FILM DAGBOEK MEXICO 8 (SAN MIGUEL REGLA)

Na de filmdagen voor de film "Een rebel in de vakbeweging"  brachten we
samen met mijn Mexicaanse vriend een bezoek aan zijn ouders
in zijn geboortedorp San Miguel Regla.(september 1979)

Op ongeveer 2 uur rijden van Mexico stad, naar het noorden, naar Pachuca de hoofdstad van de staat Hidalgo, ligt het dorpje San Miguel Regla. Na Pachuca, toen nog een kleine provinciestad maar inmiddels gegroeid tot ongeveer 300.000 inwoners, ga je dieper de bergen in. Onderweg kom je door Real del Monte, een dorp met zilvermijnen die in de loop der eeuwen leeg gehaald zijn. Het zilvererts werd verderop gewassen in daartoe aangelegde bassins in Hacienda San Miguel Regla, de hacienda waar omheen San Miguel Regla ligt.

Hier wandelt mijn vriend Bernard, filmregisseur en coproduceert,
samen met mijn vriend Adrian tussen de maïs aanplant
in San Miguel R. (september 1979)

Voordat we San Miguel R. binnenrijden komen we ook nog door het iets grotere dorp Huasca waar de wekelijkse markt wordt gehouden, enkele grotere winkels zijn en belangrijk voor mijn vriend Adrian, een internet winkel. Hier in de bergen op een uur van Pachuca hadden tot voor kort nog maar weinig mensen een internet verbinding. Intussen is daar verandering in gekomen, o.a. dank zij de GSM.

Het is nauwelijks voorstelbaar maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw, de tijd dat ik San Miguel R. regelmatig bezocht, was er helemaal nog geen verbinding met de buitenwereld behalve een schaarse telefoon en her en der TV. Die was trouwens nog maar amper het sociale leven van de dorpen binnen gedrongen. Dat sociale leven werd bepaald door het wel en wee van de ejido, het gemeenschappelijke grondbezit van alle boerenfamilies van het dorp.

Kind in de deuropening van een huis in San Miguel Regla (september 1979)

Over de onderlinge verdeling van de grond, het gebruik en de geschillen moet regelmatig vergaderd worden. Die vergaderingen worden geleid door een Commissaris, gekozen uit de leden van de ejido. Het is een liefde oud papier baan. Je wordt er niet voor betaald, daarvoor is iedereen te arm. 

Denk nu niet dat het een eenvoudig baantje is. De vader van mijn vriend Adrian was een tijdje Commissaris. Hij was daar druk mee. Geschillen regelen in een dorp over grond, tevens de enige bron van inkomen voor de meeste gezinnen, is geen simpele zaak. Daar kwam heel wat diplomatie, gepraat en vergaderen bij kijken. Maar het functioneerde min of meer naar ieders tevredenheid.

Kinderen spelend in het gras van de velden in San Miguel R. (september 1979)

Tijdens mijn verblijf begin jaren zeventig in Mexico was San Miguel R. dank zij mijn vriend Adrian en natuurlijk zijn ouders, stilaan een tweede thuis voor me geworden in Mexico. Ik bracht er met mijn gezin samen met het gezin van Adrian, die toen nog in Mexico-stad woonde, er heel wat weekeinden door. 

Vrouw doet de was bij de gemeenschappelijke wasplaats van het dorp (september 1979)

Zo leerde ik het platteland van Mexico stad langzaam maar beter kennen, net als trouwens de aard en de manier van zijn van de dorpelingen. Ik moet zeggen dat veel van hun gedrag weg had van wat ik kende uit mijn eigen stadsdorp Oss waar toen nog veel boerengezinnen woonden.

Een van de cowboys in San Miguel R. (september 1979)

Een opvallend verschil was de armoede en de geslotenheid van zijn bewoners. Of dat nu was omdat ik een buitenstaander ben of dat het met de indiaanse mentaliteit te maken heeft,  is moeilijk te zeggen. Veel bewoners van San Miguel R. hebben nog duidelijk indiaanse trekken. Ze stammen af van de Otomi, die ooit hun eigen taal spraken. Sommigen in het dorp en tot in de verre omtrek spreken nog de taal maar dat zal toch niet lang meer zijn, vrees ik.

Twee cowboys en hun paarden in San Miguel R. (september 1979)

“The two most populous groups are the Highland or Sierra Otomí living in the mountains of La Huasteca and the Mezquital Otomí, living in the Mezquital Valley in the eastern part of the state of Hidalgo, and in the state of Querétaro. Sierra Otomí usually self-identify as Ñuhu or Ñuhmu depending on the dialect they speak, whereas Mezquital Otomi self-identify as Hñähñu (pronounced [ʰɲɑ̃ʰɲũ]).

Smaller Otomi populations exist in the states of Puebla, Mexico, Tlaxcala, Michoacán and Guanajuato. The Otomi language belonging to the Oto-Pamean branch of the Oto-Manguean language family is spoken in many different varieties some of which are not mutually intelligible.

One of the early complex cultures of Mesoamerica, the Otomi were likely the original inhabitants of the central Mexican altiplano before the arrival of Nahuatl speakers around ca. 1000 CE, but gradually they were replaced and marginalized by Nahua peoples. In the early colonial New Spain period, Otomi speakers helped the Spanish conquistadors as mercenaries and allies, which allowed them to extend into territories that had previously been inhabited by semi-nomadic Chichimecs, for example Querétaro and Guanajuato.

The Otomi traditionally worshipped the moon as their highest deity, and even into modern times many Otomi populations practice shamanism and hold prehispanic beliefs such as Nagualism. Otomies traditionally subsisted on maize, beans and squash as most Mesoamerican sedentary peoples, but the Maguey (Century Plant) was also an important cultigen used for production of alcohol (pulque) and fiber (henequen).” https://en.wikipedia.org/wiki/Otomi_people

Zie: Wikipedia Otomi