NAZI KUNST

In het “Museum Unter Tage” in Bochum, Duitsland is een tentoonstelling over Nazi kunst met de titel “Artige Kunst, Kunst und Politik im Nationalsozialismus”. De meeste tentoongestelde schilderijen zijn door Nazi’s, soms zelfs door Hitler persoonlijk, goedgekeurde afbeeldingen. Het zijn beelden van rassenwaan, van mooie blanke, blonde en blauwogige mensen. Zogenaamde superieure mensen die vooral in sport en strijd uitblinken.

Schilderij van Arische sportmannen als voorbeeld van Nazikunst te zien
op de tentoonstelling. 

Het zijn ook propagandabeelden. Ze ondersteunen de idee van de superioriteit van het Arische ras, een basis idee van het Nazi regime. Vanwege hun Nazi achtergrond, sommige schilderijen zijn door Hitler zelf aangekocht, zou je het schuldige beelden kunnen noemen. 

Terwijl er een gruwelijke, industrieel georganiseerde moord plaatsvond op miljoenen joden, zigeuners, homo’s etc. in de vele concentratiekampen (er hangen op de tentoonstelling enkele foto’s van deze joodse genocide), kreeg de Duitse bevolking deze ideaalbeelden van het zogenaamde Arische voorgeschoteld. De gruwelijke waarheid van moord en doodslag werd toegedekt of zelfs gerechtvaardigd met pathetische en onwaarachtige beelden van mooie, vruchtbare vrouwen, sterke en strijdvaardige mannen en zoetsappige taferelen van het boerenleven. 

Vincent van Gogh, De Aardappeleters, 1885

Vergelijk het bovenaan aan deze blog afgebeelde schilderij “Familienbild” van Hans Schmitz-Wiedenbrück met van Gogh’s Aardappeleters. Van Gogh schilderde zijn aardappeleters in 1885 in het Brabantse Nuenen. Familiebild is van 1939. Bij Van Gogh zien we mensen een sobere maaltijd eten in een schaars verlichte, sombere eenvoudige kamer. Alles straalt een hard en eenvoudig leven uit waarin men niet veel meer heeft dan elkaars steun.

Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog schildert Schmitz  een welvarende boeren gezin. De boer en de boerin kijken ons met een mengeling van tevredenheid en geluk aan. Nergens een ook maar klein donderwolkje te bekennen. Integendeel, de schilder heeft ze als het ware betrapt bij hun gezinsgeluk. Ze worden omgeven door een schat aan kinderen. De oudste blonde zus bekommert zich om haar jongere broertje, aan tafel zit een in zichzelf verzonken kind te spelen en de jongst geborene ligt in de armen van zijn moeder, de boerin. Een niks aan de hand, alles in orde met ons schilderij met het kinderrijke gezin als Nazi ideaal.

We zien op de tentoonstelling hoe de Nazi kunst het lichaam idealiseert van zowel man als vrouw. Mannen zijn in de kracht van hun leven, blond gespierd en sterk. Vooral sport is een geliefd onderwerp om dat soort mannen te verbeelden. Als je de achtergrond van de beelden weglaat dan zou je kunnen denken dat ze homo-erotisch bedoeld zijn. Het zouden beelden kunnen zijn uit de homo-erotsiche dromen van romanschrijver Gerard Reve.

Ook te zien op de tentoonstelling over Nazi kunst:
"Arbeitsmaiden vom Felde heimkehrend", 1940

Nazi kunst is verwant aan Communistische kunst. Communistische kunst was bedoeld om de superioriteit van het regime te verbeelden. Net als in de Nazi kunst wordt ook in de communistische kunst mens en arbeid verheerlijkt. De leiders van de Russisch socialistische arbeidersstaat hadden dezelfde kunstopvatting als de Nazi bonzen. Kunst moet het glorieuze heden en de nog glorieuzere toekomst verbeelden van volk en vaderland.  Andere kunst was ten tijde van het Communisme verboden net als onder het Nazi bewind. Zulke kunst verstoort het beoogde ideaalbeeld en de propaganda. De Nazi's noemden het 'ontaarde kunst' Op de tentoonstelling hangen voorbeelden van zulke “entartete Kunst”.

Deze foto van Putin is een echo van de voormalige Communistische schilderkunst.
Putin als gespierde en wilskrachtige leider. Ook in deze foto proef je een
vleugje homo-erotiek.

Dat deze zoetsappige kunst, waarin wilskracht wordt verbeeld door half naakte mannelijke spierkracht, nog steeds zijn invloed heeft in  Rusland blijkt o.a. uit een serie foto’s waarin de Russische president Putin met ontbloot bovenlijf rond zwerft in de zogenaamde wilde natuur. Op foto’s is hij al vissend, paard rijdend of met een vervaarlijk geweer te te zien. Putin wordt hier in de traditie van de voormalige Communistische Sovjet kunst neergezet. Blijkbaar werkt die beeldcultuur in het hedendaagse Rusland nog.

Geen wonder, want in Rusland is na de val van het communisme (1989) nooit een grote schoonmaak gehouden over de misdaden en praktijken uit de communistische tijd. Vergelijk dat eens met wat er na de Tweede Wereldoorlog in Duitsland is gebeurd. Een grote geestelijke schoonmaak op alle fronten die nog altijd bezig is. De Duitsers zien hun geschiedenis onder ogen. In Rusland is dat onder Putin verboden. Putin is zelfs bezig de oude communistische glorie weer beetje bij beetje terug te brengen. 

Putin is er op uit om Rusland weer groot te maken. Dat lijkt op Trump die Amerika weer groot wil maken. Als dergelijke nostalgische grootheidswaan maar niet verkeerd afloopt. 

De tentoonstelling loopt nog tot 9 april 2017