BEELDHOUWER WIM LEMMENS

Twee beelden van Wim Lemmens in de beeldentuin van het museum Johan Heestershuis te schijndel, 2019. (foto's: petrus)
 

Zondagmiddag ben ik naar de opening geweest van een solotentoonstelling van K26 collega Win Lemmens in de Wageningse Beeldengalerij Het Depot. https://www.hetdepot.nl/ In de museumzaal staan 22 beelden en 2 schilderijen, allemaal van van hem. Hoewel lang niet al zijn werk is te zien, is het toch een mooie overzichtstentoonstelling.

Het openingswoord wordt gesproken door Johan Luijmes, artistiek leider van Het Depot. Volgens hem zijn de beelden “het verhaal van een kunstenaar waarbij het ambachtelijke zo ontwikkeld is dat het het daar tegelijk bovenuit stijgt.” Een rake typering.  Zo ook ken ik Wim, een ambachtsman die zijn ambacht inzet in dienst van wat hem bezield.

Aangezien Wim een man is van weinig woorden, moet je zijn bezieling lezen uit zijn beelden en schilderijen. Dat kost tijd. De kunstwerken van Wim zijn als goede wijn, die moet je langzaam proeven. Zo moet je de beelden van Wim langzaam op je laten inwerken en dan geven ze hun bezieling prijs.

Op de website van het depot wordt het werk van Lemmens daarom intrigerend genoemd. “Centraal in zijn oeuvre staan torsen waarin belijning en beweging een hoofdrol spelen. Elke sculptuur vertelt een eigen verhaal door de unieke lijnen die de vorm definiëren en in beweging zetten. De lichtval op het marmer – Lemmens’ favoriete materiaal – versterkt deze dynamiek en geeft zijn beelden een bijna fluïde uitstraling.”

Er is meer te zeggen over het werk van Lemmens. Ik noem hem een klassieke kunstenaar, de kunstenaar van schoonheid en sierlijkheid zoals de Oude Grieken en Romeinen die nastreefden. Zijn beelden staan in de klassieke traditie, ook in het gebruik van materiaal. Wim heeft een voorliefde voor marmer, het materiaal waaruit bij voorkeur klassieke beelden worden gemaakt.

Maar Wim zou geen kind van zijn tijd zijn als hij daar niet wat aan toevoegt en dat is eenvoud. De beelden van Wim zijn van een klassieke eenvoud. Nog steeds zien we de gracieuze beweging en lijnen in zijn werk zoals we die kennen van klassieke beelden uit de oudheid,  maar dan vereenvoudigd, teruggebracht tot de essentie. Die eenvoud is een typisch Nederlandse invalshoek of je nu naar Rembrandt, Vermeer of Mondriaan kijkt.

Door die eenvoud en soberheid van lijnen worden de beelden meteen ook abstracter. Maar zonder dat de herkenning verdwijnt. De herkenning tezamen met de eenvoud en de schoonheid van lijnen en materiaal leidt tot ontroering. Wim Lemmens is daarmee een echte klassieke kunstenaar wiens beelden niet zouden misstaan in een galerij met oud Griekse en Romeinse beelden.Tegelijk is Wim een moderne Nederlandse kunstenaar.

De expositie duurt tot 25 januari 2026 in Beeldengalerij Het Depot te Wageningen.

Wim Lemmens in gesprek in Galerie K26 te Oss, 2019.
(foto: petrus)

106. KLIMAAT ZIN EN ONZIN. KLEINSCHALIGE LANDBOUW 1; LANDARBEIDERSWONING

Volgens Michiel Korthals, emeritus hoogleraar aan Wageningen University & Research, is de toekomst van de Nederlandse landbouw kleinschalig, lokaal en biologisch. Kleinschlig betekent lage productiviteit en lag productiviteit betekent armoede tenzij je voor je producten huizenhoge prijzen kunt vragen; Tomaten van €10, - per stuk of zoiets.

 

De Wageningse huisfilosoof  Michiel Korthals is een prominent denker rond de ethiek van voeding en landbouw. Hij pleit voor een kleine veestapel, meer lokaal voedsel te eten en in te zetten op kleinschalige landbouw zonder kunstmest en pesticiden.

Dit is een eigentijdse versie van het vroegere hutje op de hei, de tevreden tuinkabouter, allemaal romantiek die doet denken aan het verloren paradijs. Goed bedoeld maar totaal buiten de hedendaagse werkelijkheid. Niettemin heeft hij veel volgelingen. Ik zie ze bijna dagelijks op Facebook voorbij komen met hun petities voor biologische of kleinschalige landbouw.

Niet om het een of ander maar ik heb een vriend, bioloog opgeleid in Nijmegen die dit al geprobeerd heeft in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Na een korte loopbaan als leraar verkocht hij have en goed voor goed geld en kocht daarvoor in Friesland zoveel mogelijk grond en zo weinig mogelijk huis, d.w.z.  een kleine landarbeiderswoning. Dat kon toen nog in Friesland.

Hij was vastbesloten om te gaan leven van hetgeen grond en vee opbrengen. Hij en zijn vrouw begrepen meteen dat het een eenvoudig moest zijn. Ze sloopten de centrale verwarming uit het toch al eenvoudige huisje. Om gedekt te zijn tegen ziekte en erger ongemak bleef hij een paar uren per week les geven.

Ze hebben het enkele jaren met noeste arbeid in zeer eenvoudige omstandigheden vol gehouden. Ze slachtten zelf hun varkens. Ze hadden een grote moestuin. Hakten hout voor hun kachel, zaaiden granen enz. Toen sloeg het noodlot toe en werd zijn vrouw getroffen door een zware hernia. Zij was als werkkracht op de kleinschalige boeren bedoening uitgeschakeld. Geld om iemand in te huren was er niet.

Plotseling was het gedaan met het moedige experiment. Er zat voor onze keuterboer niets anders op dan een volledige baan als leraar te nemen om zodoende in het onderhoud van het gezin bestaande uit man, vrouw en 2 kinderen, te voorzien. Varkens werden de deur uit gedaan. De landbouwactiviteiten gestaakt. Beiden gingen weer werken in het onderwijs.

Hij vond een nieuwe uitdaging in de verbouw van zijn huis en de aanplant van een prachtig bos bestaande uit vele soorten bomen. Zijn huis werd zijn nieuwe project, een architectonisch kunstproject. Geen gladde moderne materialen, namaak schouw, namaak houten balken enz. Nee, alles werd gebouwd met sloopmateriaal uit kloosters, oude kerken en gebouwen. Een huis vol nostalgie naar de romantiek van vroeger waar hout nog hout was, natuursteen enz.