SAMSOM IN DE KNEL

Een digitaal bewerkt schilderij van Hyronimus Bosch door Petrus.

PvdA Staatssecretaris Jette Klijnsma van Sociale zaken zette gisteren de partijdiscussie over de strafbaarstelling van illegaliteit op scherp. Ik zag haar zeggen dat de PvdA moest kiezen voor behoud van het principe of voor een kabinetscrisis. Daarmee is politiek leider Samsom in de verkeerde hoek van de partijpolitieke ring terecht gekomen, namelijk de hoek waar de klappen vallen. Als het om principes gaat dan wordt het altijd moeilijk, héél moeilijk. Zeker in de PvdA waar van oudsher het Congres altijd wel ergens een streep in het zand wil trekken. Het tot hier en niet verder syndroom, vermoedelijk een erfenis van het verleden waarin iedereen die ook maar een beetje rook naar macht gewantrouwd werd.

Samsom dacht dat hij met zijn stoere houding met het principe van een man een man, een woord een woord het congres wel kon overtuigen. Maar zo werkt dat niet met principes. Het congres is van een ander principe, een principe dat meer pijn doet. Samsom zei wel dat het hem ook pijn deed maar straalde het niet uit. Zijn houding was die van de man die staat voor wat hij zegt en dat nu was de verkeerde boodschap aan het congres. Dat wil pijn zien bij zijn politieke leider en deemoed. Hij behoort te worstelen met het probleem, het congres plechtig beloven er samen met de coalitiepartner nog eens naar te kijken. In plaats van met zijn borst vooruit de trotse partijleider te spelen, had hij als het ware met gekromde rug voor het congres moeten staan.

Zijn Grote Voorganger en misschien ook wel Grote Voorbeeld Joop den Uyl was daar beter in. Die liet in zulke gevallen merken dat ook hem zo'n politieke compromis heel moeilijk afging, hem zelfs persoonlijk veel pijn deed. Hij beloofde zich nog eens extra in te spannen om het land te redden van de heilloze rechtse plannen. Den Uyl genoot ook niet van de macht. Hij leed onder de macht. Maar Joop den Uyl was dan ook een calvinistisch socialist, een man met een missie in een wereld vol slechte bedoelingen. Samsom is de activist met macht op zoek naar resultaten in een harde maar ook pragmatische wereld.

Ik vrees dat Samsom met zijn optreden zijn eerste politieke krassen heeft opgelopen. Ze zijn nog niet politiek dodelijk tenminste als hij zich alsnog bekeert. Ik vermoed dat Klijnsma en andere fractieleden hem daar nu bij willen helpen. Hij zal op zijn woord aan de VVD moeten terugkomen en het gesprek moeten aangaan over het voor zijn partij principieel onaanvaardbare voorstel tot strafbaarstelling van de illegaliteit. Hij zal moeten buigen voor zijn partij anders zal hij nog zwaarder beschadigd raken, zo zwaar dat het niet meer te repareren is.

Ik denk dat hij, noch zijn partij, noch zijn fractie enig idee hebben waartoe nieuwe onderhandelingen met de VVD op dit punt uiteindelijk toe zullen leiden. Het is een immaterieel punt dat niet met geld is op te lossen. Moeten er nieuwe migratiewetten komen, wordt illegaliteit gedoogd zoals nu gewoonte is, worden de procedures voor asielaanvragen veranderd, komt er een migratierechter of komt de VVD met iets geheel nieuws op een ander beleidsterrein? Geen idee, maar je kunt ervan verzekerd zijn dat bij de VVD heel goed wordt nagedacht over de prijs die de PvdA voor zijn principe zal moeten betalen. Wie weet wordt dat het begin van het einde van het kabinet en van Samsom. Worden het toch nog Italiaanse toestanden in Nederland.