MAKE LOVE NOT WAR (WERKTITEL) 13. HUMPHREY GO HOME

Anti-Vietnam demonstratie in Amsterdam op 1 mei 1967, net geen maand na mijn Parijse ervaring.

Het is een indrukwekkende betoging die tot ver op de Place Concorde reikt, helemaal tot aan het eind waar het Ministerie van Buitenlandse Zaken is en waar Humphrey blijkbaar op bezoek is. Hij zal de kreet dat hij naar huis moet gaan, vast horen. We stappen enthousiast de stoet in die toevallig net voor ons op zijn einde loopt. Dit is mijn eerste echte betoging en nog wel een tegen de oorlog in Vietnam. Dit had ik nooit kunnen bedenken toen ik naar Parijs vertrok.

Natuurlijk, demonstraties tegen de oorlog in Vietnam zijn er ook in Nederland. Niet zo massaal en in Amsterdam, het centrum van alles wat protest is. In Nijmegen heb ik ze nog niet gezien. Maar intussen twijfelen wij ook aan de rechtvaardiging van deze inmiddels grootschalige oorlog tegen het communistische gevaar uit het Oosten, d.w.z. Rusland en nog verder weg China. Die twijfel is er vooral bij ons jongeren. De oudere generatie, die de Tweede Wereldoorlog daadwerkelijk heeft meegemaakt, heeft er minder moeite mee. Voor hen zijn communisten hetzelfde als Nazi’s en daar moest men toch ook noodgedwongen een langdurige wrede grootschalige oorlog met veel slachtoffers tegen voeren. Dus zo gek is het niet wat in Vietnam gebeurd, vinden zij. Bovendien stond Amerika toen aan de goeie kant, waarom zou dat nu anders zijn?

Twijfel aan de rechtvaardiging en de zin van de oorlog is er natuurlijk vooral in de Verenigde Staten zelf, waar jongeren massaal worden opgeroepen voor de dienstplicht om vervolgens naar Vietnam te worden gestuurd. Velen van hen komen kort daarna thuis in lijkenzakken waar ze met militaire eerbetoon worden begraven. Ze zijn gesneuveld in een onbekend land met een zo goed als onbekende cultuur voor een ook nog eens twijfelachtige zaak. Vietnam heeft immers nooit de VS rechtstreeks bedreigd.

Dat hun twijfel overslaat naar ons jongeren in Europa is vanzelfsprekend. Dankzij foto’s in kranten en tijdschriften maar vooral de TV kijken we aan beide zijden van de Atlantische Oceaan naar dezelfde tragische oorlogsbeelden met bijbehorende oorlogsretoriek. De Vietnam oorlog mag dan vergeleken met de Tweede Wereldoorlog een kleine lokale oorlog zijn, de TV maakt er wel een wereldoorlog van.

We zien ginder in de verte vooraan de betoging schermutselingen uitbreken tussen politie en manifestanten. Zo te zien, slaat de politie er hard op om de demonstranten te beletten dichter bij het gebouw te komen. De politie treedt zodanig hard op dat ineens de hele stoet zich als op bevel massaal omkeert. Nu staan wij vooraan oog in oog met de politie die eerst nog achter ons stond. Nu kijken wij tegen het politiekordon aan met hun helmen, schilden en knuppels. Dat is wennen. We gaan er vandoor. Onze enige uitweg zijn de aangrenzende Tuilerieën. terwijl we over de muren klimmen zien we een klein slagveld van politie en betogers, bekende beelden van TV die voor ons werkelijkheid zijn geworden.

Dat het protest niet aan het Amerikaanse volk is voorbij gegaan blijkt uit een klein bericht in de New York Herald Tribune. “Several thousand demonstrators marched through the busy Place de la Concorde during the evening rush hour in front of Mr. Humphrey’s hotel, the Crillon, next door to the U.S. embassy. They chanted the standard slogans such as “U.S. = S.S.”; “U.S. Assassin” and “Humphrey Go Home” to the rhythm provided by squad leaders blowing police whistles in cadence. “ — New York Herald Tribune, European Edition, April 7, 1967

(verschijnt elke vrijdag)