110. DE AARDE IS ROND, DJEEMA EL FNA

Slangenbezweerder op het grote plein Djeema el Fna in het oude centrum van Marrakech.

 

De echte verrassing van Marrakech is het grote marktplein Djemaa el Fna midden in de oude stad. Als we het plein oplopen is het net of we een Oosters sprookje binnenstappen. Meteen vooraan zit een slangenbezweerder zoals ik die van plaatjes ken. Hij zit met gekruiste benen op de grond en fluit zachte tonen die de slang blijkbaar in een soort trance houden. De slang beweegt met zijn kop naar voren zachtjes op en neer. De fluitist wordt ritmisch begeleidt door een man met een eenvoudige cirkelvorming handtrommel bespannen met een dun vel. Ik moet denken aan de rommelpot van mijn jeugd waar we een varkensblaas spanden over de pot waarmee we op vastenavond langs de deuren gingen.

De bezweerder en de trommelaar zitten op veilige afstand van de slang. Naast de slang staat een slangenkistje met reserveslangen.  Het is een complete circusact maar met minder publiek dan je zou verwachten. Als ik me zo een act voorstel op een marktplein ergens in Nederland dan zie ik daar heel wat meer nieuwsgierigen omheen staan dan hier. Maar misschien zijn slangenbezweerders hier wel de gewoonste zaak van de wereld. 

Het is me natuurlijk al eerder opgevallen maar de kleding wijkt sterk af van de Europese kledinggewoonten. Hier op dit grote plein valt het nog meer op.  De mannen lopen in lange gewaden, vaak bruin-wit gestreept, met ruime mouwen en een witte hoofdbedekking. Meer dan in Meknès zie ik hier vrouwen met hun gezicht verborgen achter een sjaal. Sommige vrouwen zijn gekleed zoals zigeunervrouwen met hun kleurige, ruim vallende rokken. Er zijn ook toeristen. Die pik je er zo uit. Later blijken het dagjesmensen te zijn, een gezelschap Amerikaanse cruise gangers die met de bus vanuit de haven van Casablanca een dagtrip naar Marrakech maakt. 

We horen en zien muziekgroepen met trommelaars en fluiters. Het is andere muziek dan ik op de Marokkaanse radio heb gehoord, ritmischer en eenvoudiger, misschien is primitiever het woord. Muziek waarvan ik me voorstel dat die in een dorp rond een kampvuur wordt gemaakt terwijl er rond het vuur wordt gedanst. Misschien is het muziek uit de binnenlanden van Marokko? Sommige groepen hebben jongens bij zich die acrobatisch dansen op de muziek.  Ze zijn allemaal in het wit gekleed. De trommelaars slaan met kromme stokken op het vel van de trom. De dansers zijn eigenlijk nog maar kinderen. Tijdens de voorstelling wordt er met een muts rondgegaan.

Het plein doet me denken aan een grote circuspiste waarin aan het einde van de voorstelling alle circusartiesten en dieren een laatste ronde maken. Je komt ogen en oren te kort om het allemaal te volgen. Nog betovender wordt het bij het vallen van de avond. Bij de schaarse verlichting worden de mensen donkere schaduwen. Van alle kanten klinkt muziek omlijst door geroezemoes en geuren van onbekende kruiden. Bij tientallen stalletjes wordt op kleine vuren eten klaar gemaakt en te koop aangeboden. De rook van de petroleumstelletjes maakt de wereld nog schimmiger dan ze al is. De zinnen raken begoocheld.

We besluiten het er op te wagen en bij een van de stalletjes een portie couscous met lamsvlees te eten. Het smaakt ons prima en het is zo goedkoop dat we hier elke dag zouden kunnen gaan eten. Maar dat zal niet gaan. We moeten verder. De terugweg is nog lang. Het plan is om via Rabat langs de kust naar het noorden te reizen om een stop de maken in de kustplaats Kenitra om van zon, zee en strand te genieten.

(verschijnt elke vrijdag)