KERSTMAN AAN DE MUUR

Kerstman op zoek naar zingeving van de Kerstviering?

Ik ben opgegroeid met een kerststal onder een kerstboom. Eigenlijk meer een kerstgrot die mijn moeder handig maakte van speciaal grotpapier. Kerstboom en kerststal zijn samen een prachtig voorbeeld van een perfecte integratie van 2 culturen. De heidense kerstboom als feestelijk symbool van de dagen die weer langer gaan worden en de Christelijke kerststal als aankondiging van een nieuw begin met de geboorte van een mensenkind met een Goddelijke missie om ons te verlossen van het kwaad en de duisternis. Geen marketing bureau die zoiets ook maar in de verste verte had kunnen verzinnen.

De kersstal is een krachtig symbool voor een heleboel Christelijke opvattingen die nog steeds de basis zijn van onze cultuur. Het vertelt het verhaal van de eenvoudige moeder Maria die uitverkoren is om de moeder van de zoon van God te worden, aangekondigd door God zelve met hulp van een engel. Dat is wel even iets anders dan de Griekse en in hun voetspoor de Romeinse Goden die meestal vrouwen misleidden om aan hun Goddelijke trekken te komen.

Maria was getrouwd met Jozef. Samen vormden ze een eenvoudig gezin waarin Jozef als timmerman op eerlijke wijze de kost voor zijn gezin verdiende. Al was hij niet de vader van het kind waar zijn vrouw Maria zwanger van was, hij nam toch zijn verantwoordelijkheid voor haar en haar kind. Een indringende boodschap voor liefde en verantwoord vaderschap.

 'Bitte bei KOTZEN hineinknien' staat er bij de vrouwen wc deur in een Anwerps café. 

De boodschap van de kerststal is ook dat God zijn oog liet vallen op mensen die ondanks hun eenvoud en armoede toch een grote rol in de geschiedenis van de mensheid spelen. Een rol die zo groot is dat drie koningen van heel ver dure geschenken komen brengen aan de pas geborene. Een niet mis te verstane boodschap dat alle mensen voor God gelijk zijn. Vandaar dat in de Christelijke legendes veelvuldig sprake is van rijke zonen en koningsdochters die al hun geld en goed weggeven aan armen omdat ze beseffen dat voor God alleen telt wat je doet voor je naasten die je gelijken zijn. Een opvatting die tot op de dag van vandaag stand heeft gehouden, ook in een ontkerkelijkte samenleving.

De vrees van de toemalige machthebber koning Herodos voor het pas geboren koningskind uit eenvoudige ouders was zo groot dat hij daarvoor alle pasgeborenen uit het stadje Betlehem liet vermoorden. Vanwaar die vrees van een koning voor een pasgeborene? Ziehier een voorbeeld van de macht van de geest, de idee over de heersende politieke macht. Tot op de dag van vandaag geloven mensen daarin zoals we keer op keer kunnen zien op TV als groepen mensen zich geweldloos verzetten tegen onderdrukking en overheersing.

Kerstmis in de wachtzaal van een ziekenhuis.

De kerststal symboliseert in al zijn eenvoud een ommekeer in het denken van de plaats van de eenvoudige vrouw, man en kind in de wereld, de verhouding van God tot de mensen en de idee dat de geest uiteindelijk machtiger is dan welke aardse, materiële macht ook. Bovendien gaat er van de kersstal een grote troost uit voor elk gezin dat in moeilijke omstandigheden verkeert, materieel of geestelijk. En dan heb ik het nog niet eens over de belofte van vrede waarmee uiteraard op de eerste plaats geestelijke, innerlijke vrede wordt bedoeld.

Dit alles is voor mij als ongelovige de reden waarom ik elk jaar toch weer de kersstal bij de kerstboom zet. Daarmee krijgt kerstmis echt zin. Het is ook de reden waarom ik zo treurig wordt van tegen muren klimmende kerstmannen met cadeautjes op hun rug. Een symbool van niks die als modegril dan ook wel weer gauw uit het beeld zal verdwijnen. Niet voor niks proberen veel Hollywood films de kerstman op te tuigen als een man die het goede in ons wakker maakt, die kinderen beschermt tegen het kwade, huiselijke vrede brengt enz.. Een zoektocht naar de zingeving van kerstmis terwijl die al eeuwenlang vastligt in de kerststal, tenminste als je die wilt zien.