HARTELOOS NEDERLAND

 

Rome, 2013

Opnieuw ligt de kwestie van de Europese solidariteit op tafel, nu als gevolg van de Corona crisis. Brexit is naar de achtergrond verdwenen en wie weet blijft het daar wel. Maar wat te doen met zuidelijke landen als Italië, Spanje en Portugal die door hun schuldenlasten in de problemen komen? Ze willen steun hebben van de EU, bijvoorbeeld van een speciale pot die na de vorige financiële crisis is opgezet om schokken als die in Griekenland op te vangen.

Nederland schakelt meteen in de zakelijke modus en vindt niet dat die EMS pot daarvoor gebruikt kan worden. Hupsakee, het hek is van de dam. Gierige Hollanders, kruideniersmentaliteit, harteloos en gebrek aan solidariteit klinkt het uit de onderbuik van de Europese Unie. In plaats van eerst compassie te tonen en te roepen dat er zeker wat moet gebeuren, begint Nederland te bekvechten. We zullen het wel nooit leren, de Latijns stijl van omgaan met elkaar. Calvinisme tegenover Katholicisme, het letterlijke tegenover het symbolische. In Latijnse landen is het leven ook drama, in de protestantse culturen vinden we drama overdreven. Doe maar gewoon dan doe je gek genoeg, is onze lijfspreuk. Wanneer zal Nederland toch eens leren om met die verschillen internationaal om te gaan?

Maar er moet natuurlijk wel wat gebeuren. Of dat die EMS pot moet zijn of een andere weet ik niet maar je kunt de Spanjaarden en Italianen nu niet in de steek laten. Misschien moeten we uit solidariteit fondsen beschikbaar stellen die daar eigenlijk niet voor bedoeld zijn, een bekend Nederlands gezegde luidt immers nood breekt wetten,  of moeten we Europese Corona obligaties gaan uitgeven zoals oud-bankman Wellink voorstelt?

Financiële solidariteit in welke vorm dan ook is een kwestie van vertrouwen. Daar ligt een moeilijk punt. In Italië bestaat een nogal openlijk geëtaleerd wantrouwen van het Noorden tegen Rome.  Hetzelfde geldt voor Spanje waar de helft van de Catalanen af willen van Madrileense bemoeienis. Als het onderlinge vertrouwen al niet groot is, hoe moet dat dan met het vertrouwen van andere landen?

Overigens zijn mijn ervaringen met solidariteit van een grote Italiaanse sociale organisatie ook niet om over naar huis te schrijven. Op een herhaaldelijk en indringend oproep om solidariteit met de nieuwe democratische vakbonden in Midden en Oost Europa in de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam geen antwoord behalve een enkele deelname aan een missie. Natuurlijk, dit is een beperkte ervaring en geldt niet voor alle Italiaanse organisaties en instellingen, maar het blijft schrijnend.

Terwijl landen als Nederland en Duitsland er hard aan werkten om na de financiële crisis van 2008 hun nationale schuld terug te brengen tot de Europese norm van 60% van het BNP of zelfs daaronder, bleef de schuldenlast van Italië en Spanje rond de 100% van hun BNP of nog hoger. Vertrouwen wekkend is dit niet.

Maar we zitten samen in de EU en dat schept verplichtingen. Het is als bij De Drie Musketiers, een voor allen, allen voor een. Misschien moet Nederland maar eens van gedachten wisselen met Duitsland. Die hebben over het algemeen goede antennes om te weten hoe de zaken er voorstaan in Europa en ook vaak goeie ideeën om tot een compromis te komen.