NACHTWACHT 0.2

Petrus Nelissen, 'Nachtwacht 0.2', olieverf op kaasdoek, &,5 x 1,2 meter

 

De Nachtwacht is en blijft een boeiend schilderij waar zowel inhoudelijk als schilderkunstig veel van te leren valt. Als je het schilderij nuchter van een afstand bekijkt is het een merkwaardige troep uitgedoste mannen, studentikoos bijna met daartussen slechts een enkele vrouw, een meisje nog. Wat zij daar precies doet, weet niemand en toch staat dat meisje is het volle licht van Rembrandt.

Nergens zie je de ernst van het nachtwaken terwijl die er wel is. Per slot van rekening zijn het ordetroepen. Rembrandt werd betaald voor het portretteren van de leden van de Nachtwacht en niet om hun taak als ordehandhavers in beeld te brengen. Wel suggereert hij dat de troep op weg is naar haar taak van nachtwaken.

Naar aanleiding van de reconstructie van de Nachtwacht, te zien in het TV programma ‘Het Geheim van de Meester’, kwam ik op het idee om een nieuwe nachtwacht te maken maar dan een die de ordehandhavers tijdens de uitvoering van hun werk in beeld brengt.

Op basis van foto’s heb ik schilderkunstig een tafereel geconstrueerd waarop de nachtwakers van nu bezig zijn. Mijn schilderkunstige aanpak was niet Rembrandtiaans. Niet de illusie van werkelijkheid met licht en donker en echte mensen staat voorop maar het drama van ordehandhaving wat hoe dan ook altijd een kleine oorlog is tussen handhavers en verstoorders met de altijd aanwezige de onschuldige toeschouwers en nieuwsgierigen.

Voor de compositie heb ik mij laten inspireren door Picasso’s geniale en reusachtige schilderij ‘Guernica’. Zijn schilderij is een aanklacht tegen het bombardement van het stadje Guernica door Hitler’s luchtmacht tijdens de Spaanse burgeroorlog. Dat staat ver af van de handhaving van een demokratische rechtsorde. Guernica verbeeldt de vernietiging van een stad zoals het Russisch leger nu doet in Marioepol en andere Oekraïnese steden. 

Niettemin is de revolutionaire compositie van Picasso's Guernica goed bruikbaar om een eigentijds tafereel te construeren met in het centrum het drama van ordehandhaving. Picasso weet ondanks de gecompliceerde compositie de eenheid van het enorme doek te bewaren. Hij doet dit door het schilderij in zwart-wit tinten uit te voeren. Ik heb daarentegen gekozen voor een balans tussen verschillende kleuren om de eenheid van het doek te bewaren. 

Guernica meet 3,49 x 7,77 meter ofwel 27,12 vierkante meter verf.  De Nachtwacht meet 3,63 x 4,37 ofwel 15,9 vierkante meter verf. In vierkante meters verf is ‘Guernica’ bijna 2x zo groot als De Nachtwacht. Nachtwacht 2.0 meet slechts 1,5 x 1,2 meter ofwel nog geen twee vierkante meter verf (1,8 m2).

De ook in Nachtwacht 0.2 aanwezige vrouw, ze loopt als het ware het tafereel binnen, is een verwijzing naar Venus, de godin van de Liefde op het schilderij ‘De Geboorte van Venus’ van Sandro Botticelli gemaakt in 1485-1486. Dat schilderij meet 1,72 x 2,78 meter ofwel 4,8 vierkante meter. Ze verwijst ook naar Rembrandt’s meisje op zijn Nachtwacht. Als naakte vrouw is zij het symbool van kwetsbaarheid. Met haar telefooncamera in de aanslag is zij meteen ook een eigentijdse toeschouwer.