17.HOE ZIT DAT IN OSS? DE GROTE KLAPPER

Tapijtfabriek Bergoss, in de volksmond "de wettenjood" genoemd, staat niet goed bekend in Oss en omgeving.: relatief lage lonen en slechte sociale voorzieningen. Er werken 800 mensen onder wie de Sp-ers Ton Bouwens en Paul Peters. In april 1973 wordt bekend dat de arbeiders van tapijtfabriek Desso 15 gulden schoon per week erbij krijgen, terwijl de vakbonden bij Bergoss genoegen nemen met minder. Arbeidersmacht komt met hogere eisen, maar de Bergoss directie geeft niet toe. Dan breekt op 18 mei een staking uit. Ton Bouwens spreekt de stakers toe, zijn eerste optreden in het openbaar. Het is een wilde staking, niet gesteund door Industriebond NKV. (Wilde staking bij Bergoss) (Foto uit boek van Kees Slager, "Het Geheim van Oss, Een geschiedenis van de SP". Blz.118)

Naar het schijnt, speelt de teleurstelling dat de Roomse kerk niet langer een lichtend baken is in een onzekere wereld, een grote rol bij hun aansluiting bij de nieuwe communistische partij KEN, die intussen na een intern conflict is omgedoopt in Socialistiese Partij.

“Met de kerk willen de meeste nieuwe revolutionairen niets meer te maken hebben. Ze zetten er zich juist tegen af, niet zelden omdat ze erin teleurgesteld zijn. Maar achteraf vinden sommigen van hen dat de SP en de Peperstraat (het SP gebouw in Oss) toch ook iets van de vertrouwde geborgenheid van de katholieke kerk hadden. En niet alleen iets van de oude geborgenheid, zelfs iets van vertrouwd idealisme.” (Blz. 96 in ‘Het Geheim van Oss’)

Dat oude vertrouwde idealisme van het katholieke geloof en kerk wordt door de SP jongeren omgezet in een nieuw geloof en een nieuwe kerk. Tenminste dat zeggen ze zelf en ik denk ook wel dat het waar is. Een van de SP leden omschrijft zich zelfs als een missionaris, geen katholieke maar een SP missionaris. SP lid Tiny Romme meent dat de ze als afvallige katholieken de catechismus hebben ingeruild voor het Rode Boekje van Mao.

De Socialistische Partij geeft zijn jonge leden een nieuw houvast in een onrechtvaardige wereld (armoede, ongelijkheid, oorlog en uitbuiting), een doel om voor te leven (een missie) en daarmee betekenis aan hun handelen. Het voltijdse activisme maakt van het partijbureau in de Peperstraat, in het oude centrum van Oss, een warme plek met een eigen nestgeur, een eigen kerk die ook hun thuis is.

De klassenstrijd, het belangrijkste geloofsartikel van het socialisme,  vertaalt zich in Oss in acties tegen de bestaande orde, de orde van de KVP, PvdA, vakbonden, woningbouw coöperaties enz. De SP zet zich schrap tegen de oude maatschappij. 

Ze zoeken en vinden handvaten om de gezagsdragers in Oss politiek klem te zetten.  Of het nu de directie van de woningbouwvereniging is, het gemeentebestuur of een werkgever. Ze bestrijden het onrecht op kleine schaal in Oss als aanzet om het onrecht in de grote wereld (Vietnamoorlog, honger in Biafra, kapitalistische uitbuiting en onderdrukking ) aan te pakken.

In 1973 lukt het Arbeidersmacht een staking uit te roepen in een van de oudste fabrieken in Oss, de tapijtfabriek Bergoss. 

“De Arbeidersmacht, de vakbond van de SP, eist in pamfletten dat er gestreefd moet worden naar nivellering: de laagstbetaalden moeten er nóg meer centen bij krijgen dan de hoger betaalden. Het begint voor het eerst echt te rommelen. De directie weigert op de eisen van Arbeidersmacht in te gaan, waarop Arbeidersmacht de arbeiders van Bergoss aanzet tot een staking, ze moeten strijden voor een rechtvaardig loon. En het lukt; zo trekken de arbeiders in plaats van naar de weefgetouwen linea recta naar de kantine, waar Ton Bouwens als stakingsleider ze in het openbaar toespreekt: “We blijven hier tot onze eisen zijn ingewilligd!” De jongens van de SP zetten zich volledig in voor de actie.

Jan Marijnissen, die destijds bij de vleesfabriek Zwanenberg werkte, neemt daar zelfs ontslag om al zijn aandacht te kunnen richten op de staking. Het ene pamflet na het andere wordt gedrukt in de Peperstraat, waar vanaf 1972 het centrum van de afdeling Oss gevestigd zit. Geld voor de staking wordt bijeen verzameld middels een inzamelingsactie. De staking wordt binnen de kortste keren landelijk nieuws; diezelfde dag haalt deze zelfs het 8 uur journaal, en later besteden verschillende kranten als het NRC en de Gelderlander er ook aandacht aan. Na tien dagen is de staking te einde. De stakers stemmen uiteindelijk in met de directie, die toch wat

kleine toezeggingen doet. Of ze de staking echt gewonnen hebben, is niet echt goed te zeggen, maar het heeft de partij in ieder geval veel sympathie en goodwill opgeleverd onder de arbeiders.” (Fons Meyer, Rood Oss, de geschiedenis van de SP in Oss, 2011/2012)

Voor de SP is dit de grote klapper zoals ze het zelf noemen, waar ze altijd aan gewerkt en op gehoopt hebben. De SP heeft zich niet alleen in Oss maar zelfs landelijk op de kaart gezet.