DE ONSTERFELIJK BELACHELIJKE GENERATIE

Rosanne is van deze generatie. Ik ben van de oude generatie. Mijn tijd zit erop. De zaken gaan mij niet meer aan. Er rest me niet veel anders dan af en toe nog eens terug te kijken. Niet sentimenteel of nostalgisch maar nuchter. Zo kun je je terecht afvragen waar was dat gedoe van mijn generatie (jaren 70 en 80 vorige eeuw) nou goed voor: protestmarsen en demonstraties, ludieke maar ook grimmige acties, love-ins en muziek festivals, de gezagsdragers belachelijk maken, uitdagen en aan de kant zetten. Wat heeft het uiteindelijk allemaal uitgehaald?

NRC Columniste Rosanne Hertzberger formuleert het scherp. “Er was iets grondig mis met dat stelletje hooligans die in de jaren zeventig en tachtig hun agressie vrij lieten vloeien. Eindeloos mochten ze studeren, en als er na de studie niets te vinden was bij het arbeidsbureau mochten ze linea recht doorlopen richting sociale dienst. En toch werd er aan de lopende band geprotesteerd. Alles was reden voor een rel: een koninklijk huwelijk, of toen er een metrolijn werd aangelegd onder de Nieuwmarkt en daarbij een paar huizen werden verwijderd. Bij het ontruimen van een paar kraakpanden in de Amsterdamse binnenstad moesten op een bepaald moment tanks worden ingezet. Tanks! Die generatie heeft zich onsterfelijk belachelijk gemaakt.”

Tja, in Amsterdam zijn de ludieke provo acties, het kabouter wezen met z'n Oranje Vrijstaat en het studentenprotest uitgelopen op een grimmige krakersbeweging, verzet tegen stedelijke aanpassingen en verongelijkte revolte tegen gezagsdragers. Waarom? Geen idee. Ik ben geen Amsterdammer maar dat politiek gekleurde verzet heeft mij nooit aangesproken. Ik was teleurgesteld dat de creatieve provo en kabouterbeweging op zulk egocentrisch politiek geklets uitdraaide.

Voor de rest laat het betoog van Rosanne over deze generatie zich kort samenvatten als 'geld zat en toch protesteren en dat is belachelijk'. Eigenlijk een treurig opmerking want daaruit blijkt dat volgens Rosanne geld de enige drijfveer zou zijn voor mensen voor protest en rebellie is. Dat is een beetje kortzichtig en getuigt van een een-dimensionale kijk op de mensen. Ik geef toe dat dat veel mensen hun idealen inruilen voor geld maar er zijn gelukkig ook nog altijd mensen die aan hun idealen vasthouden. Hoe dan ook, toen was er inderdaad zowat een hele generatie die idealen belangrijker vond dat geld.

Dat heeft helaas niet al te lang geduurd zoals ik hierboven al opmerk naar aanleiding van Amsterdam. Luciditeit maakte plaats voor keiharde klasse analyse met als leerstuk de noodzaak van een bondgenootschap tussen studenten en arbeiders. De studenten bekeerden zich tot links sektarische partijen als KEN, MLS, PSP en niet te vergeten de aloude Communistische partij Nederland. Verwarring tussen ideaal en ideologie alom. Daar is inderdaad niet veel goeds uit voort gekomen (veel gedogen, geleuter over gelijkheid en vrijheid enz.) en gelukkig hebben een aantal vooraanstaande helden uit die tijd hun vergissing intussen volmondig toegegeven.

Dat er toen geld zat was, is natuurlijk zwaar overdreven door Rosanne. Het gros van de studenten kreeg renteloze voorschotten, extra kinderbijslag via het ouderlijk huis of helemaal niks als het inkomen van de ouders onder de hogere belastingtarieven viel. Je kon weliswaar zo lang je wilde studeren maar je moest het wel zelf betalen. Dat was dus alleen weggelegd voor rijke luis kinderen of ouders die krom wilden liggen voor hun moeizaam studerend kind. Je kon op een gegeven moment ook een huwelijkse renteloze lening krijgen als gehuwd student. Die moest je echt wel terugbetalen.

Maar voor veel studenten was dit inderdaad allemaal niet genoeg. Er moest meer gelijkheid komen. Daaruit ontstond het dwaze idee van studieloon. Iedereen 400 gulden was toen de leus. De inzet was het inkomen van studenten los te koppelen van de ouders en zo de 'vrije student' als voorloper van de bevrijde mens te scheppen. Een heel sympathieke gedachte maar uiteindelijk onverstandig. Waarom zouden ouders niet ook verantwoordelijkheid dragen voor de financiering van de studie van hun zoon, hoe groot of klein hun bijdrage ook is? Het gehele idee is langs de weg van de gratis OV kaart dan ook uiteindelijk een zachte dood gestorven maar heeft wel tot op de dag van vandaag tot gevolg dat ouders en hun kinderen nog steeds niet gewend zijn aan gedeelde verantwoordelijkheid.