DANSPARTNER VAN MONDRIAAN

Petrus, Danspartner van Mondriaan, met acrylverf beschilderd vaasje (24 cm hoog)

Mondriaan hield van dansen op jazz muziek. Hij is nooit getrouwd en heeft voor zover bekend nooit een liefdesrelatie van enige betekenis gehad dus hoe kwam hij aan een danspartner? In een boekje van een vriend van hem vond ik slechts een indirecte aanwijzing. In mijn blog “Lady Victory Boogie Woogie/Lady Bossa Nova” heb ik daarover al geschreven. Daaruit leid ik af dat hij zijn vrouwelijke danspartner betaalde.

Hoe belangrijk jazz muziek voor M. was, blijkt uit het citaat van Van Wijsenbeek waar hij vertelt over het Parijse atelier van M. (Phoenix Pocketboek ‘Mondriaan’ van Wijsenbeek en Oud) : “Met de grootste hoffelijkheid zijn gasten ontvangend, erop bedacht hen met gesprekken en muziek te onderhouden. Met muziek, want een van de voornaamste onderdelen van de inrichting was een klein koffergrammofoontje, dat rood geverfd was. Daarop speelde M. platen voor zijn gasten en dit waren jazzplaten.” (blz.46 -74)

In het tweetalige boekje “”Mondrian’s creative realism/Mondriaan’s scheppend realisme” van J.M. Harthoorn kwam ik opnieuw de liefde van M. voor jazz muziek tegen. De schrijver citeert M’s vriend Van de Briel: “M. hield veel van jazz, niet van bijvoorbeeld tango, in verband met het rythme van jazz, waarmee hij zich kon vereenigen en dat soms verband hield met rythme in sommige composities.”(blz.41-42)

Hadden jazz muziek en dansen met zijn werk te maken? Zijn vriend Oud vindt van wel:”Vermoedelijk betekende de dans voor hem al een opbouwen van spanningen, zoals hij dit in zijn doeken deed door middle van lijn en kleur. Het horizontal-verticaal van zijn schilderijen zette hij, al dansend, om in bewegingen haaks op elkaar. Met iets star-verrukts in zijn trekken, als een tot leven gewekte automaat, schoof hij over de dansvloer voort.” (blz.62 in Phoenix Pocket ‘Mondriaan’)

Als ik het zo lees was Mondriaan een danser zonder flair. Het leek gezien het mechanische ritme voor hem meer een geestelijke oefening dan een lichamelijk beleving. Dat staat haaks op wat dansen voor de meeste mensen is, een lichamelijke beleving aangemoedigd door een geestelijke stemming. Maar wie weet ervaarde M. dat ook wel zo maar was zijn stijl nu eenmaal niet die van een uitbundig danser.