Dat maakt het tot beschouwende of meditatieve schilderijen. Dat effect wordt bereikt door elke illusie van beweging weg te laten, te schilderen met rustige, onzichtbare penseelstreken, een compositie te gebruiken die geen beweging suggereert, de dingen zo bewegingsloos mogelijk te schilderen, 'rustgevende' kleuren te gebruiken en harde, onrustige schaduwen en contrasten te vermijden.
Tot slot en dat is het moeilijkste de onderwerpen moeten met liefde geschilderd worden. Met alleen techniek kom je er niet. Dat kan leiden tot slechts mooie, nietszeggende plaatjes en die zijn er al genoeg. Deze schilderijen zijn meer. Ze intrigeren en houden de kijker gevangen met de vraag waarom ontroeren mij deze dagelijkse, onbelangrijke dingen? Ik denk omdat ze het wonder van het zijn visualiseren en dat is kunst.
 |
| Jan mankes, Vrouw voor haar huis, 1914 Dit schilderij is een verwijzing naar en geïnspireerd op Het Straatje van Vermeer. We kijken naar een gewone oudere vrouw die met zoiets banaals bezig is als een doek of kleedje herstellen. Een gewone steeds terugkerende activiteit waar de meeste mensen zorgeloos en zonder nadenken aan voorbij gaan. Voor Mankes net als voor Vermeer ligt de zin van het leven juist in deze eenvoudige handelingen die met zoveel zorg en concentratie worden uitgevoerd. De concentratie en de zorg verheffen de handeling tot een mysterie van het leven. De handeling wordt aldus een van meditatie. |
 |
| Jan Mankes, Jonge, witte geit, 1914 Dit schilderij mag gerust een meesterwerk genoemd worden dat op gelijke hoogte staat met De Stier van Potter (1647) en Het Puttertje van Fabritius (1654), twee hoogtepunten van de Nederlandse 17e eeuwse schilderkunst. De laatste 2 schilderijen hangen in Het Mauritshuis. Misschien is het een idee om de drie schilderijen bijeen te brengen in een tentoonstelling? In dit schilderij is het geen handeling die ons tot meditatie aanzet zoals het voorgaande schilderij "Vrouw voor haar huis", maar de alom aanwezigheid van de geit zelf in zijn overdonderende schoonheid van wit leven dat rust en waardigheid uitstraalt. Mankes geeft de geit op dit schilderij een goddelijk aanzien. Het schilderij leert ons dat deze geit ook een schepsel van God is waarvoor slechts nederig ons hoofd kunnen buigen. |
 |
| Dick Ket, Stilleven met Druiventros, 1934 De ongeordende stapel papieren en documenten verwijzen wellicht naar chaos van het leven, de dagelijkse objecten op de chaotische stapel staan misschien symbool voor het dagelijkse bestaan en de druiventros voor ons dagelijks eten? Is dit ver gezochte symboliek? Het museum vindt van niet zoals blijkt uit een tekst aan de wand: "Ket was van de realisten op het eerste gezicht het meest 'realist', maar kenmerkend voor zijn werk is de persoonlijke onderliggende symboliek. Zijn benadering was niet in de eerste plaats een kwestie van stijl- of materiaal keuze, maar van een andere, meer liefdevolle houding tegenover de dingen en van een bijna mystieke sensatie van kunst als uitdrukking van het universele." |
 |
| Henk Helmantel, Stilleven met Kweeperen, 2012 Een mooi strakke compositie van 2 horizontale lijnen waar tussen het fruit als het ware gevangen ligt. FDe bovenste horizontale lijn scheidt licht van donker. Het fruit ligt in het licht tegen een rustgevend donker vlak. Het fruit is "net echt geschilderd" en ligt rustig te wachten in al even rustgevend ligt. De tijd staat stil. |
 |
| Henk Helmantel, Romaans venster in de noordmuur van de kerk in Marusm, 1995. Gene vluchtige blik en geen onmiddellijke uitdrukking van gevoel maar meditatieve aandacht voor details, dat is wat dit schilderij van ons vraagt. Ik heb het schilderij niet thuis hangen maar ik denk dat het me nooit zou vervelen om daar naar te kijken. De compositie is met zijn 3 horizontale lijnen en 2 bogen die elkaar vestreken rustgevend. Ons oog gaat eerst naar het raam iets boven het midden en begint dan rond te dwalen zonder gestoord te worden door onrustige kleuren of te harde contrasten. |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten