WAT GAAT HET WORDEN? EEN ROBOT DIE MENS WORDT OF EEN MENS DIE ROBOT WORDT?

 

Wat gaat het worden in de toekomst? Een robot die mens wordt of een mens die robot wordt?

Sinds mijn studie sociologie/politicologie vraag ik af hoe de wetenschap zich moet verhouden tot de maatschappij. 

Aan wetenschap zitten gevaarlijke kanten en dan bedoel ik niet alleen het maken van atoombommen of andere gevaarlijk tuig, maar ook door wetenschap gewenst of opgelegd gedrag.

Indertijd droomde de Nijmeegse politicologie professor Hoogerwerf dat politicologen van de toekomst op basis van wetenschappelijke diagnoses politieke problemen zouden kunnen vaststellen en genezen. De politicoloog als arts van de politieke samenleving, zoiets toch.

Ik heb dat nooit zien zitten. Leven is meer dan meten.

Hans Stegeman van de Triodosbank lijdt aan dezelfde kwaal als Hoogerwerf . Voor hem zijn wetenschappelijke data de uitkomst op basis waarvan  ons maatschappelijk leven gedirigeerd kan worden, uiteraard voor bestwil van iedereen.

“Wat zou er gebeuren als er een raming wordt gemaakt van de uitstoot van broeikasgassen of stikstof voor de begrotingsperiode? Beide zijn zeer relevant voor het te voeren beleid en daar een voorspelling voor geven zet beleidsmakers aan tot actie. Maar er is nog veel meer mogelijk: overgewicht, vermogensongelijkheid, levensverwachting, enzovoorts.” (column in Financieel Dagblad 6 sept. 2022)

Stegeman’s droom samengevat: “met data in de hand bestuur je het hele land”. 

Dat gaat niet lukken tenzij je het afdwingt. Er zijn mensen die dat willen. Uit naam van eigen bestwil word je keuzevrijheid door de overheid ingeperkt. 

Maar mensen zijn geen robots die je zo maar even kunt aansturen op basis van data.

Mensen hebben de vrijheid te kiezen, ook hun eigen dood. 

Wat maakt een mens tot mens? Zijn vrijheid zijn eigen lotsbestemming te kiezen, zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen. Tenminste dat is het ideaal. In de praktijk zijn er belemmeringen in keuzevrijheid en lotsbestemming. Niet alles kan.

Maar om dat om te draaien en niks meer te mogen behalve wat wetenschappelijk verantwoord is, is het andere uiterste.

Helaas vinden veel wetenschappers en deskundigen dat dit wel kan en zelfs moet.

Maak suiker duurder want dan worden minder mensen dik. Verbied het roken zodat minder mensen longkanker krijgen, verhoog de belastingen zodat we allemaal even rijk of arm worden enz.

Maar wat als mensen dik willen worden, als ze toch willen roken, als ze rijker dan anderen willen zijn? Gaan we dan een op wetenschap gebaseerde dictatuur instellen? Gaan we dan van regeringswege een leefstijl afdwingen?

De trend is er. De maakbaarheid van mens én samenleving... tot de wal het schip keert en mensen hun lotsbestemming naar eigen inzicht opeisen.

 Moge de goden ons bijstaan.