 |
| Een foto van Petrus |
Op bovenstaande foto zie je een jonge,
eenvoudig geklede vrouw wat koffiemelk in een vers kopje koffie
schenken. Naast het zojuist ingeschonken kopje koffie staan 2 andere
kopjes klaar en een suikerpotje. Ze staat in een eenvoudige
Nederlandse keuken van midden jaren zestig. Rechts zien we de
aanrecht met een broodtrommel, een wasbak en een pannetje. Achter
haar hangen pannen aan de muur en keukendoeken. Er staat een fornuis
achter haar waarop nog net een stukje ketel te zien is. Het
tafelkleed, de mat en de betegeling zijn eenvoudig. We zien ook nog
net het achterste van een hondje die vermoedelijk uit zijn voederbak staat
te eten. Kortom, een alledaags of voor veel kijkers intussen
misschien ook een nostalgisch tafereel.
Niks bijzonders dus of misschien toch
wel? We zien dat de jonge vrouw opgaat in haar werk: het uitschenken
van de koffiemelk. Ze is geconcentreerd bezig. Aan haar gezicht zien
we dat ze het werk aandachtig doet maar ook met plezier. Ze is
helemaal op zichzelf en zich schijnbaar niet bewust van de fotograaf.
De belichting is al even eenvoudig als het onderwerp. Zo te zien
daglicht dat door een of meer ramen binnenkomt. Het is een uitermate
huiselijk en intiem tafereel. Zo zie je er niet veel. Zeker niet van
deze eenvoud.
 |
| Johannes Vermeer (1632 - 1675), Het Koffiemeisje, omstreeks 1660, Rijksmuseum Amsterdam |
Toch ken ik er een dat evenveel eenvoud
als intimiteit en concentratie uitstraalt. Ik bedoel 'Het Melkmeisje'
van Vermeer. Ik citeer wat daarover in Wikipedia staat: “...de hier
afgebeelde vrouw is een dienstmeid. Ze is als zodanig te herkennen
vanwege haar eenvoudige kleding en gestreken hoofdkapje. Ze staat in
het midden van de afbeelding, in een kamer met aan de linkerzijde een
venster, waardoor het licht binnenvalt. Voor haar, aan de linkerzijde
en onder het venster, bevindt zich een tafel, bedekt met een kleed,
waarop een mand met brood, een kan, en andere waren. De meid schenkt
melk vanuit een kruik in een schaal die ook op tafel staat; haar
aandacht is gericht op het schenken. De ruimte is schaars ingericht,
rechts is een stoof afgebeeld. De muur achter haar suggereert een
kamer met een verleden; er zitten wat gaten in en er steekt een
spijker uit.”
“Het Melkmeisje” van Vermeer heeft
dezelfde intimiteit als dat van “Het Koffiemeisje” op de foto.
Alle schilderijen van Vermeer kenmerken zich trouwens door een of
ander vorm van intimiteit, meestal huiselijke imiteit. Die
huiselijke imiteit kun je niet kopiëren door het schilderij letterlijk met tafel, kleding en al fotografisch na te bootsen zoals tegenwoordig mode is.
Zo'n nabootsing kan leuk zijn maar raakt niet de kern van het
schilderij. Dat is en blijft de huiselijke intimiteit tezamen met de
concentratie in het werk. Precies zoals op de foto van 'Het
Koffiemeisje'. Alleen was die niet bedoeld om Vermeer na te bootsen.
De foto is gemaakt om de schoonheid van de jonge in zichzelf gekeerde
vrouw geconcentreerd op haar werk vast te leggen. Dezelfde bedoeling
die Vermeer gehad moet hebben met zijn 'Melkmeisje' maar dan in een
heel andere tijd maar wel ook van een eenvoudige jonge vrouw in een eenvoudige keuken. Er verandert veel in 300 jaar maar toch ook
weer niet alles.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten