DE BIBLIOTHEEK

Bibliotheek van een Indiaanse Organisatie in El Salvador.(foto PETRUS, 1990)

Ik heb een broer die al jaren directeur is van een bibliotheek in een middelgrote Brabantse stad. Hij doet zijn werk met overgave. Niet alleen let hij goed op de centen, de collectie boeken, de klanten en het personeel. Nee, hij is vooral bezig met de betekenis van de bibliotheek voor mens en gemeenschap. Grote woorden maar ze zijn op hun plaats want je moet wel het waarom van de bibliotheek weten. Een vraag die overigens nooit voor eens en altijd beantwoord kan worden. Integendeel, de vraag moet telkens opnieuw gesteld moet worden en dus ook opnieuw beantwoord. Denkluiheid is uit den boze, wat overigens niet alleen voor bibliothecarissen geldt.

Het belang van bibliotheken kan nooit overschat worden, ook vandaag de dag niet met zijn voor iedereen toegankelijke media en dan bedoel ik natuurlijk vooral internet. Internet is een ratjetoe, een ongeordend zooitje waarmee je zonder training en beoordelingsvermogen op basis van een eigen kijk op mens, maatschappij en wereld weinig kunt beginnen. Je raakt verzeild in allerlei onbenulligheden en randverschijnselen die je niks wijzer maken en je geen handvat voor je dagelijkse leven geven. Integendeel, ze leiden je af, ze nemen je kostbare tijd in beslag en zaaien verwarring in hoofd en hart.

Ingang van de bibliotheek van een Indiaanse Organisatie in El Salvador (foto PETRUS, 1990)

In mijn jeugd bestond internet niet. Er was zelfs nog geen TV. We hadden alleen de krant en de radio en die waren voornamelijk bestemd voor grote mensen. Voor ons kinderen was er de Donald Duck, Sjors en Jimmy achter op de Panorama en de bibliotheek. In de bibliotheek haalde je wekelijks je venster op de mens en de wereld, ook en vooral geestelijk. Avonturenboeken leerden je dromen en fantaseren. Boeken over wereldreizigers en zeevaarders vertelden over wat er in de wereld te zien is en te beleven valt. Boeken over uitvinders en grote denkers hielpen je niet alleen een mooie spreekbeurt voor te bereiden voor op school maar ook inzicht te geven in de wereld van wetenschap en techniek. Ja, zelfs de levens van heiligen, want daar stonden in onze RK bibliotheek ook boeken over, waren leerzaam. Zonder bibliotheek zou mijn wereld, ook en misschien juist wel mijn geestelijke wereld, in mijn jeugd een heel stuk kleiner zijn geweest. Ik ben mijn ouders en onderwijzers dan ook erg dankbaar dat ze me de weg hebben gewezen naar de bibliotheek.

Ik lees wel eens hier en daar dat bibliotheken niet meer zo nodig zijn. Internet, smartphones en vooral ook de binnen financieel bereik zijnde reizen, zouden ons al genoeg stof geven om onze horizon te verbreden. Ik ben zo vrij om te denken dat dit geenszins het geval is. Reizen bijvoorbeeld moet je leren. Ik zie om mij heen nogal eens mensen die geen inhoud kunnen geven aan hun reizen. Ze blijven steken in oppervlakkig vermaak aan het strand, luieren onder palmbomen en 's avonds luidruchtig de lokale drank uitproberen. Ik ben niet tegen luieren op het strand en 's avonds een biertje drinken maar als je niks anders doet, je hele vakantie lang, dan vrees ik dat sprake is van geestelijke armoede. Zeker als je dan ook nog geen moeite doet om de lokale cultuur buiten restaurant, café of bar te leren kennen.

Opruiming in de bibliotheek van het Cubaanse stadje Vinjales.( foto PETRUS 2008)

Reizen kun je leren door boeken te lezen van en over reizigers. Dat helpt je beter en scherper rond te kijken. Wat voor reizen geldt, geldt ook voor muziek, kunst, steden, techniek, wetenschap en ga zo maar door. Wie echt wat wil weten, ook wat anderen denken en vinden, die leest boeken en wie boeken leest, weet wat hij of zij van de wereld kan verwachten en vooral ook wat hij of zij kan of moet doen. Lezers staan sterker in hun schoenen, ook of juist geestelijk en dat is niet onbelangrijk in de zo verwarrende wereld die ons via internet, de sociale media, TV, film, enz. op ons afkomt. De bibliotheek die kunnen we dus niet missen. Weten ze dat ook in Den Haag?