Toen ik bovenstaande ansichtkaart van
de nieuwe Paus in Rome zag, viel mij direct het woord poppenkast te
binnen. De Paus als Jan Klaassen achter het gordijntje die naar ons
kleuters op het bankje voor de poppenkast zwaait in afwachting wat
hij nu weer voor avonturen zou gaan beleven met zijn Katrien, Pietje
de Dood en de politieman. Er zou wel weer flink geknuppeld worden.
Bij Jan Klaassen ging het er immers nooit fijntjes aan toe. Pietje de
Dood werd aan het slot altijd door Jan weg geknuppeld en daarna voor
de zekerheid in een zak gedaan. De zaken lagen toen helder. Of dat nu
ook nog zo is met al die opvoedkundige subtiliteiten, betwijfel ik.
Kleuter zijn moet tegenwoordig veel ingewikkelder zijn dan vroeger,
maar dat terzijde.
Is het erg dat het pausschap en
godsdienst in het algemeen veel weg heeft van een poppenkast? Voor
Maarten van Rossum, om nu maar eens iemand van de intellectuele scene
van Nederland te noemen, vast wel. Hij noemde gisterenavond aan de
nationale borreltafel van P&W de abdicatie van koningin Beatrix
en de inhuldiging van Koning Willem Alexander immers ook minachtend
een poppenkast. Natuurlijk zijn Paus en Koningschap een poppenkast,
maar is dat erg en moet je er wel minachtend over doen?
Ik denk het niet. Neem nu Maarten van
Rossum zelf. Zijn gebrek aan levensvreugde, zijn allergische reacties
op alles wat symbolisch is en met gevoelens te maken heeft, zijn
gebrek aan inlevingsvermogen en zijn overwaardering van intellectuele
efficiency maken hem tot een verlamde zwartkijker die zelfs nog te
lui is om te getuigen voor het weinige waar hij nog wel voor staat.
Met zo iemand een door de NRC georganiseerde reis door Amerika te
maken, lijkt me eerder een vorm van geestelijke zelfmoord dan
leerzaam.
Maarten van Rossum is wat mij betreft
het voorbeeld van de tot onmacht verdoemde intellectueel bij gebrek
aan gevoel voor die poppenkast. Het dringt niet tot hen door dat
mensen de poppenkast van Paus en Koning nodig hebben om zich staande
te kunnen houden in de wereld. Hoe anders moeten zij hun
verbondenheid met hun medemensen beleven? Niet iedereen is het
gegeven om in de vaak vijandige wereld overeind te blijven als
eenzame wolf uitsluitend vertrouwend op de superieuriteit van zijn
intellect.
Mensen hebben elkaar nodig. Dat begint
al bij onze geboorte. Het eerste wat we leren is voedsel te delen (caritas heet dat in de Roomse kerk) en
een gemeenschappelijke taal te spreken. Die gedeelde basis blijft ons
hele leven bij ons. Hoe we ons ook individueel ontwikkelen, de
behoefte om ergens bij te horen blijft ons hele leven bij ons. Om dat
gedeelde leven te bevestigen heb je af en toe poppenkast of deftiger
gezegd rituelen nodig, je eigen nationale, regionale, dorpse of
stedelijke poppenkast. Dat geeft houvast en rust in een toch al
woelige en soms gevaarlijke wereld. Dus is het al met al maar goed
dat er poppenkast is anders zou ons geestelijk en gevoelsleven
verdorren en daar wordt je niet vrolijk van zoals je bij van Rossum
kunt zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten