BREIVIK EN BOUYERI

 

Als de Noorse rechters de gerechtspsychiaters volgen dat Breivik

psychotisch was tijdens de moordpartij op jongeren kan hij zonder al teveel problemen levenslang opgesloten worden in een kliniek. Dat is de gemakkelijkste oplossing maar niet correct. Je kunt niet volhouden dat iemand die jaren lang zijn moorddadige aanslagen nauwgezet theoretisch en praktisch voorbereid niet toerekeningsvatbaar zou zijn. Als dat waar zou zijn dan kun je voortaan alle bij oorlog betrokken personen ontoerekeningsvatbaar verklaren.

Mij dunkt dat het omgekeerde eerder waar is. Oorlog maakt psychotisch. In feite is dat ook het geval met Breivik. Uit zijn geschriften blijkt dat hij zich in oorlog waande met sociaal democraten en moslims. Hij heeft die oorlog zelfs strategisch en tactisch uitgewerkt met een beroep op de Europese Christelijke geschiedenis en de daarbij horende geschriften.

Breivik is daarmee van hetzelfde hout gesneden als bijvoorbeeld Mohammed Bouyeri, de moordenaar van Theo van Gogh. Die waande zich op grond van zijn Islamitische godsdienst in oorlog met ongelovigen als Theo van Gogh. Net als Breivik beriep hij zich dus op historische geschriften ter rechtvaardiging van zijn daad. Daarentegen ging hij minder planmatig te werk dan Breivik. Op grond daarvan zou je Bouyeri eerder psychotisch kunnen noemen dan Breivik.

Als je Breivik psychotisch noemt en daarmee ontoerekeningsvatbaar dan moet je voortaan alle politiek of religieus gemotiveerde terroristen zo kwalificeren. Het gevolg is dat je het debat over de rechtvaardigheid van hun daden voortaan uit de weg zou gaan. Dat is een slechte zaak voor de democratische gemeenschap. Die heeft immers als regel dat burgers het recht hebben op een eigen mening zo lang die niet leidt tot geweld.

Breivik heeft met zijn moordpartij deze afspraak fundamenteel geschonden en verdient op grond daarvan terecht te staan en naar ik aanneem uiteindelijk veroordeeld te worden. Anders gezegd, Breivik en ook Bouyeri zijn een onjuiste oorlog begonnen. Dat die oorlog hun psychotisch maakte verbaast me niks. Veel soldaten overkomt hetzelfde na oorlog gevoerd te hebben. De vraag of er ook juiste oorlogen zijn laat ik nu ter zijde.