NEO-EGOÏSME OF INTERNATIONALE SOLIDARITEIT?

 Nog in de tweede helft van de jaren tachtig ondersteunde Jan Tinbergen (links) de actie 1,5% van CNV Aktie Kom Over (nu CNV Internationaal) op het Binnenhof. Naast hem staat toenmalig Tweede Kamervoorzitter Dick Dolman (PvdA).

Ontwikkelingssamenwerking is zo vorige eeuws dat je het maar beter meteen van de Nederlandse begroting kunt schrappen. Het past niet meer in deze liberale tijd van eigen verantwoordelijkheid, ondernemerschap, vrije markt en neo-egoïsme. Als het aan de PVV ligt wordt ontwikkelingssamenwerking als een van de linkse hobby’s samen met bijvoorbeeld Europa weg bezuinigt om aldus Henk en Ingrid te sparen voor nieuwe bezuinigingen. Een legitieme politieke zet van Wilders maar wel met verkeerde argumenten. Zo is Europa geen linkse hobby, dat weet Wilders best. Het is ook een ondernemershobby (vrije markt, deregulering, enz.), fervent mee opgebouwd door zijn eigen voormalige VVD.

Ontwikkelingssamenwerking is voornamelijk een linkse hobby geweest. Die is indertijd zo populair geworden mede dank zij de Rotterdamse macro econoom professor Tinbergen, een zeer respectabel geleerde al was het maar omdat hij de eerste was die de Nobelprijs voor economie won (1969). Tinbergen was mede aanjager van de VN doelstelling om 0,7% van de nationale begroting te reserveren voor ontwikkelingssamenwerking (1970).  Jan Pronk, in zekere zin de tovenaarsleerling van Tinbergen, heeft als PvdA minister voor Ontwikkelingssamenwerking die populariteit alleen maar vergroot. Maar vergeet de rol van het CDA niet. Die hebben met hun diepe wortels in missie en zending ervoor gezorgd dat ontwikkelingssamenwerking een heel breed maatschappelijk draagvlak kreeg. De basis was solidariteit, hetzelfde fundament waarop de sociale voorzieningen en de gezondheidszorg in Nederland is opgebouwd.

 Hier zien we tijdens dezelfde 1,5% actie het toenmalig Tweede Kamerlid Cor Kleisterlee (rechts), tevens voorzitter van de Katholieke NGO Cebemo (tegenwoordig Cordaid), op het Binnenhof spreken. Links met het blad papier in de hand CNV secertaris Arie Hordijk. CNV Aktie Kom Over secretaris Gerrit Pruim bedient de megafoon.

De VVD heeft er trouwens altijd voor gevochten dat de Ontwikkelingspot ook ten dienste stond voor het Nederlandse ondernemerschap. Uiteraard viel dat heel slecht bij radicaal links Nederland. In die tijd werden ondernemers en vooral multinationals gezien als uitbuiters in plaats van werkverschaffers. Hoewel daar vaak ook wel wat voor te zeggen was, was dat beeld toch te eenzijdig. Ontwikkelingssamenwerking werd toen door links omarmd, kort door de bocht gezegd, als een instrument om het socialisme te bevorderen (naats de Novib ook binnen kerkelijke organisaties als Cebemo nu Cordaid, Icco en Solidaridad) met zijn accent op herverdeling van inkomen in plaats van vergroting van inkomen door middel van productiviteit. Noem het de bekende blinde vlek van links voor de economische realiteit maar een die je kunt vergeven omdat hij voortkomt uit een goed hart.

Nu in deze nieuwe eeuw met al zijn nieuwigheden wordt pas goed ingezien dat herverdeling van inkomen alleen niet genoeg is om in ontwikkelingslanden een humane maatschappij dichterbij te brengen.

Werk, werk en nog eens werk is net zo belangrijk of misschien wel belangrijker voor de ontwikkeling van een samenleving. Door te werken maakt een mens deel uit van de gemeenschap, kan hij of zij de verantwoordelijkheid voor zijn leven, zijn gezin of familie nemen, kan hij zich zelf ontplooien enz. Een lofzang op investeringen, vrij markt en vrije handel ter bevordering van de werkgelegenheid is dus op zijn plaats. Dat moeten de linkse hobbyisten toegeven maar dat is niet alles. Een vrije markt moet gecorrigeerd worden, wil het spel niet ontaarden in het recht van de sterksten en de rijksten. Daar zijn vakbonden voor nodig en een  eerlijke, rechtvaardige overheid die democratisch tot stand komt. Dat zullen de rechtse hobbyisten moeten erkennen.

Er is dus voor links en rechts nog werk zat aan de winkel voor Ontwikkelingssamenwerking. Wilders zou onderwijl moeten beseffen dat door toe te geven aan het neo-egoïsme hij ook de fundamenten van de binnenlandse solidariteit ondermijnt.