DE BESCHAAFDE HEREN TIMMERMANS EN MELKERT

Een beschaafde twist tussen de heren Frans Timmermans en Ad Melkert in de Balie, feilloos vastgelegd door de ANP fotograaf Robin van Lonkhuijsen in de NRC.

De aangekondigde vervroegde fusie van PvdA met Groen Links houdt de gemoederen bezig. Levert de fusie het gewenste resultaat op, d.w.z. genoeg zetels om de weg naar de macht te plaveien? Want laten we wel wezen, Timmermans is niet naar Nederland teruggekomen om muurbloempje in de Tweede Kamer te spelen.

Voormalig PvdA minister en ooit bijna premier Ad Melkert legt Timmermans het vuur na aan de schenen tijdens een interview in de Balie. Melkert vraagt aan T. voor wie de nieuwe partij bedoeld is? Zal de nieuw linkse partij er ook een zijn voor kiezers die vlees eten en in de stad willen parkeren? 

Hoe komt de nieuwe partij aan een meerderheid? Hoe kom je terug naar het politieke midden? T. hoopt op zwevende kiezers die over de schutting kijken. 

Is GL niet te links voor een middenpartij? T. vindt van niet. Volgt een antwoord van een breinbreker over dat naar rechts opschuiven niks oplevert dus je net zo goed links kunt zijn. M. wijst er vergeefs op dat de kiezers niet langer links maar rechts zitten. 

Uit onverwachte hoek krijgt M. toch een beetje gelijk. Opiniepeiler Kanne vindt dat het onverstandig zou zijn om niet te fuseren maar vreest ook dat de PvdA combinatie met GL de kiezers van midden en gematigd rechts niet zal aanspreken.

"Dat wil niet zeggen dat de kritische PvdA’ers geen punt hebben, ziet hij. „GroenLinks-PvdA heeft de signatuur van het oude GroenLinks: veel kiezers hebben het gevoel dat de partij het te veel heeft over klimaat, over woke.” Dat schrikt oud-PvdA’ers en centrumkiezers af. Kanne: „Centrumrechtse kiezers, ik denk dan bijvoorbeeld aan NSC, BBB en CDA, zien GroenLinks-PvdA als dermate links dat ze zich niet meer kunnen voorstellen dat ze daarop zouden stemmen.” Dat terwijl die kiezers sociaaleconomisch best in de buurt komen van de linkse samenwerking, zegt Kanne." (NRC ,16 maart 2025)

De kwestie is of je als PvdA met GL een nieuwe brede volkspartij kunt opbouwen. Timmermans somt allerlei groepen op, van minderheden tot jongeren en ouderen en alles wat daar tussen zit, alsof een partij een optelsom van groepsbelangen is. Dat is geen volkspartij maar een politieke supermarkt. 

Een volkspartij verwoordt in programma en leiderschap, zo je wil een houding met een politieke visie die leeft onder brede lagen van het kiezersvolk. De PvdA en ook Groen Links hebben een groot deel van het kiezersvolk van zich vervreemd door hun radicale politieke en sociaal-culturele keuzes. Dat kiezers niet van brood alleen leven, is men vergeten. 

De voormalige PvdA ministers Jan Pronk en Tineke Netelenbos nemen het in een opiniestuk in de NRC (21 maart 2025) op voor de nieuwe fusiepartij omdat ze er het begin van het einde van de versnippering van progressief-links in zien. Ze rekenen zich progressief rijk met de partijen PvdA, Groen Links, Denk, Partij voor de Dieren, SP, D66 en Volt. 

Hier spreekt het bekende verlangen naar eenheid uit, een verlangen dat in crisistijden telkens weer terugkeert bij vooral linkse partijen. Kijken we naar de laatste peilingen dan leveren de door Pronk en Netelenbos genoemde partijen samen 58 zetels op. Dromen zijn bedrog.

Te weinig voor een stabiele regeringscoalitie -Melkert heeft gelijk, de kiezers zitten rechts -  en dan hebben we het nog niet over de ideologisch-politieke afstand tussen een partij als bijvoorbeeld de SP en Groen Links. De SP zou qua achterban overigens beter passen bij de PvdA dan GL. Het activisme van de SP richt zich op de kwetsbare onderlaag van de samenleving. Het activisme van Groen Links is dat van hoger opgeleiden zoals Extinction Rebellion en Black Lives Matter.

Een fusie met GL brengt de PvdA eerder verder van het brede midden dan dichterbij. Tenzij de “vergroenlinksing” wordt teruggedraaid en er een geheel nieuwe partij ontstaat die meer respect en gevoel heeft voor wat leeft onder brede lagen van de kiezers. Maar dat gaat niet zomaar. Dat gaat tijd kosten, heel veel tijd en nieuw leiderschap.

Of dit betekent dat als straks de fusie doorgaat, een nieuwe oude sociaal-democratische partij met als werktitel “Rood Vooruit” er in zal slagen een brede linkse volkspartij te worden is ook nog maar de vraag. Als ik politieke bookmaker zou zijn dan zou ik ze een kans van minder dan een op 10 geven.