THEMA NATUUR

Petrus, Nature Morte avec Horloge, 15 juni 2015

Hoe pak je fotografisch het thema "Natuur" aan, de opdracht van de NRC/Nikon wedstrijd voor de maand juni? Het meest voor de hand liggend, is in de natuur op zoek te gaan naar schoonheid en dan liefst opvallende of nog nooit vertoonde schoonheid. Dat wordt moeilijk zoals de duizenden inzendingen laten zien van zonsondergangen, natuurpanorama's, land, zee en luchtschappen, vogels in allerlei soorten, allerlei huisdieren en natuurlijk niet te vergeten de vlinders, libellen en ander klein natuurgrut gevangen door tele- of macro-lens. Het is zo'n breed thema dat je zowat alles kunt fotograferen waarop je oog valt.

Petrus, Nature Morte avec des Poissons, 16 juni 2015

Maar er is meer. Natuur heeft ook iets te maken met leven en dood en dat betekent dus ook met tijd. Vervolgens viel me de gedachte in dat de Franse vertaling voor het Nederlandse "Stilleven" de uitdrukking "Nature Morte" (dode natuur) is. Op dat moment besloot ik het thema "Natuur" als het ware tot leven te brengen met een Stilleven waarin tijd en dood een rol spelen. Met die gedachte maakte ik de bovenste foto. 

Om de sterfelijkheid van de natuur, waaronder natuurlijk ook die van onszelf, nog meer in beeld te brengen, besloot ik er 2 dode vissen bij te leggen. Dat leverde de hierboven staande foto op.  

Petrus, Nature Morte avec des Fleurs Artificielles, 20 juni 2015

Ik bedacht toen ook dat ik met deze stillevens aansluit bij een schilderkunstige traditie uit Nederland's Gouden Eeuw. Toen waren stillevens vooral bedoeld om de rijkdom van de opdrachtgever in beeld te brengen. Er is nooit zo'n grote productie van stillevens in een land geweest als toen in Nederland, zo hoorde ik gisterenavond toevallig nog in een documentaire over stillevens op de Vlaamse zender Canvas (BBC documentaire "Apples, Pears and Paint: How to Make a Still Life Painting".

Er werden toen in Nederland ook al veel zogenaamde "Vanitasstillevens" gemaakt. Dat waren stillevens waarin verwezen werd naar sterfelijkheid door het gebruik van symbolische voorwerpen als spiegels, zandlopers, boeken enz. Een erg populair genre in de Gouden Eeuw dat paste in de protestantse opvatting dat alles uiteindelijk ijdelheid is.

De onderste foto weerspiegelt de bedrieglijkheid van onze moderne cultuur. Met nabootsing van de natuur in plastic proberen we de natuur misschien dan wel niet meteen onsterfelijk te maken maar in ieder geval wel handzaam en comfortabel, aangepast aan wat ons uitkomt: natuur zonder onderhoud. We houden ons daarmee in ieder geval een tijdje voor de gek en dat doen we graag want we geven er steeds meer de voorkeur aan in een door onszelf gemaakte "natuur" te leven. De dood houden we daarmee zo lang mogelijk buiten de deur.