 |
| Petrus, Wit Huis aan Zee, acrylverf en potlood op papier, 55 x 75 cm |
Als je bij bovenstaand
schilderij denkt aan Malevitsj dan is dat juist. De Oekraïnse
schilder Kazimir Malevitsj (1878 – 1935) heeft namelijk
gelijksoortige schilderijen gemaakt. De twee mij bekende schilderijen
heb ik hierbij afgebeeld. Ik zag Malevitsj voor het eerst jaren
geleden op een grote tentoonstelling in Wenen en was meteen onder de
indruk van zijn werk. Vooral zijn zoektocht naar eenvoudige vormen en
kleuren die hij 'suprematisme' noemde, sprak me erg aan. Ik was zelf
ook in zo'n zoektocht terecht gekomen maar dan langs de weg van oude
en nieuwe Nederlandse meesters zoals Mondriaan en Vermeer.
 |
| Kazimir Malevitsj, Landschap met 5 huizen, 1928-1929 |
Suprematisme was een
door Malevitsj opgerichte schilderkunstige stroming die vanuit de
werkelijkheid tot abstraherende vormen komt. Malevisj wees daarmee
het constructivisme af, abstracties gebaseerd op puur technische
beginselen. Voor Malevitsj was niet de techniek uitgangspunt maar de
werkelijkheid. Uiteindelijk werd zijn weg steeds abstracter om
uiteindelijk te eindigen bij het beroemde 'Zwarte Vierkant' dat het
einde van 'oude kunst' zou zijn en een begin van een 'nieuwe' moderne
kunst.
 |
| Kazimir Malevitsj, Het Rode Huis, 1932 |
Die nieuwe kunst zou
zijn eigen werkelijkheid scheppen. Bij Malevitsj vanuit de natuur of
de werkelijkheid zoals Picasso ook deed. Bij Mondriaan op basis van
een eigen innerlijke werkelijkheid en niet meer naar de natuur of de
werkelijkheid. Mondriaan en Malevitsj hebben samen met veel andere
schilders uit die tijd gemeen dat ze op zoek waren naar het wezen van
de kunst en daarmee van ons bestaan. Een bestaan dat volgens hen niet
puur materieel was te definiëren ook al kun je het alleen maar langs
de weg van de materie uitdrukken. Geest in materie dus.
Die zoektocht zal wel
nooit eindigen. Natuurlijk, je kunt het materialisme tot het begin en
het einde van alle dingen verklaren maar het vermoeden dat er meer is
dan materie blijft bestaan. Waar anders halen we onze kennis, onze
inzichten en ons bewustzijn vandaan?
Terug naar het
schilderij. In tegenstelling tot Malevitsj, zo ontdekte ik toen ik
zijn schilderijen weer eens bekeek, schilder ik een zon en een wolk.
Een duiding van ruimte en licht zonder overigens de bijbehorende
schaduwen te schilderen. Zo realistisch is dit schilderij immers ook
weer niet.
De schilderijen van Malevitsj zijn vooral bedoeld als een onderzoek naar horizontale versus verticale lijnen, rechthoekige vormen en de kracht van kleuren. In het tweede schilderij voegt hij er een golvende zee toe als om te zien wat dat voor effect heeft op de strakke lijnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten