuigen van hetzelfde soort protest.

Nu was Premier Rutte onlangs nog in China met meer dan honderd zakenlieden. Je zou denken dat ze bij zo een gelegenheid wat laten horen over de schending van fundamentele mensenrechten. Maar ik heb geen woord daarover gelezen of gehoord, net zo min als de ondernemers die in dat land toch te maken krijgen met regelrechte onderdrukking van de vakbondsvrijheid. 

Zhao Bandi, China Lake C

Een schilderij wat doet denken aan de socialistisch realistische propagandastijl
waar China en ook de voormalige Sovjet Unie patent op handen.
Net als op die propaganda schilderijen, zien we Chinezen met wie het heel goed gaat.
Ze toosten op hun succes en hun jeugd maar ze staan wel niet op vaste droge grond,
dus hoe lang dat succes gaat duren is maar de vraag.
Het kan zo maar dat in een mum van tijd het water aan hun lippen staat. 

Voor Rutte en zijn ondernemers is China vooral een grote markt met kansen om veel, heel veel geld te verdienen. Dat mag maar als dat het enige wat voor hun telt is, dan deugen ze niet. Bovendien, zien zij het risico niet dat ze met al hun investeringen lopen? China is gene rechtstaat naar Westerse begrippen. Op elk gewenst moment kan de Partij met de regering ergens ingrijpen en het bedrijf met investering en al in beslag nemen. 

Qiu Shihua, Untitled, 1966, No.13.

Ik heb dit schilderij voor deze blog gekozen om ook iets te laten zien
van Chinese kunst die meer verband houdt met het meer
traditionele geestelijke leven in China.
Voor mij zo goed als onbekend terrein
dus hou ik het bij wat het museum erover schrijft:

"De taoïste Qiu Shihua maakt zijn 'witte schilderijen' direct na het mediteren.
In donkere kleuren zet hij in eerste instantie
de contouren en details van het landschap op het doek.
Daarna bedekt hij ze met dunne lagen witte olieverf.
Het werk wordt op deze manier schematisch en lijkt bijna te verdwijnen.
Het terughalen van het landschap naar de voorgrond vergt van de kijker
een zekere investering.
Het beeld lijkt uit het canvas op te doemen,
maar verdwijnt ook weer vliegensvlug."

Ook in het museum lopen ze op kousenvoeten als het gaat om de schending van deze fundamentele mensenrechten. Ik lees teksten over “politieke veranderingen en spanningen”, over “de grote mate van controle vanuit de overheid” en “het beleid van de Chinese Communistische Partij CCP dat gekenmerkt wordt door een sterk centraal gezag.”  Het museum stelt vast dat de kunstenaars “een relatieve vrijheid genieten maar wel in de gaten worden gehouden.” Het is alsof ze bang zijn om woorden als onderdrukking en dictatuur op te schrijven. Een museum in ons land behoort een bolwerk van geestelijke vrijheid en menselijke waardigheid te zijn en dus vrij uit en duidelijk te zijn.

De schilderijen voor de tentoonstelling “A Chinese Journey” zijn afkomstig van The Sigg Collection en is te zien in Het Noordbrabants Museum tot 8 juli.